Đáp ứng nhu cầu vận chuyển hơn 4 triệu khách năm 2030
Điều chỉnh Quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021 - 2030 đã bổ sung tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh, đầu tư trong giai đoạn trước 2030.
Theo đó, tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh từ ga Cổ Loa (kết nối với tuyến đường sắt đô thị số 4, Hà Nội), qua ga Gia Bình (kết nối với Cảng hàng không quốc tế Gia Bình) đến ga Hạ Long Xanh (kết nối với tuyến đường sắt Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái) được định hướng quy hoạch đường đôi, khổ 1.435mm, chiều dài khoảng 124km.
Bổ sung quy hoạch tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh (Ảnh minh họa: AI tạo).
Liên danh tư vấn CCTDI - TEDI (tư vấn lập điều chỉnh quy hoạch) cho biết, Nghị quyết số 81/2023 của Quốc hội định hướng "Xây dựng vùng Đồng bằng sông Hồng là động lực phát triển hàng đầu, có vai trò định hướng, dẫn dắt quá trình cơ cấu lại nền kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng đất của đất nước" và "Phát triển vùng động lực phía Bắc, bao gồm TP Hà Nội và các địa bàn cấp huyện dọc theo trục quốc lộ 5 và quốc lộ 18 qua các tỉnh Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải phòng và tỉnh Quảng Ninh...".
Trong đó định hướng "Nghiên cứu xây dựng các tuyến đường sắt mới từ Hà Nội kết nối các cảng biển..." nên cần bổ sung tuyến đường sắt mới khổ 1.435mm để đáp ứng mục tiêu phát triển này.
Kết luận số 49/2023 của Bộ Chính trị về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 cũng xác định: Vận tải đường sắt đóng vai trò chủ đạo trên hành lang kinh tế Bắc - Nam, các hành lang vận tải chính Đông - Tây và vận tải hành khách tại các đô thị lớn.
Mặt khác, tại Quyết định số 509/2024 của Thủ tướng Chính phủ về quy hoạch hệ thống du lịch, xác định trên hành lang Hà Nội - Quảng Ninh có các khu du lịch lớn như: Di sản Vịnh Hạ Long, khu di tích Yên Tử và các điểm du lịch sinh thái.
Bên cạnh đó, theo quy hoạch các tỉnh/thành phố: Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Phòng và Quảng Ninh, trên hành lang Hà Nội - Quảng Ninh sẽ hình thành các đô thị, khu công nghiệp lớn như: Cổ Loa, Gia Bình, Quế Võ, Chí Linh, Đông Triều, Hạ Long Xanh... nên nhu cầu vận tải hành khách khu vực dự kiến có khối lượng tăng trưởng lớn.
Theo đó dự báo nhu cầu vận tải sơ bộ của tuyến đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh, mật độ hành khách cho các năm mục tiêu là: 4,1 triệu hành khách năm 2030; 13,9 triệu hành khách năm 2050. Theo liên danh tư vấn, với kết quả dự báo sơ bộ này, việc đầu tư tuyến đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh là khả thi.
Định hướng tuyến tốc độ cao, chủ yếu vận tải khách
Về công năng của tuyến đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh, tư vấn cho biết, tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh dài khoảng 124km kết nối với tuyến đường sắt Hạ Long - Móng Cái dài khoảng 187km, theo đó tổng chiều dài cả hai tuyến khoảng 311km nên đảm bảo cự ly khai thác hiệu quả.
Tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh được định hướng công năng chủ yếu vận tải khách (Ảnh minh họa ga khách: AI tạo).
Ngoài ra, tuyến đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh có kết nối liên vận quốc tế và chủ yếu vận chuyển hành khách với dự kiến khoảng 12,8 triệu lượt; trường hợp xét đến yếu tố tăng trưởng hai con số thì khối lượng dự kiến sẽ là khoảng 13,9 triệu lượt.
"Với tính chất kết nối vùng, kết nối liên vận quốc tế nên tuyến đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh là tuyến đường sắt quốc gia và việc quy hoạch tuyến là cần thiết.
Tuyến đường sắt Hà Nội - Quảng Ninh không chỉ phục vụ nhu cầu đi lại mà còn định hình lại cấu trúc kinh tế - xã hội của các địa phương mà tuyến đi qua. Việc triển khai cần gắn với quy hoạch tổng thể về đô thị, công nghiệp và du lịch để tối ưu hóa lợi ích, đồng thời giải quyết triệt để các thách thức về môi trường và xã hội. Việc đưa vào quy hoạch là bước đi chiến lược, phù hợp với xu thế phát triển hạ tầng bền vững của Việt Nam", tư vấn nhấn mạnh.
Còn đối với tuyến đường sắt Yên Viên - Phả Lại - Hạ Long - Cái Lân đã có trong Quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (theo Quyết định 1769/2021), dự báo nhu cầu vận tải thời gian tới vận chuyển hàng hóa và hành khách cự ly ngắn. Hàng hóa từ tuyến này có xu hướng đi lên cửa khẩu Đồng Đăng nhiều hơn so với phía Hà Nội.
Do đó, điều chỉnh phạm vi, quy mô đầu tư thành: Nâng cấp, cải tạo đoạn Kép - Chí Linh - Hạ Long - Cái Lân đường đơn, khổ 1.435mm, chiều dài khoảng 126km để vận chuyển hàng hóa và hành khách.
Kỳ Nam