Giãn tĩnh mạch không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng. Ảnh: Harvard Health Publishing.
Tĩnh mạch ở chân luôn phải hoạt động ngược trọng lực để đưa máu từ bàn chân trở về tim. Tuy nhiên, đôi khi, các van một chiều bên trong những tĩnh mạch này bị suy yếu, khiến máu chảy ngược và ứ đọng trong lòng mạch. Theo thời gian, các tĩnh mạch nông (nằm ngay dưới da) có thể bị căng phồng, xoắn lại, trồi lên rõ rệt.
Tình trạng này được gọi là giãn tĩnh mạch - vấn đề phổ biến vừa gây mất thẩm mỹ vừa đem lại cảm giác khó chịu như đau nhức, mỏi và nặng chân. Đối với một số người, giãn tĩnh mạch còn là dấu hiệu cảnh báo những rối loạn nghiêm trọng hơn.
Biến chứng có thể xảy ra là huyết khối tĩnh mạch nông - cục máu đông hình thành bên trong tĩnh mạch giãn. Nguyên nhân có thể là mất nước (làm máu đặc hơn, dễ đông hơn) hoặc chấn thương.
"Một đoạn nhỏ của tĩnh mạch sẽ trở nên cứng, đỏ và đau", Sherry Scovell – bác sĩ phẫu thuật mạch máu tại Bệnh viện Đa khoa Massachusetts (trực thuộc Harvard) - cho biết. Nếu điều này xảy ra, bà khuyên người bệnh nên đến phòng cấp cứu để siêu âm kiểm tra.
Cục máu đông và các biến chứng khác
Tĩnh mạch nông kết nối với các tĩnh mạch sâu hơn trong chân. Vì vậy, cục máu đông nhỏ có thể di chuyển vào tĩnh mạch sâu và phát triển lớn hơn.
"Khoảng 25% người bị huyết khối tĩnh mạch nông cũng mắc huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT)", bác sĩ Scovell nói. DVT là tình trạng nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng nếu cục máu đông bong ra và di chuyển đến phổi, gây tắc mạch phổi (thuyên tắc phổi).
"Trước đây, chúng tôi điều trị cục máu đông nông bằng liều thấp ibuprofen và chườm ấm", bác sĩ Scovell chia sẻ. "Hiện nay, bác sĩ thường kê thuốc chống đông máu như apixaban (Eliquis) hoặc rivaroxaban (Xarelto) trong vòng 45 ngày để ngăn ngừa DVT".
Việc điều trị giãn tĩnh mạch cũng giúp giảm nguy cơ này.
Nếu không được điều trị, giãn tĩnh mạch còn có thể dẫn đến các biến chứng khác. Máu có thể rò rỉ qua các van bị hỏng và ứ đọng ở mắt cá chân, gây sưng, thay đổi sắc tố da, thường chuyển sang màu nâu.
Khi tình trạng nặng hơn, lớp da bị tổn thương có thể vỡ ra - chỉ một vết xước nhỏ cũng có thể tạo thành vết loét hở (loét do tĩnh mạch) dễ bị nhiễm trùng.
Người bệnh nên làm gì?
Giãn tĩnh mạch có yếu tố di truyền và phổ biến hơn khi tuổi tác tăng lên. Phụ nữ có nguy cơ cao hơn, một phần do thể tích máu tăng lên trong thai kỳ. Thừa cân và ngồi hoặc đứng lâu cũng là yếu tố nguy cơ.
Dưới đây là ba cách đơn giản giúp phòng ngừa và cải thiện tình trạng giãn tĩnh mạch:
Tập thể dục thường xuyên: Các bài tập vận động cơ bắp chân - như đi bộ - rất hữu ích, cũng như động tác kiễng chân (calf raises).
Vận động nhẹ khi ngồi lâu: Khi phải ngồi lâu như trên máy bay hoặc ôtô, hãy duỗi thẳng và gập bàn chân để giúp lưu thông máu.
Giữ cân nặng hợp lý và tránh đứng hoặc ngồi quá lâu.
Hà Linh