Bộ Tài chính nói gì về đề xuất ngân hàng không cần theo dõi riêng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu?

3 giờ trướcBài gốc

Hồi tháng 10/2025, Thanh tra Chính phủ đã công bố Kết luận thanh tra số 276 về việc chấp hành chính sách pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ và sử dụng nguồn tiền từ TPDN riêng lẻ trong giai đoạn từ 1/1/2015 đến 30/6/2023.

Phạm vi thanh tra tại Kết luận này bao gồm 67 tổ chức phát hành chia làm nhiều nhóm, trong đó có nhóm 5 NHTM cổ phần gồm MB, ACB, VPBank, VIB và OCB. Qua kiểm tra một số giao dịch sử dụng nguồn tiền thu được từ phát hành TPDN, Thanh tra Chính phủ kết luận có 3/5 ngân hàng sử dụng tiền thu được từ phát hành TPDN chưa đúng mục đích nêu tại phương án phát hành; 5/5 ngân hàng không thực hiện trách nhiệm quản lý vốn từ phát hành TPDN theo quy định...

Kết luận cho biết 5 ngân hàng báo cáo không thể phân định chính xác số liệu về việc sử dụng số tiền thu được từ TPDN riêng lẻ cho từng khoản vay, từng khách hàng cụ thể do toàn bộ tiền thu được từ phát hành TPDN không theo dõi riêng mà hòa chung vào nguồn vốn kinh doanh chung của ngân hàng để từ đó giải ngân cho cá nhân, tổ chức vay vốn trong khi các hoạt động kinh doanh của ngân hàng (giải ngân tiền cho vay - nhận tiền thu hồi nợ - nhận tiền đi vay) diễn ra liên tục và đan xen nên các ngân hàng không theo dõi riêng, cụ thể (đích danh) từng khách hàng vay vốn từ nguồn tiền thu được từ phát hành TPDN.

Vấn đề khó theo dõi riêng cũng như quản lý việc sử dụng vốn từ trái phiếu đúng mục đích phát hành do đặc thù kinh doanh của ngân hàng thương mại (NHTM) như báo cáo của 5 ngân hàng tại Kết luận thanh tra số 276 đã được một số Hiệp hội và thành viên thị trường kiến nghị trong góp ý gửi Bộ Tài chính để xây dựng dự thảo Nghị định quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán TPDN ra thị trường quốc tế. Dự thảo Nghị định sau khi được chính thức ban hành sẽ thay thế cho các Nghị định số 153/2020, được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 65/2022 và Nghị định số 08/2023.

Cụ thể, tại Bản tổng hợp ý kiến tiếp thu, giải trình ý kiến, góp ý đối với dự thảo Nghị định quy định về chào bán, giao dịch TPDN vừa công bố; Bộ Tài chính đã phản hồi, làm rõ một số ý kiến về nội dung Khoản 2 Điều 5 dự thảo Nghị định quy định về trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc theo dõi, sử dụng vốn phát hành trái phiếu.

Theo đó, Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA) có góp ý rằng với đặc thù kinh doanh của tổ chức tín dụng (TCTD), dòng tiền lưu thông luân chuyển liên tục, nguồn vốn sau khi được huy động sẽ được bổ sung vào tổng nguồn vốn chung (huy động từ khách hàng, phát hành chứng chỉ tiền gửi, vay/nhận gửi từ các TCTD khác trong nước…) để sử dụng cho nghiệp vụ của TCTD. Trong trường hợp sử dụng nguồn vốn huy động từ trái phiếu cho hoạt động cấp tín dụng cho một đối tượng khách hàng cụ thể và thu nợ trong kỳ hạn trái phiếu (như trường hợp cấp tín dụng ngắn hạn và/hoặc khách hàng trả nợ trước hạn), nguồn vốn đó sẽ tiếp tục quay vòng cho một/nhiều đối tượng khách hàng khác vay.

Do vậy, VBMA cho rằng nếu giữ nguyên quy định về việc “theo dõi riêng, đảm bảo sử dụng vốn và quản lý việc sử dụng vốn đúng mục đích phát hành” áp dụng chung cho tất cả các tổ chức phát hành (bao gồm cả TCTD) sẽ dẫn đến thay đổi cơ bản nguyên tắc cốt lõi trong hạch toán, vận hành dòng vốn của TCTD. Bên cạnh đó, nếu bắt buộc phải “theo dõi riêng, đảm bảo sử dụng vốn và quản lý việc sử dụng vốn đúng mục đích phát hành”, TCTD có thể bị phát sinh chi phí tuân thủ cho việc theo dõi và quản lý riêng vốn từ phát hành trái phiếu, giảm tính hiệu quả vốn từ phát hành trái phiếu.

