Nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu và thúc đẩy văn hóa tiết kiệm
Đa số đại biểu tán thành việc dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí nhằm nhằm tạo khung khổ pháp lý đồng bộ, thống nhất, rõ ràng, hiệu quả đối với công tác tiết kiệm, chống lãng phí.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành pháp luật. Ảnh: Quang Khánh
Qua đó, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý các hành vi gây lãng phí; nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm trong công tác tiết kiệm, chống lãng phí. Đồng thời, nhằm khắc phục những lỗ hổng thể chế, xử lý nguồn lực phân bổ dàn trải, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu và thúc đẩy văn hóa tiết kiệm trong hệ thống chính trị và toàn xã hội.
Về hành vi gây lãng phí (Điều 3), dự thảo Luật quy định 9 nhóm hành vi, đó là gây lãng phí liên quan đến xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong các lĩnh vực tiết kiệm, chống lãng phí quy định tại Luật này. Gây lãng phí trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo quản lý, sử dụng nguồn lực trong các lĩnh vực tiết kiệm, chống lãng phí quy định tại Luật này. Gây lãng phí trong quản lý, sử dụng tài chính công; gây lãng phí trong mua sắm, thuê, quản lý, sử dụng tài sản công, nhà ở thuộc tài sản công; gây lãng phí trong quản lý, khai thác, sử dụng tài nguyên, năng lượng; gây lãng phí trong tổ chức bộ máy và quản lý, sử dụng lao động trong khu vực nhà nước; gây lãng phí trong quản lý, sử dụng vốn đầu tư công; gây lãng phí trong quản lý, sử dụng vốn nhà nước trong các dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư; quản lý, đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp; gây lãng phí khác theo quy định của Chính phủ.
Các đại biểu dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh
Tuy nhiên, ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng (TP. Hồ Chí Minh) cho rằng, dự thảo Luật chưa đề cập rõ hành vi không sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả kết quả nghiên cứu khoa học, công nghệ và đề án chuyển đổi số đã được ngân sách nhà nước đầu tư.
Thực tiễn cho thấy, nhiều đề án số hóa dữ liệu, phần mềm quản lý, kết quả nghiên cứu ứng dụng… trị giá hàng trăm tỷ đồng nhưng chưa được đưa vào vận hành hoặc vận hành cầm chừng gây lãng phí lớn và kéo dài.
ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng (TP. Hồ Chí Minh) phát biểu. Ảnh: Quang Khánh
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nêu rõ, việc bổ sung rõ nhóm hành vi này sẽ làm tăng hiệu lực giám sát. Do đó, đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu xem xét thêm về vấn đề này.
Làm rõ khái niệm người đấu tranh chống lãng phí
Một nội dung được nhiều ĐBQH quan tâm tại phiên thảo luận, đó là cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí và bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí (Điều 7).
ĐBQH Tô Thị Bích Châu (TP. Hồ Chí Minh) đề nghị, dự thảo Luật nên bổ sung quy định về cơ quan đầu mối tiếp nhận xử lý thông tin và cơ chế ẩn danh cũng như trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc phản hồi kết quả xử lý thông tin.
ĐBQH Tô Thị Bích Châu (TP. Hồ Chí Minh). Ảnh: Quang Khánh
Đồng thời, cần làm rõ khái niệm người đấu tranh chống lãng phí để bảo đảm thống nhất trong áp dụng. Nội dung này cũng cần ghi rõ những quy định để tránh việc đấu tranh hoặc phản ánh không đúng hoặc dễ quy chụp và gây rối, làm mất đoàn kết trong nội bộ.
Cùng góp ý về nội dung này, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nêu rõ, tại khoản 2, Điều 7 quy định về xử lý thông tin phát hiện lãng phí.
Theo đó, người đứng đầu cơ quan, tổ chức nhận được thông tin về lãng phí có trách nhiệm kiểm tra, làm rõ thông tin phát hiện lãng phí; trường hợp có lãng phí xảy ra phải ngăn chặn, khắc phục kịp thời; xử lý theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xử lý sai phạm và công khai kết quả xử lý; giải trình trước cơ quan chức năng về việc để xảy ra lãng phí.
Cơ quan thanh tra, kiểm tra, điều tra, Viện kiểm sát nhân dân, người đứng đầu cơ quan cấp trên trực tiếp khi nhận được thông tin về lãng phí có trách nhiệm chỉ đạo, tổ chức làm rõ theo chức năng, nhiệm vụ của mình, ngăn chặn và kịp thời xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng, chưa có quy định về thời hạn bắt buộc xử lý khi người đứng đầu cơ quan, tổ chức nhận được thông tin về lãng phí. Do đó, nhằm bảo đảm trách nhiệm giải trình và ngăn chặn tình trạng trì hoãn, né tránh, đề nghị xem xét bổ sung nguyên tắc phải xử lý thông tin phát hiện lãng phí trong thời hạn cụ thể và công khai kết quả xử lý. Bởi, khi không có mốc thời gian bắt buộc, tính cưỡng chế của Luật giảm mạnh, làm suy giảm niềm tin của Nhân dân vào nỗ lực phòng, chống lãng phí mà chúng ta đang triển khai thực hiện khi chưa ban hành Luật.
Mặt khác, tại Khoản 5, Điều 7 dự thảo Luật quy định, các hành vi nghiêm cấm trong xử lý thông tin phát hiện lãng phí, bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí và người thân.
ĐBQH Tô Văn Tám (Quảng Ngãi) phát biểu. Ảnh: Quang Khánh
Tuy nhiên, ĐBQH Tô Văn Tám (Quảng Ngãi) cho rằng, chưa có quy định cấm hành vi của người đấu tranh chống lãng phí. Do đó, đề nghị nên nghiên cứu bổ sung quy định là cấm hành vi của những người này (những người thực hiện việc đấu tranh chống lãng phí).
Thành Trung