Ảnh minh họa: Internet
Điểm sáng đầu tiên là sự tham gia tích cực của các bộ, ngành Trung ương, minh chứng cho tinh thần “vừa chạy vừa xếp hàng”. Bộ Công Thương đi đầu với 34 lãnh đạo cấp vụ tăng cường về địa phương; Bộ Nông nghiệp và Môi trường cử 34 công chức từ Cục Quản lý đất đai, đồng thời tổ chức 10 đoàn công tác do thứ trưởng trực tiếp dẫn đầu đến 34 tỉnh, thành ngay trong tháng 8. Bộ Nội vụ hành động nhanh gọn, biệt phái 34 công chức từ ngày 20/8 đến 20/10. Bộ Dân tộc và Tôn giáo không chỉ cử cán bộ mà còn biên soạn cẩm nang xử lý tình huống chính sách dân tộc, tôn giáo, với phương châm “Trung ương không làm thay, nhưng không đứng ngoài địa phương”. Những động thái ấy không chỉ khắc phục bất cập ban đầu mà còn tạo sự liên thông, thống nhất, hiệu quả giữa cấp tỉnh và xã, giữa ngành dọc từ Trung ương đến cơ sở.
Song song với đó, dự thảo Luật Cán bộ, công chức 2025 xác định công chức cơ sở là công chức chung, không phân biệt riêng cấp xã, với ba nhóm vị trí việc làm gồm: Lãnh đạo - quản lý, chuyên môn - nghiệp vụ và hỗ trợ - phục vụ. Đây là bước đổi mới quan trọng, giúp chuẩn hóa đội ngũ công chức, nâng cao tính chuyên nghiệp, giảm tình trạng cục bộ, “khép kín” ở cơ sở. Như vậy, công chức cơ sở nay trở thành trụ cột của hệ thống chính quyền hai cấp. Họ vừa là người trực tiếp truyền tải đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước đến với nhân dân, vừa là người thực thi công vụ, cung cấp dịch vụ công, đại diện cho quyền lực nhà nước tại cơ sở. Họ không chỉ tổ chức thi hành pháp luật, quản lý hành chính thống nhất, mà còn đóng vai trò tuyến đầu trong ứng phó thiên tai, dịch bệnh, giữ gìn an ninh trật tự và nêu gương trong xây dựng cộng đồng.
Tuy vậy, thực tiễn hơn một tháng qua cũng cho thấy ba vấn đề nổi cộm: Phân định công việc giữa cấp tỉnh và xã còn chồng chéo ở các lĩnh vực đất đai, xây dựng, giáo dục, y tế; chất lượng công chức cơ sở chưa đồng đều, nhiều người do sắp xếp cơ học từ xã nhập hoặc huyện chuyển về nên không phù hợp vị trí; việc số hóa hồ sơ tại Trung tâm Hành chính công cấp xã gây áp lực lớn khi không ít công chức còn bỡ ngỡ trong môi trường số.
Sâu xa hơn, cải cách này còn đối mặt với những thách thức về tổ chức, nhân sự, tư duy và hiện đại hóa công vụ. Lợi ích cục bộ, tâm lý e ngại thay đổi, tư duy “an phận”, cùng hạn chế về kỹ năng số và hạ tầng công nghệ có thể cản trở quá trình chuyển đổi. Nếu không giải quyết thấu đáo, nguy cơ phát sinh bất mãn, mất niềm tin, ảnh hưởng đến an ninh xã hội là điều không thể xem nhẹ.
Để cải cách thành công, cần “bốc đúng thuốc”, thiết nghĩ, Trung ương cần cử công chức chuyên sâu, đúng nhu cầu từng địa phương, tránh biệt phái đồng loạt gây lãng phí. Nên thành lập các tổ công tác liên bộ theo dõi từng tỉnh, kịp thời đề xuất giải pháp ưu tiên. Song song với đó, cần khẩn trương hoàn thiện pháp luật nhằm tạo hành lang pháp lý vững chắc, đồng thời, có chính sách hỗ trợ thỏa đáng cho cán bộ bị ảnh hưởng bởi tinh giản, từ tài chính, đào tạo lại đến chuyển đổi nghề. Địa phương cũng phải chủ động đề xuất nhu cầu cụ thể với Trung ương, tránh tình trạng thụ động, ỷ lại.
Tin rằng, với quyết tâm chính trị cao, sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống, mô hình chính quyền hai cấp sẽ không chỉ là một thay đổi về tổ chức, mà là bước tiến vì dân, vì sự phát triển bền vững. Đó là minh chứng thuyết phục cho sức mạnh hệ thống chính trị Việt Nam, biến chủ trương lớn lao thành hành động cụ thể, gần gũi, để nhân dân cảm nhận trực tiếp.
Xây Dựng