Bộ Công thương tham mưu giao dự án nhiệt điện hơn 23.000 tỷ cho doanh nghiệp chưa có kinh nghiệm

3 giờ trướcBài gốc

Thanh tra Chính phủ vừa ban hành Kết luận số 393/KL-TTCP về các dự án gặp khó khăn, vướng mắc thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Công Thương, trong đó có Dự án Nhà máy Nhiệt điện An Khánh – Bắc Giang.

Công trình công nghiệp cấp I này do Công ty CP Nhiệt điện An Khánh – Bắc Giang làm chủ đầu tư, với tổng mức đầu tư 23.601 tỷ đồng, đặt tại thôn Dăm, xã Cẩm Lý, tỉnh Bắc Ninh (trước đây thuộc huyện Lục Nam, Bắc Giang). Theo kế hoạch, dự án phát điện thương mại từ năm 2023, nhưng đã phải gia hạn đến tháng 12/2025.

Kết luận thanh tra cho thấy UBND tỉnh Bắc Giang (cũ) và Bộ Công Thương đã tham mưu giao Công ty An Khánh làm chủ đầu tư theo hình thức nhà máy điện độc lập (IPP) khi doanh nghiệp mới thành lập, chưa có kinh nghiệm, năng lực tài chính. Việc này dẫn đến khó khăn trong bố trí vốn, kéo dài tiến độ. Bộ Công Thương còn trình Thủ tướng phê duyệt nâng công suất từ 100MW lên 650MW mà không tiếp thu ý kiến cơ quan liên quan, chưa đủ căn cứ về năng lực tài chính của chủ đầu tư.

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra nhiều vi phạm về quy hoạch và đất đai: bãi tro xỉ gần 48 ha và khu kho cảng 14,7 ha đều nằm trong hành lang bảo vệ đê điều, không được phép xây dựng; UBND tỉnh Bắc Giang thành lập Cụm công nghiệp Vũ Xá để thu hồi đất cho dự án, trái quy định Luật Đất đai; phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 Cụm công nghiệp Vũ Xá, bố trí các hạng mục nhà máy, kho cảng, bãi xỉ than trong cụm công nghiệp, vi phạm quy định của Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài ra, UBND tỉnh Bắc Giang còn giao đất, cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng cho Công ty An Khánh với diện tích hơn 65.000 m2 thuộc khu vực ngoài bãi sông – không gian thoát lũ, vi phạm Quyết định 257/2016 của Thủ tướng Chính phủ. Chủ đầu tư cũng không thực hiện ký quỹ bảo đảm dự án theo yêu cầu, trong khi cơ quan chức năng chưa kịp thời đôn đốc.

Theo thiết kế, hạng mục bãi tro xỉ và nhà máy gạch xỉ có diện tích khoảng 40 ha, vượt quá quy định. Tại thời điểm thanh tra, phần đất này chưa được thu hồi, bồi thường, giao hoặc cho thuê. Ngoài ra, dù được giao gần 11,7 ha đất cho hạng mục nhà máy chính, chủ đầu tư đã san lấp tới 36,7 ha, vượt diện tích được giao 25 ha.

Thanh tra Chính phủ xác định trách nhiệm thuộc Bộ Công Thương và một số đơn vị trực thuộc, cùng với UBND tỉnh Bắc Giang (cũ), các sở ngành liên quan, UBND huyện Lục Nam, Cục Thuế Bắc Giang (nay là Bắc Ninh), chủ đầu tư và các tổ chức, cá nhân theo từng thời kỳ.

Từ kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công Thương và UBND tỉnh Bắc Ninh kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm để xử lý theo quy định. Bắc Ninh cũng phải xử lý vi phạm của Công ty An Khánh trong việc san lấp, lấn chiếm và xây dựng sai quy định.

Cơ quan thuế Bắc Ninh được yêu cầu thu hồi các quyết định miễn tiền thuê đất trước đây, xác định lại nghĩa vụ tài chính, buộc doanh nghiệp hoàn trả ngân sách số tiền đã được miễn cùng khoản chậm nộp, đảm bảo thu đúng, thu đủ.

