Người bệnh tiểu đường có nguy cơ gặp biến chứng ở mắt dù kiểm soát tốt đường huyết. Ảnh: BVCC.
Đái tháo đường là một trong những bệnh mạn tính phổ biến nhất hiện nay. Không chỉ ảnh hưởng đến đường huyết, căn bệnh này còn âm thầm tấn công nhiều cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là tim và mắt. Điều đáng nói, các biến chứng thường khởi phát lặng lẽ, chỉ bộc lộ khi đã gây tổn thương nghiêm trọng.
Ông N.V.T. (56 tuổi, TP.HCM) phát hiện mắc đái tháo đường type 2 hơn 10 năm trước. Từ đó đến nay, ông duy trì thuốc đều đặn, ăn uống kiêng khem và tin rằng chỉ cần giữ đường huyết ổn định là đủ để sống khỏe. Thế nhưng gần đây, ông T. thường xuyên đau thắt ngực khi gắng sức, cơ thể mệt mỏi, thị lực giảm dần, kèm cảm giác có những đốm đen trôi nổi trước mắt.
Khi đến khám tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, kết quả cho thấy ông T. xuất hiện dấu hiệu biến chứng tim mạch và bệnh võng mạc đái tháo đường giai đoạn sớm.
Theo bác sĩ chuyên khoa I Lê Hoàng Bảo, khoa Nội tiết Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, biến chứng tim mạch là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở người đái tháo đường, trong khi bệnh võng mạc lại là nguyên nhân chính dẫn đến mù lòa.
"Người bệnh có thể giữ chỉ số HbA1c trong ngưỡng an toàn, nhưng nếu không kiểm soát huyết áp và mỡ máu, nguy cơ nhồi máu cơ tim hay đột quỵ vẫn rất cao", bác sĩ Bảo cảnh báo.
Bác sĩ Bảo cho hay nhiều bệnh nhân chủ quan vì thấy đường huyết ổn định mà bỏ qua kiểm tra định kỳ. Trong khi đó, đái tháo đường tác động toàn thân, khiến mạch máu dần bị tổn thương, đặc biệt là ở tim và mắt, những cơ quan có hệ vi mạch dày đặc và nhạy cảm.
Trong khi đó, bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Thành Luân, khoa Mắt, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, cho rằng nếu biến chứng tim mạch đe dọa tính mạng, thì bệnh võng mạc đái tháo đường lại âm thầm cướp đi ánh sáng. Bởi tổn thương võng mạc có thể tiến triển nhiều năm mà không gây triệu chứng.
"Khi bệnh nhân bắt đầu mờ mắt, nhìn méo hình hoặc thấy đốm đen trôi nổi, thường là bệnh đã bước vào giai đoạn nặng. Dù điều trị bằng laser, tiêm nội nhãn hay phẫu thuật, thị lực cũng khó phục hồi", bác sĩ Luân nói.
Theo thống kê, sau 10 năm mắc bệnh, 40% người đái tháo đường type 2 và 60% người type 1 có tổn thương võng mạc, trong đó 2% tiến triển đến giai đoạn tăng sinh, mức độ nặng nhất và dễ gây mù lòa.
Các bác sĩ khuyến cáo, người bệnh cần tầm soát mắt và tim định kỳ, song song kiểm soát đường huyết, huyết áp và mỡ máu. Với đái tháo đường type 2, người bệnh nên khám mắt ngay sau khi được chẩn đoán. Với type 1, người bệnh nên bắt đầu sau 5 năm kể từ khi phát hiện bệnh. Sau đó, cả hai nhóm đều cần duy trì kiểm tra hàng năm để phát hiện sớm tổn thương.
Một số nghiên cứu cho thấy, việc kiểm soát đồng thời đường huyết - huyết áp - mỡ máu giúp làm chậm tiến triển bệnh lý võng mạc. Ngoài ra, thuốc chứa Fenofibrate được chứng minh có thể giảm nguy cơ tổn thương võng mạc, nếu được sử dụng sớm và đúng chỉ định.
Nguyễn Thuận