Biến chất thải thành nguồn năng lượng xanh

10 giờ trướcBài gốc

Ông Trần Xuân Phong vận hành máy phát điện từ khí biogas. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Giảm ô nhiễm và chi phí năng lượng

Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển đổi xanh và hướng tới mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045, nhiều dự án hợp tác phát triển giữa Việt Nam và Australia đang được triển khai hiệu quả, góp phần giải quyết đồng thời các thách thức về tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và an sinh xã hội.

Một trong số đó là dự án chuyển đổi chất thải chăn nuôi thành năng lượng tái tạo tỉnh Thái Nguyên, đang triển khai với sự hỗ trợ của Chương trình Nền tảng đối tác doanh nghiệp (Business Partnerships Platform - BPP) do Chính phủ Australia tài trợ.

Dự án này nằm trong vòng chủ đề “Phục hồi xanh” của Chương trình BPP, được triển khai từ năm 2021 với mục tiêu hỗ trợ các trang trại chăn nuôi lợn trên khắp Việt Nam tận dụng khí sinh học dư thừa để sản xuất điện tái tạo giá thành hợp lý. Dự án là kết quả hợp tác giữa E-GREEN, Tổ chức Phát triển Hà Lan - SNV, Nexus for Development, Ngân hàng HD Bank, Công ty Dịch vụ Kỹ thuật STT&T, Công ty Chính Phát cùng sự hỗ trợ của Chính phủ Australia.

Ông Trần Xuân Phong trao đổi với phóng viên Báo Nhân Dân. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Chia sẻ với phóng viên Báo Nhân Dân tại trang trại của mình, ông Trần Xuân Phong (xóm Soi Vang, xã Tân Cương, tỉnh Thái Nguyên) cho biết, hệ thống phát điện khí sinh học đã được gia đình ông vận hành liên tục trong 4 năm qua. Theo ông Phong, toàn bộ chất thải chăn nuôi được đưa vào hầm biogas để tạo khí, sau đó chuyển hóa thành điện phục vụ trực tiếp cho sản xuất tại trang trại.

Chủ trang trại quy mô 4.000 con lợn cho biết, nếu so sánh với giá điện mua từ lưới điện quốc gia, chi phí điện do hệ thống biogas sản xuất chỉ bằng khoảng 50%, thậm chí thấp hơn.

Các chỉ số cũng như thao tác vận hành máy phát đều có thể được theo dõi và thực hiện qua ứng dụng trên điện thoại thông minh. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Trong khi giá điện giờ cao điểm của điện lực vào khoảng gần 4.000 đồng/kW giờ, thì điện sản xuất từ khí sinh học tại trang trại chỉ dao động quanh mức 1.000-1.200 đồng/kW giờ, đã bao gồm chi phí vận hành, khấu hao, dầu nhớt và vật tư tiêu hao.

Bình quân mỗi tháng, chi phí tiền điện của trang trại giảm từ khoảng 50 triệu đồng xuống còn khoảng 20 triệu đồng.

Chất thải chăn nuôi được đưa vào hầm biogas để tạo khí, sau đó chuyển hóa thành điện phục vụ trực tiếp cho sản xuất tại trang trại. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Theo ông Phong, hệ thống có thể đáp ứng từ 60-80% nhu cầu điện của trang trại, tùy thuộc vào số lượng vật nuôi và lượng khí sinh học tạo ra theo từng giai đoạn. Khi đàn lợn lớn, lượng chất thải nhiều thì máy có thể chạy tới 18 giờ/ngày; thời điểm lượng khí ít hơn, trang trại vẫn phải sử dụng bổ sung điện lưới vào giờ thấp điểm.

Bên cạnh hiệu quả kinh tế, chủ trang trại nhấn mạnh tác động rõ rệt tới môi trường: Thay vì xả hoặc đốt khí sinh học gây mùi, việc đưa khí vào máy phát điện giúp gần như triệt tiêu mùi hôi, cải thiện đáng kể môi trường sống chung quanh.

Sau khi được xử lý, chất thải từ chăn nuôi được tận dụng để sản xuất phân bón. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Tháo “nút thắt” đầu tư cho mô hình cho thuê-bán điện biogas

Theo đánh giá của các đối tác triển khai, mô hình không chỉ giúp giảm phát thải khí nhà kính, mà còn giảm tới 25% chi phí năng lượng, đồng thời tạo thêm nguồn thu nhập cho nông dân, hướng tới một ngành chăn nuôi bền vững và có trách nhiệm hơn với môi trường.

Lý giải cách tiếp cận của dự án, bà Nguyễn Thị Quỳnh Hương, quản lý dự án của Tổ chức Phát triển Hà Lan (SNV) cho biết: “Dự án mà chúng tôi đang triển khai có tên là Khí sinh học cho ngành chăn nuôi tuần hoàn, gọi tắt là dự án BK. SNV đóng vai trò đại diện nhà tài trợ, đồng thời hỗ trợ kỹ thuật, quản lý nguồn vốn và phối hợp với các đối tác để thúc đẩy phát triển năng lượng khí sinh học trong chăn nuôi tại Việt Nam”.

Sáng kiến này hướng tới giải quyết đồng thời 3 vấn đề: Phát thải khí nhà kính, chi phí năng lượng của trang trại và rào cản đầu tư ban đầu.

