Bỏ giấy phép xây dựng: Tư duy quản lý mới, động lực phát triển mới

10 giờ trướcBài gốc

TP.HCM sẽ thí điểm không cấp phép xây dựng tại các khu vực đã có quy hoạch 1/500, đảm bảo các tiêu chí về lộ giới, khoảng lùi, ranh giới đất, hố ga… theo quy định của Bộ Xây dựng.

Trước đó, Thủ tướng yêu cầu rà soát và giảm ít nhất 30% thời gian xử lý, chi phí tuân thủ và điều kiện kinh doanh trong năm 2025. Thủ tướng cũng yêu cầu cắt thủ tục cấp phép cho công trình đã có quy hoạch 1/500 hoặc thuộc khu vực có thiết kế đô thị được duyệt; giảm đối tượng phải thẩm định dự án, thiết kế; rà soát, sửa đổi các quy chuẩn kỹ thuật không còn phù hợp.

Bỏ giấy phép xây dựng: Tư duy quản lý mới, động lực phát triển mới. Ảnh: TRẦN MINH

Những thông tin trên được đông đảo bạn đọc đánh giá là bước đi đúng hướng nhằm giảm phiền hà, thúc đẩy cải cách hành chính trong lĩnh vực xây dựng; kỳ vọng đem lại nhiều lợi ích cho dân, cho nước.

Quản lý hiện đại không nên bắt người dân “xin lại cái đã có”

Ông Trần Quí, ngụ quận 12, chia sẻ: “Trong quản lý hiện đại, khi các chỉ tiêu về kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật, mật độ xây dựng… đã được xác lập rõ trong quy hoạch, thì việc tiếp tục yêu cầu xin phép xây dựng là thừa, làm phát sinh chi phí và thủ tục không cần thiết. Đây là bước đi phù hợp với xu thế chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, đồng thời cũng thể hiện niềm tin vào hệ thống quy hoạch và dữ liệu quản lý đô thị của TP”.

Xây dựng cơ chế hậu kiểm trong kỷ nguyên số

Để hậu kiểm hiệu quả, cần xây dựng cơ chế kiểm tra định kỳ, chế tài xử phạt đủ mạnh, công khai hóa dữ liệu công trình xây dựng, và đặc biệt là số hóa toàn bộ quy trình theo dõi, giám sát công trình.

Việc ứng dụng công nghệ vào quản lý xây dựng sẽ giúp nâng cao hiệu quả, minh bạch, và giảm phụ thuộc vào sự can thiệp chủ quan của cán bộ.

Bên cạnh đó, vai trò của thanh tra xây dựng cần được củng cố với bộ máy đủ năng lực, trách nhiệm và độc lập. Việc xử lý vi phạm phải nghiêm minh để tạo tính răn đe và bảo vệ quy định pháp luật về xây dựng.

Luật sư HOÀNG KIM MINH CHÂU, Đoàn Luật sư TP.HCM

Anh Phạm Lực, ngụ quận Gò Vấp, nêu quan điểm: “Tôi làm trong ngành xây dựng, thi công nhà ở và là người trực tiếp làm việc với các thủ tục xây dựng, tôi nhận thấy thực tế hiện nay, nhiều thủ tục tồn tại chỉ vì chưa dám thay đổi tư duy quản lý. Trong khi đó, nếu số hóa quy trình và giám sát hậu kiểm tốt, thì hoàn toàn có thể bỏ qua một số thủ tục hình thức mà không làm giảm tính kiểm soát".

Bạn đọc Baunguyen…@gmail.com bình luận: “Nếu được thực hiện đúng, đây sẽ là đột phá giúp giảm gánh nặng cho người dân và doanh nghiệp, tạo ra môi trường đầu tư dễ tiếp cận. Người dân chúng tôi không mong gì hơn là được tiếp cận chính sách một cách công bằng, rõ ràng, không còn phải chạy vạy từng bước khi xây dựng chính ngôi nhà của mình”.

“Cú hích” về tư duy pháp lý

Bình luận về vấn đề này, Thạc sĩ Nguyễn Đức Hiếu (Trường Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia TP.HCM) nói:

Chính sách cắt giảm thủ tục cấp phép xây dựng tại khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500 đánh dấu những thay đổi về tư duy rõ rệt trong quản lý nhà nước. Điểm mạnh cốt lõi của chính sách này nằm ở việc nhận diện đúng bản chất của quy hoạch chi tiết. Đó là công cụ quản lý tổng thể, chứ không phải là cái cớ để tạo thêm thủ tục hành chính.

Thứ nhất, tư duy này là sự thừa nhận có tính khơi thông. Theo đó, khi một khu vực đã có quy hoạch chi tiết 1/500 được phê duyệt, điều đó có nghĩa Nhà nước đã xác định rõ ràng mọi thông số: mật độ xây dựng, chiều cao công trình, hệ số sử dụng đất, khoảng lùi, hạ tầng kỹ thuật. Việc yêu cầu thẩm định lại những gì đã được thẩm định là sự lãng phí kép: vừa lãng phí nguồn lực công, vừa tạo kẽ hở cho tham nhũng. Chính sách mới đã khôi phục lại logic pháp lý: quy hoạch chi tiết chính là “giấy phép tổng thể” cho phát triển đô thị.

