Bộ Công an hướng dẫn khởi tố tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động

3 giờ trướcBài gốc

Bộ Công an vừa ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết về hồ sơ, thủ tục kiến nghị khởi tố các hành vi gian lận, trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), nhằm tháo gỡ các vướng mắc và nâng cao hiệu quả xử lý hình sự đối với những vi phạm kéo dài.

Cụ thể, tại Văn bản số 5659/BCAA-CSKT gửi Bộ Tài chính, Bộ Công an lần đầu hệ thống hóa đầy đủ quy trình phối hợp giữa cơ quan BHXH và cơ quan điều tra trong việc xử lý các tội danh liên quan đến BHXH, BHYT, BHTN theo các Điều 214, 215 và 216 Bộ luật Hình sự.

Hướng dẫn này được ban hành trong bối cảnh nhiều vụ việc trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN diễn ra trong thời gian dài, gây thiệt hại lớn cho người lao động nhưng gặp khó khăn khi chuyển từ xử lý hành chính sang xử lý hình sự.

Theo Bộ Công an, đối với tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động (Điều 216 BLHS), việc xem xét TNHS phải đáp ứng đồng thời các điều kiện chặt chẽ về thời gian và mức độ vi phạm.

Hành vi trốn đóng phải kéo dài từ 6 tháng trở lên và thỏa mãn một trong hai dấu hiệu: Số tiền trốn đóng từ 50 triệu đồng trở lên hoặc trốn đóng cho từ 10 người lao động trở lên. Ngưỡng này được áp dụng đối với các hành vi xảy ra từ ngày 1-1-2018, thời điểm Điều 216 BLHS có hiệu lực thi hành.

Bộ Công an cũng hướng dẫn về thành phần hồ sơ kiến nghị khởi tố tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN. Theo đó, cơ quan BHXH khi lập hồ sơ cần bảo đảm đầy đủ cả căn cứ pháp lý lẫn chứng cứ thực tế.

Hồ sơ bắt buộc có văn bản kiến nghị khởi tố vụ án của cơ quan BHXH; quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN. Quyết định xử phạt này là điều kiện tiên quyết, được lập đối với hành vi xảy ra từ ngày 1-1-2018 trở đi.

Kèm theo quyết định xử phạt là các tài liệu phục vụ xác minh vi phạm, gồm quyết định kiểm tra hoặc thanh tra; biên bản làm việc; tài liệu xác minh sự việc; biên bản vi phạm hành chính; kết luận thanh tra hoặc kiểm tra. Đây là căn cứ để chứng minh hành vi trốn đóng đã được phát hiện, xử lý theo trình tự hành chính nhưng vẫn tiếp diễn hoặc đủ yếu tố cấu thành tội phạm.

Bộ Công an yêu cầu hồ sơ phải có tài liệu chứng minh rõ hành vi trốn đóng kéo dài từ 6 tháng trở lên, đồng thời làm rõ số tiền hoặc số người lao động bị ảnh hưởng.

Các tài liệu này bao gồm danh sách người lao động tham gia BHXH, BHYT, BHTN, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; danh sách người lao động thuộc diện bắt buộc phải tham gia nhưng chưa được đóng; thông báo kết quả đóng BHXH, BHYT, BHTN của đơn vị sử dụng lao động; biên bản làm việc về việc đóng bảo hiểm cho người lao động.

Ngoài ra, hồ sơ có thể kèm theo đơn thư phản ánh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của cá nhân, tổ chức liên quan đến hành vi trốn đóng đã được kiểm tra, xác minh theo quy định; cùng với biên bản, kết luận kiểm tra và các chứng cứ khác nếu có.

Về hình thức, Bộ Công an nhấn mạnh các tài liệu trong hồ sơ phải là bản chính hoặc bản sao hợp pháp, hoặc bản chuyển đổi từ tài liệu, dữ liệu điện tử bảo đảm giá trị pháp lý. Khi gửi sang cơ quan công an, hồ sơ kèm theo có thể là bản photo nhưng phải được đóng dấu treo, giáp lai của BHXH tỉnh, Thành phố hoặc tài liệu số hóa theo đúng quy định.

Thẩm quyền ký văn bản kiến nghị khởi tố thuộc về Giám đốc cơ quan BHXH. Hồ sơ sau khi hoàn thiện được gửi đến Cơ quan Cảnh sát điều tra cùng cấp, gồm: Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu; Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu và môi trường; Công an các tỉnh, thành phố. Trong quá trình điều tra, nếu cơ quan điều tra hoặc Viện kiểm sát yêu cầu bổ sung hồ sơ, tài liệu, cơ quan BHXH có trách nhiệm phối hợp, cung cấp đầy đủ và kịp thời.

Xử lý nghiêm tình trạng trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN

Trước đó, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực giao Bộ Công an và các cơ quan có thẩm quyền liên quan thống nhất ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể về thủ tục, thành phần hồ sơ để thuận tiện cho cơ quan BHXH (nay là đơn vị thuộc Bộ Tài chính) khi kiến nghị khởi tố theo Điều 214, 215 và 216 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017, 2024, 2025).

Hướng dẫn Bộ Công an nhằm khắc phục tình trạng nhiều vụ trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN đủ dấu hiệu hình sự nhưng hồ sơ chưa chặt chẽ, dẫn đến việc xử lý kéo dài hoặc dừng lại ở mức xử phạt hành chính. Việc chuẩn hóa thành phần hồ sơ, làm rõ điều kiện khởi tố và cơ chế phối hợp sẽ giúp quá trình chuyển tiếp từ phát hiện vi phạm hành chính sang điều tra hình sự được thông suốt.

Đây cũng là cơ sở để tăng tính răn đe đối với các doanh nghiệp cố tình trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động. Đồng thời nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN.

TRẦN MINH

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/bo-cong-an-huong-dan-khoi-to-toi-tron-dong-bhxh-bhyt-bhtn-cho-nguoi-lao-dong-post888985.html