Thanh tra Chính phủ đồng thời đề nghị UBND tỉnh Bắc Ninh chỉ đạo khắc phục triệt để các vi phạm; nếu phát hiện dấu hiệu hình sự, phải chuyển cơ quan chức năng xử lý theo quy định.

Ngoài dự án trên, kết luận thanh tra còn chỉ ra các vi phạm tại dự án Nhà máy nhiệt điện Na Dương II (Dự án Na Dương II). Đây là dự án nhóm A, công trình cấp II; địa điểm xây dựng tại thị trấn Na Dương (cũ) và xã Sàn Viên, huyện Lộc Bình (cũ), tỉnh Lạng Sơn do Tổng công ty Điện lực - TKV, nay Tổng công ty Điện lực TKV - CTCP làm Chủ đầu tư.

Dự án được phê duyệt với diện tích sử dụng đất khoảng 11,06 ha (chưa bao gồm bãi xỉ). Tổng mức đầu tư của dự án là hơn 4.088 tỉ đồng. Thời gian thực hiện dự án sau khi phê duyệt điều chỉnh là từ năm 2015 - 2027.

Dự án được chia làm 45 gói thầu, có 14 gói thầu đã thực hiện; 12 gói thầu đang thực hiện và 19 gói thầu chưa thực hiện. Tổng giá trị đã ký hợp đồng là hơn 3.412 tỷ đồng, lũy kế thanh toán là hơn 522 tỷ đồng.

Theo kết luận thanh tra, chủ đầu tư không thực hiện việc nộp hồ sơ về chủ trương đầu tư dự án cho Sở Kế hoạch và Đầu tư (cũ) tỉnh Lạng Sơn để thẩm định, trình UBND tỉnh quyết định là vi phạm quy định Luật Đầu tư năm 2014. Sở Kế hoạch và Đầu tư, một số cơ quan chuyên môn của tỉnh Lạng Sơn không yêu cầu Chủ đầu tư lập, trình hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư cho dự án là không đúng quy định.

Chứng chỉ hành nghề của Chủ nhiệm lập dự án (thuộc PECC1) không còn giá trị sử dụng trong thời gian thực hiện lập dự án. Đơn vị thực hiện khảo sát là Công ty TNHH MTV Địa chất Việt Bắc - Vinacomin không có Giấy phép hoạt động đo đạc và bản đồ, không đủ điều kiện để thực hiện đo vẽ bản đồ địa hình tỉ lệ 1:1.000 theo nhiệm vụ khảo sát…

Việc Chủ đầu tư chỉ định Công ty TNHH MTV Địa chất Việt Bắc Vinacomin khi công ty không đáp ứng đủ điều kiện năng lực thực hiện khảo sát là vi phạm quy định tại Luật Xây dựng năm 2003 và Luật Đấu thầu năm 2005.

Chủ đầu tư tổ chức lập, thẩm định dự án đầu tư với thời gian kéo dài (chậm 30 tháng so với Kế hoạch đấu thầu giai đoạn chuẩn bị đầu tư dự án) là một trong những nguyên nhân dẫn tới chậm đưa dự án vào vận hành theo Quy hoạch điện lực.

UBND tỉnh Lạng Sơn phê duyệt Báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) tại Quyết định số 1120/QĐ-UBND ngày 10-8-2013 theo quy mô công suất nhà máy là 110 MW, không đúng với quy mô công suất nhà máy theo Quy hoạch điện VII (100 MW). Quá trình thẩm định, phê duyệt, không yêu cầu chủ đầu tư giải trình, làm rõ về công suất nhà máy là chưa đúng quy định.

Dự án phê duyệt không xác định thiết kế đồng bộ dây chuyền, thiết bị xử lý tro, xỉ, thạch cao đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật làm nguyên liệu xây dựng.

Bên cạnh đó, thiết kế của dự án không có số liệu cụ thể về diện tích đổ thải (chỉ xác định tro, xỉ của Nhà máy được đổ thải vào bãi thải Nà Đươi cùng với tro, xỉ của Nhà máy nhiệt điện Na Dương I); không có khối lượng đền bù, giải phóng mặt bằng cho diện tích đổ thải cũng như các hạng mục công trình đảm bảo an toàn, môi trường... cho khu vực đổ thải, để tính dự toán chi phí cho hạng mục bãi thải tro xỉ.