Thứ hai, đây là cú hích mạnh mẽ cho thị trường bất động sản. Thời gian là chi phí lớn nhất trong phát triển dự án. Mỗi tháng chậm trễ không chỉ là lãi vay ngân hàng, mà còn là cơ hội bị bỏ lỡ, là niềm tin bị xói mòn. Khi cắt giảm 30% thời gian thủ tục, chúng ta không chỉ giảm chi phí tài chính mà còn tạo ra hiệu ứng tâm lý tích cực; nhà đầu tư thấy được sự quyết tâm cải cách thực chất.

Thạc sĩ Nguyễn Đức Hiếu

Thứ ba, chính sách tạo ra cơ chế “tự kiểm soát” hiệu quả. Khi doanh nghiệp được tự công bố năng lực và chịu trách nhiệm hậu kiểm, họ buộc phải nâng cao chất lượng nội tại. Đây là nguyên lý quản trị hiện đại: thay vì kiểm soát đầu vào, hãy kiểm soát đầu ra. Thay vì ngăn chặn trước, hãy xử phạt nghiêm khắc sau. Điều này vừa giảm gánh nặng cho cơ quan quản lý, vừa thúc đẩy doanh nghiệp tự hoàn thiện.

Thứ tư, đây là bước đi chiến lược trong cuộc cạnh tranh thu hút đầu tư. Trong bối cảnh các quốc gia đang chạy đua cải thiện môi trường kinh doanh, việc Việt Nam tiên phong cắt giảm thủ tục trong lĩnh vực xây dựng, vốn là “điểm nghẽn” truyền thống, sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh đáng kể. Đặc biệt với các nhà đầu tư nước ngoài, sự minh bạch và nhanh chóng trong thủ tục là yếu tố quyết định khi lựa chọn điểm đến đầu tư.

Cuối cùng, định hướng cải cách này mang lại niềm tin lớn lao về sự sáng suốt của Đảng và Chính phủ trong việc lắng nghe tiếng nói của doanh nghiệp và người dân. Việc quyết liệt “dẹp bỏ giấy phép nuôi tham nhũng” như TS Nguyễn Sĩ Dũng (nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội) đề cập không chỉ thể hiện quyết tâm chống tham nhũng mà còn khẳng định vai trò kiến tạo phát triển của bộ máy công quyền. Đây là minh chứng cho việc Đảng, Nhà nước đặt lợi ích dân tộc lên trên, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và nâng cao vị thế quốc gia trong hội nhập quốc tế.

Bước đột phá cải cách hành chính trong lĩnh vực xây dựng

Theo Điều 89 Luật Xây dựng 2014 (được sửa đổi, bổ sung tại Luật số 62/2020/QH14), mọi công trình xây dựng phải có giấy phép, trừ các trường hợp được miễn.

Đáng chú ý, việc miễn giấy phép đối với công trình trong các khu vực đã có quy hoạch chi tiết và thiết kế được duyệt đã được quy định từ năm 2020, nhưng việc triển khai trong thực tiễn vẫn gặp nhiều ách tắc do chính quyền địa phương hoặc cơ quan quản lý vẫn yêu cầu cấp phép theo hướng “an toàn” cho mình.

Thạc sĩ-Luật sư Hoàng Kim Minh Châu (áo trắng)

Từ thực tiễn này, Chính phủ đã trao chìa khóa để tháo gỡ những bất cập bằng một chủ trương mạnh mẽ. Chỉ đạo của Thủ tướng đã nhấn mạnh tính chất bắt buộc của việc cắt giảm thủ tục, đặc biệt là không được duy trì yêu cầu xin phép ở các trường hợp đã đủ điều kiện miễn theo luật.

Đây không chỉ là một định hướng về mặt hành chính, mà còn là một bước đột phá cho cải cách hành chính trong lĩnh vực xây dựng và là một tuyên bố pháp lý khẳng định "công dân và doanh nghiệp được thực hiện các quyền xây dựng khi đáp ứng đủ điều kiện", thay vì tiếp tục bị áp đặt những thủ tục không còn phù hợp.

Trên thực tế, trong nhiều năm qua, người dân và doanh nghiệp khi muốn xây dựng, dù đã có quy hoạch chi tiết, thiết kế đô thị được phê duyệt, vẫn buộc phải trải qua quá trình xin cấp phép kéo dài.

Bên cạnh đó, cơ chế xin-cho trong thủ tục cấp phép xây dựng đã phát sinh tiêu cực. Có thể kể là chuyện hồi cuối tháng 5, một công chức Phòng Kinh tế - hạ tầng đô thị TP Pleiku (Gia Lai) bị khởi tố vì có hành vi 19 lần nhận hối lộ của 14 cá nhân, doanh nghiệp, tổng cộng hơn 71 triệu đồng để cấp giấy phép xây dựng nhà ở...

Thạc sĩ-Luật sư HOÀNG KIM MINH CHÂU, Đoàn Luật sư TP.HCM

TRẦN MINH

Nguồn PLO : https://plo.vn/bo-giay-phep-xay-dung-tu-duy-quan-ly-moi-dong-luc-phat-trien-moi-post853421.html