Nước biển ấm lên bất thường khiến bão mạnh và kéo dài
Số liệu khí tượng cho thấy trung bình mỗi năm khu vực này chỉ xuất hiện khoảng 10 tới 12 cơn bão. Tuy nhiên, năm 2025 đã chạm mốc 14 cơn bão từ rất sớm, ngang bằng năm 2013, một trong hai năm bất thường nhất trong hơn nửa thế kỷ qua.
Các chuyên gia lý giải rằng nước biển ở Tây Bắc Thái Bình Dương và Biển Đông đang ấm lên ở mức đáng báo động. Tháng 7 vừa qua, nhiệt độ mặt biển trung bình toàn cầu đạt 20,88 độ C, mức cao thứ hai từng được ghi nhận. Đến tháng 10, nền nhiệt vẫn duy trì 20,54 độ C, cao hơn chuẩn khí hậu nhiều thập kỷ.
Nước biển càng ấm, quá trình bốc hơi càng mạnh, tích tụ lượng hơi ẩm khổng lồ - nguồn năng lượng nuôi dưỡng bão. Một cơn bão trong nền nhiệt cao có thể tăng tốc gió thêm 56 km/h chỉ trong 24 giờ, khiến thời gian chuẩn bị của địa phương ven biển rút ngắn đáng kể. Đây chính là lý do vì sao các xoáy thuận năm nay liên tục đạt cường độ mạnh, di chuyển dài ngày và gây mưa lớn kéo dài.
Năm 2025, khí quyển, đại dương đang trong trạng thái La Ninã với chuẩn sai nhiệt độ NINO3.4 ở mức -0,7 độ C. La Ninã năm nay được đánh giá yếu và ngắn, song tác động rất rõ rệt: nó làm giảm đứt gió trên cao, yếu tố vốn kìm hãm sự hình thành bão. Khi đứt gió suy yếu, các xoáy thuận dễ phát triển hơn, giữ cường độ lâu hơn, khiến tháng 11 trở thành thời kỳ hoạt động mạnh mẽ hơn bình thường.
Dự báo ba tháng tới, La Ninã có thể duy trì với xác suất 50 - 60%, trước khi dần trở lại trung tính vào mùa xuân 2026. Từ tháng 3 đến tháng 5/2026, khả năng ENSO rơi vào trạng thái La Ninã chỉ còn 15 - 25%, El Ninõ dưới 15%.
Các chuyên gia cảnh báo rằng sự hội tụ của 3 yếu tố: không khí lạnh, dải hội tụ nhiệt đới, hoàn lưu bão có thể kích hoạt một đợt mưa lớn trên diện rộng trong thời gian tới.
Dải hội tụ nhiệt đới vốn được ví như “đường ray” dẫn bão vào Biển Đông. Khi không khí lạnh tràn xuống, lớp khí mát trườn dưới lớp khí ẩm khiến mây đối lưu bốc cao nhanh. Nếu đúng lúc đó có bão hoặc áp thấp tiến gần, trường gió xoáy của bão sẽ hút thêm ẩm từ dải hội tụ, tạo cơ chế “tăng cường kép”, khiến mưa lớn kéo dài và mở rộng.
Dự báo từ nay đến hết năm 2025, khu vực Biển Đông còn có 1 đến 2 cơn bão hoặc áp thấp nhiệt đới. Trọng tâm ảnh hưởng chủ yếu sẽ là Nam Trung Bộ trở vào Nam Bộ. Từ tháng 1 - 5/2026, khả năng xuất hiện xoáy thuận nhiệt đới trên Biển Đông rất thấp.
Mùa bão 2025: Dồn dập và khốc liệt
Riêng ba tháng gần đây (từ tháng 9 đến nửa đầu tháng 11), Biển Đông đã đón 8 cơn bão và 1 áp thấp nhiệt đới, trong đó có 5 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến Việt Nam: Bão số 9 Ragasa; Bão số 10 Bualoi; Bão số 11 Matmo; Bão số 12 Fengshen; Bão số 13 Kalmaegi
Tính từ đầu n.ăm đến nay, 19 xoáy thuận nhiệt đới đã xuất hiện, gồm 14 cơn bão, một con số nằm trong nhóm cao nhất lịch sử theo dõi.
Ngày 24/11, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia xác định tâm áp thấp nhiệt đới ở 9,6 vĩ bắc, 126,5 kinh đông, ven bờ miền Trung Philippines, gió cấp 7, giật cấp 9. Hệ thống đang đi theo hướng tây - tây bắc với tốc độ 20 km/h.
Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho biết, ngày 25/11, áp thấp nhiệt đới đi sâu vào Philippines, giữ nguyên cường độ. Trưa ngày 26/11 áp thấp nhiệt đới sẽ vượt qua Philippines vào Biển Đông và có thể mạnh lên thành bão, cấp 8, giật cấp 10. Vùng nguy hiểm mở rộng từ 9,5 độ vĩ bắc đến 13,5 độ vĩ Bắc và phía đông 116,5 độ kinh đông, rủi ro thiên tai cấp 3.
Trong 48 - 72 giờ tới, bão có thể tăng thêm cường độ, hướng thẳng về phía tây. Từ tối 25/11, biển động mạnh, sóng cao 3 - 5m; đến các đêm 26 - 28/11, vùng giữa và nam Biển Đông có nguy cơ gió mạnh cấp 9 - 10, giật 13. Tàu thuyền hoạt động ở phía bắc Trường Sa cần đặc biệt cảnh giác với dông, lốc xoáy và sóng lớn.
Mùa bão 2025 là một trong những mùa bão phức tạp nhất trong nhiều thập kỷ. Nước biển ấm lên, La Ninã hoạt động, đứt gió suy yếu, tất cả đang khiến bão cuối mùa trở nên khó lường hơn bao giờ hết. Các địa phương ven biển, đặc biệt là Nam Trung Bộ và Nam Bộ, cần duy trì cảnh giác cao độ trong những tuần còn lại của năm.
Duy Khánh - Như Hương