Hình ảnh phát ban toàn thân do dị ứng.
Dị ứng nặng vì sử dụng thuốc đã bị cấm
Bệnh nhân nam (51 tuổi, Hải Phòng) đã tự mua Phenylbutazone online trị đau khớp, dẫn tới sốt cao, phát ban toàn thân. Trường hợp khác, bệnh nhân nam (66 tuổi, Nghệ An) được người nhà cho dùng Phenylbutazone 35 ngày dẫn tới ban đỏ xuất huyết, sốt.
Tương tự như vậy, bệnh nhân nam (39 tuổi, Phú Thọ) nhập viện trong tình trạng sốt, đau họng, phát ban toàn thân cũng như tự mua thuốc online uống 30 ngày.
Cả 3 trường hợp này đều được chẩn đoán mắc hội chứng dress.
Đáng tiếc nhất là một trường hợp bệnh nhân nữ (70 tuổi, Hòa Bình) đã tự dùng Phenylbutazone và thuốc không rõ nguồn gốc dẫn tới tình trạng sốt cao, loét miệng, đau mắt, suy gan cấp, sốc nhiễm khuẩn và tử vong vì mắc hội chứng Lyell.
Đây là 4 trong một loạt ca bệnh dị ứng thuốc nặng do Phenylbutazol được tiếp nhận tại Trung tâm Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng từ đầu năm 2025 đến nay.
Hầu hết các trường hợp đều khởi phát muộn, ít nhất 1 tuần kể từ khi bắt đầu dùng thuốc, thậm chí có thể sau 1-3 tháng mới xuất hiện triệu chứng. Do đó gây khó khăn trong việc khai thác tiền sử để tìm nguyên nhân gây dị ứng. Tên thuốc thường là tiếng nước ngoài, người bệnh không thể nhớ hoặc đọc lại đúng tên biệt dược hoặc hoạt chất đã dùng cho bác sĩ khi khám bệnh.
Đồng thời, những triệu chứng ban đầu của bệnh có thể gây nhầm lẫn với những triệu chứng do bệnh lý nhiễm trùng, do đó, người bệnh có thể đến khám tại các chuyên khoa khác, dẫn tới mất thời gian để được chẩn đoán đúng bệnh, dẫn đến không được can thiệp điều trị sớm.
Từ những trường hợp này, mới đây, Trung tâm Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai phát đi cảnh báo khẩn cấp loại thuốc chống viêm Phenylbutazone đã bị cấm tại Việt Nam nhưng vẫn được rao bán tràn lan trên mạng xã hội.
Bệnh nhân mắc hội chứng dress.
Cảnh báo khẩn cấp việc sử dụng thuốc Phenylbutazone
Phenylbutazone là thuốc chống viêm không steroid (NSAID) đã bị Bộ Y tế cấm lưu hành từ năm 2013 theo Công văn số 2760/QLD-CL ngày 25/4/2013.
Thuốc bị cấm với lý do là nguy cơ gây ra các phản ứng dị ứng cực kỳ nghiêm trọng, đe dọa tính mạng như: Hội chứng dress: Sốt cao, phát ban toàn thân, tổn thương nội tạng (gan, thận, tim, phổi); hội chứng Lyell (hoại tử da nhiễm độc): Da bong tróc như bỏng nặng, nhiễm trùng, suy đa tạng, tử vong cao; suy tủy xương, xuất huyết tiêu hóa, suy thận cấp.
Bác sĩ Chu Chí Hiếu - Trưởng phòng Dị nguyên, Trung tâm Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng cho biết, các trường hợp dị ứng thuốc nặng này, ngoài việc mất nhiều thời gian để có thể phục hồi hoàn toàn, dù đã khỏi thì vẫn có nguy cơ tái phát (kể cả không tiếp xúc lại với thuốc) và tiềm ẩn nhiều biến chứng muộn sau này.
"Phenylbutazone là thuốc cấm vì nguy cơ gây dị ứng nghiêm trọng, suy đa tạng, thậm chí tính mạng người bệnh. Các ca bệnh là minh chứng rõ ràng nhất. Do đó, người dân tuyệt đối không tự ý mua, sử dụng bất kỳ thuốc gì khi chưa có chỉ định bác sĩ!", bác sĩ Hiếu cho hay.
Theo Tiến sĩ, bác sĩ cao cấp Nguyễn Hoàng Phương - Giám đốc Trung tâm Dị ứng và Miễn dịch lâm sàng, Chủ tịch Hội Hen-Dị ứng-Miễn dịch lâm sàng Việt Nam khuyến cáo: "Việc mua bán thuốc cấm như Phenylbutazone online là hành vi vô trách nhiệm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng người dân! Chúng tôi kịch liệt lên án và kêu gọi cơ quan chức năng xử lý nghiêm minh mọi đối tượng vi phạm. Sức khỏe người dân không phải món hàng để trục lợi! Hãy nói không với thuốc không rõ nguồn gốc!".
Do đó, các chuyên gia khuyến cáo, mọi người tuyệt đối không mua, sử dụng thuốc Phenylbutazone hay bất kỳ thuốc không rõ nguồn gốc, không kê đơn. Đặc biệt, không tự ý dùng thuốc theo mách bảo, quảng cáo trên mạng, nhất là thuốc trị đau xương khớp "thần tốc"; tố cáo các trang web, tài khoản mạng xã hội, cơ sở bán thuốc bất hợp pháp cho cơ quan chức năng (Y tế, Công an, Quản lý thị trường).
Mọi người cần đến ngay cơ sở y tế nếu xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường (sốt, phát ban, mệt mỏi, vàng da, loét miệng...) sau khi dùng thuốc.
THIÊN LAM