Bộ Tài chính cho biết nhiều trường hợp vi phạm nghiêm trọng trên sàn TMĐT chỉ được phát hiện sau thời gian dài, gây thất thu ngân sách và thiệt hại cho người tiêu dùng. Ảnh: CNBC.
Bộ Tài chính cho biết đã nhận được phản ánh của cử tri cho biết hiện nay hoạt động kinh doanh mua bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử (TMĐT) phát triển rất mạnh, góp phần thúc đẩy thương mại điện tử, chuyển đổi số và tiêu dùng hiện đại.
Tuy nhiên, công tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực này còn nhiều bất cập, nhất là trong quản lý thuế, nguồn gốc hàng hóa, giá cả và chất lượng sản phẩm, nhiều trường hợp vi phạm nghiêm trọng chỉ được phát hiện sau thời gian dài, gây thất thu ngân sách và thiệt hại cho người tiêu dùng.
Từ thực tiễn này, cử tri kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành liên quan tăng cường công tác quản lý, thanh tra, kiểm tra hoạt động kinh doanh trên không gian mạng; hoàn thiện cơ chế quản lý thuế đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh trực tuyến; đồng thời kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc, giá cả và chất lượng hàng hóa nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, chống thất thu thuế và bảo đảm môi trường cạnh tranh công bằng.
Phát hiện, xử lý nhiều vụ việc điển hình như Hoàng Hường, Ngân 98
Trả lời kiến nghị này của cử tri, Bộ Tài chính cho biết với sự phát triển nhanh chóng và bùng nổ của TMĐT thời gian qua, để nâng cao hiệu quả công tác quản lý thuế trong lĩnh vực TMĐT, chống thất thu thuế, Bộ Tài chính đã triển khai hoàn thiện chính sách pháp luật, xây dựng các ứng dụng công nghệ thông tin như cổng đăng ký, kê khai, nộp thuế cho nhà cung cấp nước ngoài, cổng đăng ký, kê khai, nộp thuế cho hộ/cá nhân kinh doanh trong nước.
Bộ cũng tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm; phối hợp với các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương kiểm tra, phát hiện các kho hàng, địa điểm tập kết trung chuyển hàng hóa không khai báo; chống thất thu thuế và xử lý các trường hợp gian lận về thuế đối với các trường hợp bán hàng qua livetream, KOL, KOC có doanh thu cao trên các trang mạng xã hội.
Cùng với đó, Bộ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hỗ trợ bằng cách hướng dẫn các cá nhân bán hàng qua livestream kê khai, nộp thuế đầy đủ, tuyên truyền bảo vệ người tiêu dùng trên không gian mạng.
Kết quả thu thuế TMĐT trong 3 năm 2022-2024 đã ghi nhận kết quả thu thuế từ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh TMĐT (bao gồm cả kinh doanh truyền thống; kinh doanh TMĐT và kinh tế số khác) là 296.000 tỷ đồng. Trong đó, năm 2022 thu 83.000 tỷ đồng; năm 2023 là 97.000 tỷ đồng; năm 2024 là 116.000 tỷ đồng. Trong 11 tháng đầu năm 2025, số thu đạt gần 192.200 tỷ đồng.
Cơ quan thuế cũng đã truy thu, xử phạt về thuế đối với hoạt động kinh doanh TMĐT năm 2024 số tiền hơn 1,3 triệu tỷ đồng; 11 tháng đầu năm nay gần 1,07 triệu tỷ đồng. Các cơ quan thuế địa phương phối hợp cơ quan điều tra đã phát hiện, xử lý một số vụ việc điển hình có hành vi trốn thuế, kinh doanh hàng kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái như vụ Hoàng Hường, Ngân 98, Lương Bằng Quang....
Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố bị can đối với Hoàng Thị Hường (tên thường gọi là Hoàng Hường) về tội Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng. Ảnh: FBNV.
Dùng AI, Big Data đếm doanh thu livestream
Thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ phối hợp xây dựng Luật Thương mại điện tử, trong đó tập trung hoàn thiện quy định liên quan đến TMĐT xuyên biên giới, nhận diện đầy đủ các chủ thể tham gia TMĐT; quản lý hoạt động livestream bán hàng, yêu cầu đăng ký kinh doanh và định danh đầy đủ trước khi cung cấp hàng hóa, dịch vụ, lưu giữ nội dung livestream theo thời hạn quy định.
Song song, Bộ sẽ định danh người bán qua VNeID (đối với cá nhân trong nước) và yêu cầu người bán nước ngoài cung cấp hồ sơ pháp lý hợp lệ; giao dịch phải sử dụng tài khoản thanh toán chính chủ; quản lý thuế đối với thương mại xuyên biên giới, kiểm soát chặt hàng giá trị thấp, hàng gửi qua chuyển phát nhanh.
Đáng chú ý, Bộ Tài chính sẽ ứng dụng Big Data, AI trong quản lý thuế bằng cách tự động đối soát hóa đơn, luồng tiền, doanh số bán hàng trên các nền tảng số; thu thập dữ liệu từ các ngân hàng, trung gian thanh toán, đơn vị vận chuyển nhận diện người bán có doanh số lớn; giao dịch bất thường; thu thập dữ liệu từ hoạt động livestream, ghi nhận số lượng đơn hàng, giá bán, thời gian giao dịch; quản lý dữ liệu người bán nước ngoài.
Bộ Tài chính sẽ tăng cường chia sẻ, kết nối dữ liệu với các Bộ, ngành như phối hợp với Bộ Công an để định danh điện tử đối với tổ chức, cá nhân kinh doanh trực tuyến trên mạng; kiểm tra kho hàng; khai thác dữ liệu giám sát hành trình của các phương tiện vận tải hàng hóa.
Bộ cũng sẽ phối hợp với Ngân hàng Nhà nước để thiết lập cơ chế quản lý giám sát các giao dịch thanh toán, đặc biệt là các giao dịch xuyên biên giới, kiểm soát dòng tiền, chống chia nhỏ giao dịch.
Bên cạnh đó là đẩy mạnh công tác quản lý thuế và kiểm tra thuế, tập trung vào bán hàng qua livestream, KOL/KOC, các mặt hàng mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thời trang; xử lý hành vi bán hàng không xuất hóa đơn; phối hợp các bộ ngành liên quan kiểm tra nguồn gốc, nhãn mác, chất lượng hàng hóa trên không gian mạng.
Bộ Tài chính sẽ đồng thời đổi mới tuyên truyền, hỗ trợ người nộp thuế, xây dựng kế hoạch truyền thông đối với các chủ thể tham gia TMĐT; tổ chức đối thoại, tập huấn cho cộng đồng kinh doanh online và các sàn TMĐT; xây dựng tài liệu hướng dẫn, video, đồ họa thông tin, ứng dụng trả lời người nộp thuế tự động; cũng như công khai một số trường hợp vi phạm trên báo chí để nâng cao tính răn đe và tuân thủ.
Bộ cũng tiếp tục phối hợp các cơ quan chức năng rà soát, phát hiện và xử lý nghiêm các hành vi gian lận, trốn thuế trong hoạt động TMĐT; góp phần bảo đảm môi trường kinh doanh lành mạnh, công bằng, chống thất thu ngân sách và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Hồng Nhung