Theo dự thảo, đối tượng áp dụng bao gồm người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài đáp ứng các tiêu chuẩn chuyên môn.
Chuyên gia được chia thành hai nhóm chính: chuyên gia nghiên cứu học thuật và chuyên gia ứng dụng. Chuyên gia nghiên cứu học thuật phải có trình độ tiến sĩ từ các trường thuộc nhóm 200 đại học hàng đầu thế giới, tối thiểu 5 năm kinh nghiệm tại viện nghiên cứu, trung tâm khoa học, trường đại học, phòng thí nghiệm hoặc doanh nghiệp công nghệ lớn.
Họ cần đáp ứng ít nhất một trong các yêu cầu như sở hữu bằng sáng chế tại các nước phát triển; có tối thiểu 10 bài báo quốc tế trên các tạp chí uy tín; là thành viên hội đồng khoa học hoặc đã hướng dẫn thành công ít nhất 2 nghiên cứu sinh tiến sĩ.
Chuyên gia ứng dụng phải tốt nghiệp đại học trở lên từ các trường thuộc nhóm 200 đại học hàng đầu thế giới, có ít nhất 5 năm kinh nghiệm trong các tổ chức hoạt động về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đồng thời đáp ứng ít nhất một tiêu chí như giữ vị trí chuyên gia hoặc quản lý công nghệ tại các doanh nghiệp công nghệ hàng đầu; có sản phẩm hoặc dự án được thương mại hóa thành công; sở hữu bằng sáng chế tại các nước phát triển hoặc sản phẩm được ứng dụng rộng rãi; từng tham gia nghiên cứu tại các phòng thí nghiệm danh tiếng quốc tế.
Về chế độ lương, dự thảo quy định mức lương sẽ được thỏa thuận trên cơ sở nhiệm vụ được giao, tham khảo mức lương trước đây của chuyên gia và mặt bằng lương trong nước, quốc tế.
Tiền thưởng hàng năm do đơn vị chủ trì quyết định, tối đa 4 tháng lương, dựa trên kết quả công việc. Ngoài ra, chuyên gia được hưởng tối thiểu 30% lợi nhuận từ việc khai thác, chuyển giao kết quả nghiên cứu, cũng như tối thiểu 30% giá trị thương mại hóa khi góp vốn, hợp tác hoặc thành lập doanh nghiệp.
Chính sách hỗ trợ bao gồm khoản trợ cấp ban đầu tương đương 1 tháng lương để ổn định chỗ ở và chi phí thiết yếu; miễn thuế thu nhập cá nhân đối với tiền lương, thưởng và thu nhập theo hợp đồng; cấp thị thực nhiều lần hoặc thẻ tạm trú trong suốt thời gian thực hiện nhiệm vụ; trang bị đầy đủ thiết bị nghiên cứu, cung cấp tài liệu chuyên môn; hỗ trợ thuê nhà hoặc bố trí căn hộ tiêu chuẩn, phương tiện đi lại; chi trả kinh phí tham gia nghiên cứu, trao đổi khoa học ở nước ngoài.
Về phúc lợi, chuyên gia được hưởng gói chăm sóc sức khỏe tự nguyện với mức tối đa 1% tổng lương năm; mỗi năm có 7 ngày nghỉ dưỡng trong nước, được hỗ trợ tối đa 1 tháng lương cho bản thân và gia đình (cha mẹ, vợ hoặc chồng, con dưới 18 tuổi); nghỉ phép theo quy định pháp luật; và được hỗ trợ vé máy bay khứ hồi 1 lần/năm cho cả chuyên gia và gia đình về nước.
Dự thảo Nghị định này được kỳ vọng sẽ tạo khung chính sách toàn diện nhằm thu hút và giữ chân đội ngũ chuyên gia trình độ cao, góp phần thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.
Hùng Nguyễn