Bỏ hội đồng trường: Quyền lực thuộc về ai?

5 giờ trướcBài gốc

Có quy định chuyển tiếp

Vừa qua, Bộ GD&ĐT đã lấy ý kiến góp ý đối với dự thảo Luật Giáo dục, Luật Giáo dục ĐH; Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội đã có phiên họp báo cáo thẩm tra các dự án luật trong lĩnh vực giáo dục. Vấn đề sắp xếp nhân sự trong trường ĐH công lập khi không còn hội đồng trường nhận được sự quan tâm của các trường và đại biểu Quốc hội.

Một phiên họp của hội đồng trường tại trường ĐH. Ảnh: HAU

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc cho biết, trong quá trình soạn thảo 3 dự án luật (luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Giáo dục; Luật Giáo dục ĐH sửa đổi và Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi), Bộ đã nghiên cứu và tiếp thu đầy đủ các ý kiến trong Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá trong giáo dục, đào tạo để thể chế hóa vào luật. Cả 3 dự án luật đều bỏ các nội dung về hội đồng trường với các trường ĐH công lập.

Việc bỏ hội đồng trường trong trường ĐH công lập vốn đang là bài toán khó với cấp quản lí và chính các trường. Khi sắp xếp, giảm đầu mối của 140 trường ĐH công lập, bài toán này phần lớn dựa vào hướng dẫn, định hướng của Bộ GD&ĐT.

Nghị quyết 71 không còn tổ chức hội đồng trường trong các cơ sở giáo dục ĐH công lập. Tổ chức này vẫn tồn tại trong các trường ĐH tư thục. Chức năng của hội đồng trường trong trường ĐH công lập theo quy định hiện hành sẽ phải chuyển đổi. Một phần chức năng quan trọng nhất được Nghị quyết 71 nêu là Đảng ủy lãnh đạo toàn diện.

Các nội dung về vai trò lãnh đạo của Đảng ủy được thể chế hóa, đồng thời bổ sung, điều chỉnh nhiệm vụ, quyền hạn của hiệu trưởng và cơ quan quản lí trực tiếp, cơ quan chủ quản.

Tất cả các trường ĐH công lập hiện nay đều có hội đồng trường, dự thảo luật giáo dục ĐH đã có điều khoản chuyển tiếp. Cụ thể, hội đồng ĐH, hội đồng trường của các trường ĐH công lập chấm dứt hoạt động và có trách nhiệm bàn giao hồ sơ, tài liệu có liên quan cho hiệu trưởng trường ĐH trong thời hạn 3 tháng kể từ ngày Luật Giáo dục ĐH sửa đổi có hiệu lực thi hành. Hiệu trưởng, hiệu phó được công nhận trước khi Luật Giáo dục ĐH sửa đổi có hiệu lực thì được tiếp tục tại vị cho đến khi nghỉ hưu hoặc hết thời hạn ghi trong quyết định công nhận hoặc hết nhiệm kì.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Dung (đoàn Hưng Yên) đặt vấn đề bỏ hội đồng trường tại trường ĐH công lập trong bối cảnh tự chủ. Theo đại biểu, Bộ Nội vụ đang sửa Nghị định 120 quy định về thành lập, tổ chức lại, giải thể đơn vị sự nghiệp công lập có nói điều kiện tiên quyết của đơn vị tự chủ nhóm 1 (tự chủ chi thường xuyên và chi đầu tư) là được giao tài sản. Đơn vị này phải bảo toàn vốn nhà nước đã giao.

Bà Dung băn khoăn nếu không còn hội đồng trường, liệu hội đồng khoa học kĩ thuật hay Đảng ủy có thể thay mặt cơ quan chủ quản để giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật và bảo toàn vốn đối với đơn vị tự chủ nhóm 1? Nếu không còn hội đồng trường, tổ chức nào sẽ thay mặt cơ quan chủ quản để giám sát việc bảo toàn vốn nhà nước giao cho các trường thuộc nhóm tự chủ này.

Ông Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội nêu ý kiến, với điều khoản chuyển tiếp, chúng ta tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội theo hướng luật chỉ nên quy định mang tính nguyên tắc, khái quát. Nội dung cụ thể, Chính phủ sẽ quyết định.

Ông Vinh cho rằng, chúng ta chỉ tập trung giải quyết chính sách cho những người đang làm chủ tịch hội đồng trường vì thuộc phạm vi dưới luật. Hướng xử lí đơn giản là những người này làm nhiệm vụ theo sự phân công của Nhà nước, không còn hội đồng trường vẫn có điều kiện được bố trí các công việc khác. Ông Vinh khẳng định, nội dung này không cần luật hóa vì chỉ giải quyết một vấn đề phát sinh trong thực tiễn.

Có thể chỉ định người đứng đầu

Các trường ĐH công lập về cơ bản đã tổ chức xong đại hội Đảng và bầu bí thư Đảng ủy là chủ tịch hội đồng trường. Tuy nhiên, các trường đang chờ hướng dẫn về việc kiện toàn nhân sự bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục, sau khi luật sửa đổi Luật Giáo dục ĐH được Quốc hội thông qua và việc xóa bỏ hội đồng trường theo Nghị quyết 71.

Theo Ban soạn thảo dự thảo luật sửa đổi, bổ sung một số điều Luật Giáo dục và Luật Giáo dục ĐH (sửa đổi) dự kiến được thông qua, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, trong đó có điều khoản bỏ hội đồng trường. Như vậy, ngày 31/12/2025 là thời điểm kết thúc vai trò của Hội đồng trường trong các trường ĐH công lập.

Theo quy định hiện hành, khi không còn giữ chức vụ chủ tịch hội đồng trường, không còn là bí thư Đảng ủy. Đây cũng là vấn đề các trường băn khoăn, khi đó, quyền người đứng đầu trường ĐH sẽ như thế nào?

Tại Hội nghị giáo dục ĐH năm 2025, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, nguyên tắc trong Nghị quyết của Đảng “bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu”, chứa đựng nội dung có tính định hướng vai trò lãnh đạo của Đảng, nên được hiểu theo nguyên tắc là tích hợp hai vị trí trong một. Do vậy, việc lựa chọn lãnh đạo các trường ĐH sắp tới phải căn cứ trên thực tế ai là người có đủ năng lực gánh cả 2 vai (vai bí thư, vai hiệu trưởng).

Theo ông Sơn, sắp tới (từ 1/1/2026), khi thiết chế hội đồng trường không còn tồn tại theo quy định mới, Bộ GD&ĐT sẽ ban hành tiêu chuẩn, điều kiện của vị trí người đứng đầu. Các trường căn cứ vào đó chọn ra một người gánh vác tốt nhất cho vị trí “hai trong một”.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng, toàn hệ thống giáo dục ĐH đang chuẩn bị một cuộc đại sắp xếp. Nhân sự đứng đầu của những cơ sở ghép lại, tích hợp, tái cấu trúc có thể sẽ được chỉ định. Ông khẳng định, kết quả đại hội của các đảng bộ vẫn giữ nguyên giá trị ở chỗ định hướng tập thể lãnh đạo, bởi ban chấp hành, ban thường vụ. Nhưng vị trí của một vài người có thể phải điều chỉnh.

Nghiêm Huê

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/bo-hoi-dong-truong-quyen-luc-thuoc-ve-ai-post1788624.tpo