Bà Nguyễn Thị Quỳnh Hương, quản lý dự án của SNV. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Theo bà Hương, trong nhiều năm trước, không ít trang trại từng đầu tư máy phát điện biogas nhưng chất lượng thiết bị thấp, vận hành không ổn định, dẫn tới hư hỏng chỉ sau một thời gian ngắn.

Vì vậy, dự án đã áp dụng mô hình ESP - doanh nghiệp đầu tư máy phát điện, vận hành và bán điện trực tiếp cho trang trại, thay vì bán đứt thiết bị. Cách làm này giúp các trang trại không phải bỏ vốn ban đầu, chỉ chi trả tiền điện với mức giá thấp hơn điện lưới.

Bà Hương cho biết, điện biogas có thể thay thế từ 60-70% lượng điện lưới tại nhiều trang trại, giúp tiết kiệm khoảng 30% chi phí điện năng hàng tháng. Đồng thời, toàn bộ khí sinh học vốn trước đây thường bị đốt bỏ hoặc thải ra môi trường được thu gom và chuyển hóa thành điện, góp phần giảm phát thải khí nhà kính.

Việc vận hành khép kín đưa toàn bộ khí sinh học vào máy phát điện đã giúp giảm thiểu tác động từ chăn nuôi đến môi trường chung quanh. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Theo đại diện SNV, sau 3 năm triển khai, các đối tác đã lắp đặt hơn 120 hệ thống phát điện khí sinh học tại 98 trang trại thuộc 24 tỉnh, thành phố; tạo ra gần 17.000 MW giờ điện sạch; đồng thời hình thành đội ngũ hàng trăm lao động vận hành tại chỗ và hàng chục kỹ sư, kỹ thuật viên được đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực năng lượng khí sinh học.

Từ góc độ doanh nghiệp, ông Tống Xuân Chính, CEO Công ty cổ phần Chế tạo máy Chính Phát cho biết, dự án BK đã tạo ra cú hích quan trọng để doanh nghiệp chuyển dịch từ máy phát điện diesel sang phát điện khí sinh học - lĩnh vực vốn có yêu cầu công nghệ cao và trước đây chủ yếu do các nước phát triển nắm giữ.

Ông Tống Xuân Chính, CEO Công ty cổ phần Chế tạo máy Chính Phát. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Theo ông Chính, nhờ nguồn hỗ trợ ban đầu và sự phối hợp với các trường đại học trong nước, doanh nghiệp đã từng bước làm chủ khâu tích hợp hệ thống, nâng cao độ ổn định của điện áp - yếu tố then chốt để thuyết phục các trang trại quy mô lớn, kể cả các doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực chăn nuôi. Hiện nay, Chính Phát đã triển khai khoảng 150 hệ thống phát điện khí sinh học, trong đó nhiều hệ thống kết hợp thêm điện mặt trời, điện gió và được giám sát, điều khiển từ xa.

Ông Chính cho biết, chi phí đầu tư một hệ thống phát điện biogas dao động khoảng 400-500 triệu đồng, phù hợp nhất với các trang trại từ 3.000 con lợn trở lên. Với các trang trại lớn, hệ thống có thể vận hành gần như liên tục, giúp tiết kiệm tới 90% chi phí điện. Quan trọng hơn, khí sinh học được đốt ở nhiệt độ cao trong buồng đốt của máy phát điện, giúp khí thải đầu ra đạt quy chuẩn môi trường Việt Nam.

Mặc dù chương trình BPP đã chính thức khép lại vào cuối năm 2024, các đối tác cho biết vẫn tiếp tục phối hợp để duy trì và mở rộng tác động tích cực tại các cộng đồng nông nghiệp trên cả nước.

Chiếc máy phát điện từ khí biogas do Công ty Chính Phát lắp đặt tại trang trại của ông Trần Xuân Phong. (Ảnh: TRUNG HƯNG)

Theo CEO Chính Phát, dù dự án hỗ trợ đã kết thúc, doanh nghiệp vẫn tiếp tục mở rộng thị trường trong nước và từng bước hướng tới các quốc gia trong khu vực như Lào, Campuchia.

Ông Chính cho rằng, trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chăn nuôi tập trung, quy mô lớn và siết chặt yêu cầu môi trường, việc tận dụng khí sinh học để phát điện không chỉ là giải pháp kinh tế mà còn mở ra dư địa lớn cho phát triển năng lượng tái tạo và kinh tế tuần hoàn trong nông nghiệp.

Đánh giá về kết quả dự án, Đại sứ Australia tại Việt Nam, bà Gillian Bird cho biết, đây là một trong nhiều cách thức mà Australia đang hỗ trợ quá trình chuyển đổi năng lượng xanh và nền nông nghiệp bền vững hơn của Việt Nam, trong bối cảnh cả 2 Chính phủ Australia và Việt Nam đều cam kết đạt mục tiêu đưa mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

“Chúng tôi rất vui mừng vì quan hệ đối tác này đang giúp giảm phát thải và chi phí năng lượng cũng như tạo việc làm và nguồn thu nhập mới cho nông dân”, Đại sứ Gillian Bird bày tỏ.

TRUNG HƯNG

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/bien-chat-thai-thanh-nguon-nang-luong-xanh-post930552.html