Bỏ cấp huyện, tăng đầu mối phối hợp của cơ quan thuế lên 5 - 6 lần
Hồ sơ thẩm định dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 29/2025 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Tài chính vừa được công bố.
Theo tờ trình, Bộ Tài chính cho biết, sau gần 4 tháng thực hiện sắp xếp lại bộ máy, đến nay, các đơn vị thuộc bộ đã đi vào hoạt động theo mô hình mới, đảm bảo bộ máy tinh gọn. Sau sắp xếp, bộ máy của Bộ Tài chính đã giảm khoảng 3.600 đầu mối, tương đương giảm 37% so với trước. Bộ cũng đã giải quyết tinh giản gần 8.000 công chức, viên chức và người lao động để hưởng chính sách theo quy định.
Tuy nhiên, sau khi sắp xếp theo địa bàn khu vực hoặc liên huyện, đặc biệt là cơ quan thuế, kho bạc địa bàn quản lý rộng, phân tán (có khu vực trên 30.000 - 40.000 km2, khoảng cách từ nơi xa nhất đến trụ sở chính của hầu hết các chi cục khu vực trên 100 km, có nơi trên 200 km), khối lượng công việc tăng nhiều lần, gấp 3 - 4 lần khối lượng công việc của cấp cục trước đây.
Do đó, tại các địa bàn không đặt trụ sở chính, việc tham mưu, phối hợp với chính quyền địa phương trong thực hiện nhiệm vụ chính trị trên địa bàn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là việc tổ chức và điều hành thu ngân sách nhà nước của chi cục thuế khu vực.
Bộ Tài chính trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung quy định, tổ chức lại từ 20 chi cục thuế khu vực thành 34 thuế tỉnh, thành phố. Ảnh: TCTC
Theo phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh của Trung ương (còn 34 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương), việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ của các tổ chức ngành dọc của Bộ Tài chính tại địa phương sẽ càng gặp nhiều khó khăn.
Lý do, hầu hết các đơn vị đã sắp xếp theo khu vực liên tỉnh có địa bàn quản lý không trùng khớp với phương án sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh của Trung ương (có chi cục khu vực quản lý nhiều tỉnh, nhưng mỗi tỉnh chỉ quản lý một phần).
Đồng thời, đơn vị được tổ chức theo địa bàn liên huyện cũng bị ảnh hưởng do không còn tổ chức đơn vị hành chính cấp huyện.
Hiện nay, Cục Thuế đang bố trí 350 đội quản lý thuế liên quận, huyện để quản lý thuế trên địa bàn 696 đơn vị hành chính cấp huyện. Tuy nhiên, khi bỏ mô hình cấp huyện sẽ phải bố trí quản lý trực tiếp đến cấp xã, làm tăng khối lượng công việc, tăng đầu mối phối hợp của cơ quan thuế lên khoảng từ 5 - 6 lần so với hiện nay.
Cũng theo Bộ Tài chính, sau sắp xếp theo chi cục khu vực, số lượng biên chế của một số chi cục khu vực rất lớn (2 chi cục thuế có khoảng 4.000 công chức; 16 chi cục thuế khu vực có từ 1.000 đến hơn 2.000 công chức; 2 chi cục thuế khu vực có từ 900 đến dưới 1.000 công chức...). Với địa bàn quản lý rộng, việc quản lý công chức và người lao động của ngành cũng là một thách thức lớn.
Việc sắp xếp, sáp nhập các cơ quan, đơn vị đặc biệt là các tổ chức ngành dọc của Bộ Tài chính tại địa phương để tổ chức làm việc theo khu vực (liên tỉnh, thành phố) hoặc liên huyện dẫn đến tình trạng vừa thừa, vừa thiếu trụ sở làm việc và các cơ sở vật chất phục vụ hoạt động như hệ thống công nghệ thông tin, phòng làm việc…
Do vậy, theo Bộ Tài chính, các đơn vị ngành dọc của Bộ ở địa phương cần thiết phải tổ chức lại để đảm bảo phù hợp với việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh và thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.
Sắp xếp lại 20 chi cục thuế thành 34 thuế tỉnh, thành phố
Bộ Tài chính trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung quy định đối với các tổ chức ngành dọc của bộ. Theo đó, đối với cơ quan thuế, sắp xếp lại các chi cục thuế khu vực để quản lý trùng khớp với đơn vị hành chính cấp tỉnh.
Cụ thể, tổ chức lại từ 20 chi cục thuế khu vực thành 34 thuế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (tăng 14 đơn vị so với hiện nay).
Cùng với đó, chuyển đổi đội thuế cấp huyện thành thuế cơ sở thuộc thuế tỉnh, thành phố để quản lý thuế trên địa bàn một số đơn vị hành chính cấp xã.
Đối với cơ quan thống kê, bảo hiểm xã hội: Tổ chức lại từ 63 chi cục thống kê thành 34 thống kê tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (giảm 29 đơn vị so với hiện nay). Tổ chức lại 35 bảo hiểm xã hội khu vực thành 34 bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố (giảm 1 đơn vị so với hiện nay).
Chuyển đổi đội thống kê cấp huyện thành thống kê cơ sở thuộc thống kê tỉnh, thành phố; bảo hiểm xã hội cấp huyện thành bảo hiểm xã hội cơ sở thuộc bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố và sắp xếp lại cho phù hợp để quản lý trên địa bàn một số đơn vị hành chính cấp xã.
Bộ Tài chính trình Chính phủ giao Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định số lượng các đơn vị thuộc thuế, thống kê, bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, chi cục hải quan, chi cục dự trữ nhà nước, Kho bạc Nhà nước khu vực. Theo Bộ Tài chính, việc giao thẩm quyền này cũng đảm bảo phù hợp với quy định tại Nghị định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của bộ, cơ quan ngang bộ.
Góp ý về nội dung này, Bộ Tư pháp cho hay, việc quy định số lượng các đơn vị thuộc thuế, thống kê, bảo hiểm xã hội tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, chi cục Hải quan, chi cục Dự dữ Nhà nước, Kho bạc Nhà nước khu vực tại điều 3 Nghị định 29 là trên cơ sở Đề án đã được Bộ Chính trị thông qua. Do đó, đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định số lượng các đơn vị này phù hợp với Đề án đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.
Để đảm bảo việc sắp xếp các tổ chức ngành dọc của Bộ đồng bộ với thời điểm tổ chức chính quyền địa phương các cấp, Bộ Tài chính trình Chính phủ quy định thời hạn hiệu lực của Nghị định này từ ngày 1/7/2025.
Nguyễn Lê