Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị khẩn trương xây dựng kế hoạch ứng phó cho thủy sản Việt Nam

8 giờ trướcBài gốc

Chiều 3/9, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến chủ trì cuộc họp với các đơn vị liên quan về nội dung đánh giá tương đương trong bảo tồn thú biển theo Đạo luật Bảo tồn thú biển (MMPA) của Mỹ.

Tại buổi họp, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định: “Đây không chỉ là thách thức kỹ thuật mà còn là vấn đề chiến lược về thương mại và uy tín quốc gia. Nếu không chuẩn bị nghiêm túc, thủy sản Việt Nam sẽ đánh mất thị trường lớn và cơ hội phát triển lâu dài".

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan khẩn trương xây dựng kế hoạch ứng phó cho thủy sản Việt Nam.

Trước đó, thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, Mỹ đã chính thức công bố danh sách 135 quốc gia được đánh giá tương đương, trong đó chia thành 3 nhóm: công nhận hoàn toàn, công nhận một phần và không công nhận. Việt Nam là một trong 34 quốc gia chỉ được chấp nhận một phần và có tới 12 nhóm sản phẩm thủy sản được khai thác từ 12 nhóm nghề/ngư cụ bị từ chối.

Cụ thể, theo báo cáo của Cục Thủy sản và Kiểm ngư, ngày 26/8, Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Hoa Kỳ (NOAA) đã gửi thư thông báo kết quả đánh giá hồ sơ của Việt Nam. Kết quả cho thấy, một số nghề cá được công nhận tương đương, song 12 nghề khác bị từ chối, đồng nghĩa với việc từ ngày 1/1/2026, cá và sản phẩm từ các nghề này sẽ không còn đủ điều kiện nhập khẩu vào Mỹ.

Danh mục bị ảnh hưởng bao gồm nhiều loài cá ngừ, cá thu, mực, bạch tuộc và một số giáp xác - những mặt hàng chủ lực trong xuất khẩu của Việt Nam.

Ông Nguyễn Hoài Nam - Tổng Thư ký VASEP thông tin, các loài cá nằm trong 12 nghề cá của Việt Nam bị Mỹ đánh giá không tương đương hiện đang có giá trị xuất khẩu ước khoảng 511 triệu USD, chiếm 24% tỷ trọng xuất khẩu thủy sản vào Mỹ, trong đó, riêng cá ngừ 387 triệu USD.

"12 nghề cá bị liệt kê không tương đương đều là những sản phẩm chủ lực của thủy sản Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ. Nếu từ nay đến 1/1/2026, chúng ta không có các giải pháp kịp thời để nộp lại thông tin mới liên quan đến các nghề cá bị từ chối sau ngày 1/1/2026 để được xem xét lại thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến ngành thủy sản Việt Nam", ông Nam nói.

Động thái này có thể tác động đáng kể tới xuất khẩu thủy sản Việt Nam, khi Mỹ từng là thị trường lớn nhất. Theo số liệu thống kê năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản sang thị trường Hoa Kỳ đạt 1,805 tỷ USD, trong đó các sản phẩm cá ngừ đạt gần 385 triệu USD; cá biển các loại đạt gần 765 triệu USD; mực, bạch tuộc, cua, ghẹ và các loại nhuyễn thể ước đạt 127 triệu USD. Các sản phẩm có nguồn gốc từ khai thác trong nước ước tính gần 400 triệu USD, trong số đó, ước tính khoảng 200 triệu USD hải sản từ những nghề không đáp ứng được yêu cầu (12 nghề) sẽ bị cấm nhập khẩu vào Hoa Kỳ từ ngày 1/1/2026.

Đại diện Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cho biết phía Mỹ đưa ra quyết định chủ yếu do ba lý do: ngư cụ có nguy cơ cao tương tác với thú biển, thiếu cơ chế giám sát và báo cáo khai thác ngoài ý muốn, và biện pháp giảm thiểu chưa hiệu quả. Đây là vấn đề mang tính chuyên ngành kỹ thuật, cần phân tích sâu vào từng nghề cá, từng loại ngư cụ và phương thức quản lý để chứng minh với Mỹ rằng Việt Nam đang nỗ lực cải thiện.

Ở góc độ thị trường, ông Lê Bá Anh, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường cho biết, Việt Nam không phải quốc gia duy nhất bị từ chối một phần. Nhiều nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Philippines, Myanmar hay Indonesia cũng nằm trong danh sách tương tự. Tuy nhiên, Thái Lan, Ấn Độ và Campuchia đã được công nhận hoàn toàn, điều đó cho thấy Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ họ.

Theo ông, điều quan trọng nhất hiện nay là rà soát và sửa đổi văn bản quy phạm pháp luật cũng như thiết lập chương trình giám sát nghề cá đủ hiệu lực. Đây là hai nhóm việc khó và mất nhiều thời gian nhất, nhưng lại quyết định khả năng được công nhận trong giai đoạn tiếp theo. Ông cũng nhấn mạnh, trước mắt, Việt Nam chỉ còn ba tháng để chuẩn bị hồ sơ đầy đủ để gửi bổ sung trước khi Mỹ bắt đầu áp dụng biện pháp vào năm 2026.

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến khẳng định: “Đây không chỉ là thách thức kỹ thuật mà còn là vấn đề chiến lược về thương mại và uy tín quốc gia. Nếu không chuẩn bị nghiêm túc, thủy sản Việt Nam sẽ đánh mất thị trường lớn và cơ hội phát triển lâu dài".

Thứ trưởng yêu cầu rà soát toàn bộ các nhiệm vụ đã được giao, xác định rõ trách nhiệm, tiến độ, kinh phí và kết quả, báo cáo trước ngày 1/1/2026. Các nhiệm vụ đang triển khai phải khẩn trương cụ thể hóa, trong đó có sửa đổi chính sách, bố trí kinh phí và tăng cường kiểm tra giám sát.

Thứ trưởng cũng nhấn mạnh cần phân tích kỹ lưỡng số liệu xuất khẩu, đặc biệt đối với cá ngừ - một trong những mặt hàng thủy sản trọng điểm xuất khẩu sang Mỹ, để đưa ra giải pháp phù hợp, cũng như tính toán đến phương án đối ứng với mức thuế 20% của Mỹ.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng cho biết sẽ đề nghị Bộ Ngoại giao và các bộ, ngành liên quan phối hợp chặt chẽ để tham khảo kinh nghiệm từ các nước, đồng thời huy động sự tham gia của hiệp hội, doanh nghiệp và địa phương.

“Không thể để đến khi lệnh cấm có hiệu lực mới bắt đầu loay hoay. Từ nay đến cuối năm, tất cả đơn vị phải hành động quyết liệt, chuẩn bị kỹ cả về pháp lý, kỹ thuật và đối ngoại”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Hồng Hương

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn/thi-truong/bo-nong-nghiep-va-moi-truong-de-nghi-khan-truong-xay-dung-ke-hoach-ung-pho-cho-thuy-san-viet-nam-1109272.html