Xây dựng nghị định thay thế là cần thiết
Hiện tại, Bộ Công Thương đang xây dựng Dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo và Nghị định số 01/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 107/2018/NĐ-CP
Theo Bộ Công Thương, Nghị định số 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo được Chính phủ ban hành ngày 15 tháng 8 năm 2018, có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 10 năm 2018.
Kể từ khi ban hành đến nay, Nghị định số 107/2018/NĐ-CP đã được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 01/2025/NĐ-CP ngày 01 tháng 01 năm 2025 của Chính phủ.
Trong thời gian gần 7 năm thực hiện Nghị định số 107/2018/NĐ-CP và triển khai Nghị định số 01/2025/NĐ-CP, quản lý kinh doanh xuất khẩu gạo đã đạt được nhiều kết quả đáng chú ý.
Trong đó, hai nghị định đã tạo hành lang pháp lý thông thoáng cho hoạt động xuất khẩu gạo, góp phần đảm bảo an ninh lương thực, bình ổn thị trường nội địa, thúc đẩy phát triển sản xuất, xuất khẩu gạo bền vững, nâng cao vị thế, uy tín của xuất khẩu gạo Việt Nam.
Bộ Công Thương tích cực hoàn thiện hành lang pháp lý cho kinh doanh xuất khẩu gạo. Ảnh minh họa.
Phân công rõ trách nhiệm của bộ, ngành, địa phương trong công tác điều hành xuất khẩu gạo; xuất khẩu gạo đã đạt được kết quả tăng trưởng góp phần tiêu thụ thóc, gạo hàng hóa cho người nông dân với giá có lợi, đóng góp vào GDP của đất nước.
Đồng thời, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhiều thành phần thương nhân Việt Nam tham gia hoạt động kinh doanh xuất khẩu gạo; các thị trường có hợp đồng tập trung truyền thống trọng điểm cơ bản được giữ vững.
Tuy nhiên, trong quá trình thực thi Nghị định hiện hành đã phát sinh một số tồn tại so với thực tế cần được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung.
Theo đó, tại dự thảo tờ trình Chính phủ về việc xây dựng Nghị định thay thế Nghị định số 107/2018/NĐ-CP và Nghị định số 01/2025/NĐ-CP Bộ Công Thương cũng nêu rõ, việc sửa đổi để phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật mới ban hành, trong đó có chính sách yêu cầu tiếp tục đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm điều kiện kinh doanh, giảm thời gian thực hiện thủ tục hành chính và giảm chi phí tuân thủ thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp.
Sửa đổi quy định về hậu kiểm điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo phù hợp với quy định về phân cấp, phân quyền của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Sửa đổi, bổ sung chế tài đối với thương nhân vi phạm các quy định về kinh doanh xuất khẩu gạo. Bổ sung quy định về đánh giá mức độ tín nhiệm của doanh nghiệp. Sửa đổi quy định về giao dịch, đàm phán, dự thầu, ký kết và tổ chức thực hiện hợp đồng xuất khẩu gạo tập trung. Bổ sung trách nhiệm của các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh theo trách nhiệm được giao tại Công điện số 21/CĐ-TTg. Cùng đó là một số vấn đề khác.
Tập trung khắc phục những điểm không còn phù hợp
Dự thảo Nghị định thay thế gồm 5 chương, 27 Điều: Chương I - Quy định chung: Gồm 3 Điều, từ Điều 1 đến Điều 3. Chương II - Điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo và Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo: Gồm 6 Điều, từ Điều 4 đến Điều 9.
Chương III - Điều hành xuất khẩu gạo: Gồm 12 Điều, từ điều 10 đến Điều 21. Chương IV - Trách nhiệm của cơ quan Nhà nước và các tổ chức, cá nhân có liên quan: Gồm 3 Điều, từ điều 22 đến Điều 24. Chương V - Điều khoản thi hành: Gồm 3 Điều, từ Điều 25 đến Điều 27.
Nội dung dự thảo Nghị định được xây dựng trên nguyên tắc rà soát, điều chỉnh đồng bộ, toàn diện Nghị định số 107/2018/NĐ-CP và Nghị định số 01/2025/NĐ-CP theo hướng bỏ các điều, khoản không còn phù hợp, tạo thuận lợi, thông thoáng, giảm tối đa chi phí gia nhập thị trường của thương nhân, hoàn thiện cơ chế điều hành, thúc đẩy xuất khẩu gạo.
Cụ thể, dự thảo Nghị định sửa đổi hậu kiểm điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo: Hậu kiểm điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh thực hiện để phù hợp với Luật Tổ chức chính phủ.
Sửa đổi về số lần thực hiện báo cáo của thương nhân theo quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP theo hướng giảm số lần báo cáo của thương nhân, theo đó, thương nhân thực hiện 01 báo cáo trong một tháng nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp thực hiện.
Sửa đổi về trách nhiệm của các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh theo trách nhiệm được giao tại Công điện số 21/CĐ-TTg. Sửa đổi về quy định chỉ định thương nhân đầu mối giao dịch tại thị trường có hợp đồng tập trung và quy định về phân bổ hợp đồng tập trung cho các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo để ủy thác xuất khẩu gạo.
Dự thảo Nghị định cũng bổ sung những nội dung mới, như: Quy định về đánh giá mức độ tín nhiệm của doanh nghiệp; cắt giảm điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo; cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính; phân quyền, phân cấp…
Bộ Công Thương đang tích cực hoàn thiện dự thảo Nghị định về kinh doanh xuất khẩu gạo, sớm trình Chính phủ và đưa vào thực thi nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi nhất cho hoạt động này.
Hải Linh