Qua thanh tra, chủ đầu tư đã xác định lại dự toán chi phí đối với hạng mục bãi thải tro xỉ, giảm khoảng hơn 26 tỷ đồng so với giá trị dự toán tạm tính trong tổng mức đầu tư được phê duyệt.

Nội dung, thời gian thực hiện đàm phán giá mua bán điện không đảm bảo về trình tự đàm phán theo quy định tại Điều 20 Thông tư số 56/2014/TT-BCT. Tuy nhiên, do quy định tại Thông tư số 56/2014/TT-BCT chưa có khung giá phát điện cho dự án nhà máy điện quy mô công suất dưới 200 MW, thời gian đàm phán kéo dài (từ tháng 11-2016 đến tháng 12-2019), dẫn đến việc ký hợp đồng mua bán điện chậm, gây khó khăn trong việc xác định lợi nhuận định mức và hiệu quả kinh tế của dự án.

Về công tác giao đất, cho thuê đất và san lấp mặt bằng, UBND huyện Lộc Bình (cũ), Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Lộc Bình, Sở Tài Nguyên và Môi trường, UBND xã Sàn Viên, UBND thị trấn Na Dương bàn giao đất cho chủ đầu tư khi UBND tỉnh Lạng Sơn chưa có quyết định giao đất, cho thuê đất.

TTCP cũng kết luận một số vi phạm liên quan đến Gói thầu số 27 - Lập Hồ sơ mời thầu gói thầu EPC - Nhà máy chính; Gói thầu số 28 - Gói thầu EPC - Nhà máy chính.

Đối với gói thầu số 27, một số cá nhân là thành viên tổ chuyên gia lập hồ sơ mời thầu và đánh giá hồ sơ dự thầu không có chứng chỉ đào tạo về đấu thầu là vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 16 Luật Đấu thầu năm 2013. Quá trình lựa chọn nhà thầu có một số phần việc vượt quá thời gian theo quy định tại khoản 1 Điều 12 Luật Đấu thầu năm 2013.

Gói thầu số 28 - Gói thầu EPC - Nhà máy chính, chủ đầu tư phê duyệt giá gói thầu EPC năm 2023 nhưng giá thiết bị được tính toán căn cứ vào tổng mức đầu tư đã phê duyệt dựa trên thiết kế cơ sở được lập từ năm 2015 là chưa chính xác, không được điều chỉnh, cập nhật trước thời điểm mở thầu là vi phạm quy định tại Luật Đấu thầu năm 2013.

Sở Xây dựng tỉnh Lạng Sơn không kiểm tra, rà soát quy hoạch chi tiết xây dựng Nhà máy để quyết định điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết xây dựng đối với một số hạng mục công trình khi có thay đổi so với vị trí quy hoạch chi tiết xây dựng được phê duyệt trước đó.

Trách nhiệm đối với những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm nêu trên thuộc về UBND tỉnh, Sở Kế hoạch và Đầu tư (cũ), Sở Tài nguyên và Môi trường (cũ), Sở Xây dựng, UBND huyện Lộc Bình (cũ), Trung tâm phát triển quỹ đất huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn; TKV, Tổng công ty Điện lực - TKV, một số Ban chuyên môn của TKV và các tổ chức, cá nhân theo từng thời kỳ có liên quan.

Từ kết quả thanh tra, Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ trưởng Công Thương; UBND, Chủ tịch UBND các tỉnh Lạng Sơn theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền, tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm để xử lý theo quy định đối với các tập thể, cá nhân theo từng thời kỳ có liên quan đến các tồn tại, khuyết điểm, vi phạm; chỉ đạo các cơ quan, tổ chức, đơn vị có liên quan thực hiện chấn chỉnh, xử lý, khắc phục triệt để những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm nêu tại kết luận thanh tra.

Quỳnh An

Nguồn VietTimes : https://viettimes.vn/bo-cong-thuong-tham-muu-giao-du-an-nhiet-dien-hon-23000-ty-cho-doanh-nghiep-chua-co-kinh-nghiem-post193114.html