Theo đó, VBMA kiến nghị xem xét sửa đổi quy định tại khoản 2 Điều 5, điểm b (về kế hoạch sử dụng vốn tạm thời nhàn rỗi tại phương án phát hành) và khoản 1 Điều 11 Dự thảo Nghị định theo hướng loại trừ áp dụng với TCTD.

Hiệp hội Ngân hàng, TCBS và SSI cũng kiến nghị rằng hoạt động của NHTM có tính chất đặc thù, tiền huy động từ các nguồn (bao gồm cả trái phiếu do NHTM phát hành) được hòa chung vào nguồn vốn kinh doanh và được sử dụng chung cho các hoạt động cho vay khách hàng. Đồng thời, các hoạt động giải ngân thu nợ của NHTM cũng diễn ra thường xuyên, liên tục. Theo đó, tiền sử dụng vốn trái phiếu sẽ không thể theo dõi riêng, cụ thể và đích danh theo từng khách hàng hay từng món vay.

Ngoài ra, với mục đích phát hành trái phiếu để tăng vốn cấp 2 của NHTM, số tiền thu được từ phát hành trái phiếu sẽ được ghi nhận chung vào vốn cấp 2 của ngân hàng để dùng cho các hoạt động của NHTM mà không quy định cụ thể cho vay, đầu tư vào khách hàng, lĩnh vực nào. Quy định này không phù hợp với đặc thù hoạt động cũng như mục đích phát hành đặc thù của NHTM (tăng vốn cấp 2…).

Theo đó, đề nghị xem xét không áp dụng quy định về theo dõi riêng nguồn vốn từ phát hành TPDN đối với TCTD. Trường hợp vẫn quy định, đề nghị có văn bản hướng dẫn cụ thể cho TCTD để thực hiện theo dõi riêng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu và xem xét thực hiện theo lộ trình để TCTD có thời gian để chuyển đổi thực hiện theo cách thức quản lý mới này.

Về kiến nghị của VBMA, Bộ Tài chính phản hồi rằng Khoản 2 Điều 5 quy định nguyên tắc doanh nghiệp phải theo dõi riêng nguồn vốn thu được từ phát hành trái phiếu để bảo đảm việc sử dụng vốn đúng mục đích và phù hợp phương án đã được phê duyệt. Bộ Tài chính nhấn mạnh đây là yêu cầu chung áp dụng đối với mọi doanh nghiệp phát hành, không phân biệt loại hình doanh nghiệp.

Yêu cầu theo dõi riêng nguồn vốn được hiểu theo nghĩa kế toán và quản trị nội bộ, cho phép doanh nghiệp thực hiện hạch toán, ghi nhận và kiểm soát việc sử dụng vốn theo đúng mục đích phát hành, bảo đảm doanh nghiệp chủ động quản trị dòng tiền trong khuôn khổ pháp luật doanh nghiệp, đồng thời vẫn đáp ứng yêu cầu minh bạch khi báo cáo và cung cấp thông tin cho nhà đầu tư.

Về kiến nghị của Hiệp hội Ngân hàng, TCBS và SSI; Bộ Tài chính làm rõ: Kết luận Thanh tra số 276/KL-TTCP ngày 5/8/2025 của Thanh tra Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu bổ sung quy định tổ chức tín dụng cần phải có phương pháp (mở sổ, tài khoản) theo dõi, quản lý vốn từ trái phiếu doanh nghiệp đúng mục đích theo phương án phát hành tránh tình trạng vốn trái phiếu doanh nghiệp hòa lẫn vào các loại vốn khác, không được theo dõi riêng dẫn đến vi phạm trong quản lý, sử dụng vốn.

Theo Bộ Tài chính, Dự thảo Nghị định lần này cũng đặt ra nguyên tắc yêu cầu doanh nghiệp phải theo dõi riêng nguồn vốn để đảm bảo việc sử dụng vốn đúng và quản lý việc sử dụng vốn đúng mục đích phát hành. Cách tiếp cận này bảo đảm cho TCTD chủ động quản trị nguồn tiền phù hợp với đặc thù trong hoạt động của TCTD.

Diên Vỹ

Nguồn Doanh Nhân VN : https://doanhnhanvn.vn/bo-tai-chinh-noi-gi-ve-de-xuat-ngan-hang-khong-can-theo-doi-rieng-nguon-von-tu-phat-hanh-trai-phieu.html