Bộ Tài chính yêu cầu quyết liệt tháo gỡ điểm nghẽn, đẩy mạnh giải ngân vốn ODA

4 giờ trướcBài gốc

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương phát biểu tại Hội nghị - Ảnh: VGP/HT

Thúc đẩy giải ngân – nhiệm vụ trọng tâm năm bản lề

Chiều ngày 15/10, Bộ Tài chính tổ chức Hội nghị với các bộ, ngành và địa phương nhằm đánh giá tình hình giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài năm 2025.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương nhấn mạnh: Năm 2025 là năm bản lề, có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc hoàn thành các mục tiêu của kế hoạch đầu tư công trung hạn, đồng thời góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đạt trên 8%.

Theo Thứ trưởng Trần Quốc Phương, tổng mức vốn đầu tư công năm nay đặt ra rất cao, trong đó vốn ODA chiếm tỷ trọng đáng kể và có vai trò đặc biệt quan trọng. Việc đẩy mạnh giải ngân nguồn vốn này không chỉ đảm bảo tiến độ dự án mà còn tạo động lực lan tỏa tới toàn bộ nền kinh tế. Tuy nhiên, tình hình giải ngân từ đầu năm đến nay dù có tiến bộ so với cùng kỳ vẫn chưa đạt yêu cầu.

Chính phủ và Thủ tướng đã ban hành nhiều nghị quyết, công điện chỉ đạo quyết liệt; Bộ Tài chính thường xuyên đôn đốc, giám sát, hướng dẫn tháo gỡ khó khăn. Tuy nhiên, kết quả vẫn còn hạn chế, cho thấy những "triệu chứng tồn tại" chưa được xử lý triệt để.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương đề nghị các bộ, ngành, địa phương, đặc biệt là đơn vị có khối lượng vốn ODA lớn phải rà soát, đánh giá rõ nguyên nhân, không dừng lại ở việc nêu khó khăn chung như giải phóng mặt bằng hay thủ tục đầu tư, mà cần trả lời được "vì sao không giải phóng được mặt bằng, vì sao vướng mắc kéo dài nhiều năm chưa tháo gỡ được, phải dám làm, dám chịu trách nhiệm để tạo chuyển biến thực chất," ông Trần Quốc Phương nhấn mạnh.

Ông Vũ Hoàng Nam – Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại chia sẻ thông tin - Ảnh: VGP/HT

Nhận diện vướng mắc – Tập trung hành động thực chất

Báo cáo tại hội nghị, ông Vũ Hoàng Nam – Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại - cho biết Bộ Tài chính đã triển khai hàng loạt biện pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn trong nước và vốn vay nước ngoài, nhất là trong bối cảnh các địa phương đang vận hành mô hình chính quyền hai cấp.

Tính đến ngày 14/10, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài mới đạt 18,68%, tương đương 4.373 tỷ đồng. Ước đến hết tháng 10, tỷ lệ này chỉ khoảng 20% kế hoạch – thấp hơn nhiều so với cùng kỳ (30,6% năm 2024; 38,1% năm 2023).

Trong tổng số 108 dự án, tiểu dự án được giao kế hoạch vốn, mới có 72 dự án đã giải ngân; 36 dự án còn lại chưa giải ngân, trong đó 12 dự án chưa có hiệu lực hoặc chưa ký hiệp định vay. Một số dự án mới ký thỏa thuận vay nhưng chưa hoàn tất thủ tục pháp lý.

Đối với kế hoạch vốn năm 2024 được kéo dài sang 2025, tỷ lệ giải ngân chỉ đạt 5,89%. Trong đó, các bộ, ngành đạt 3%, địa phương đạt 15,02%.

Nguyên nhân chủ yếu, theo ông Vũ Hoàng Nam, là do nhiều dự án chưa có khối lượng hoàn thành để giải ngân, hoặc đang điều chỉnh chủ trương, hiệp định vay, kế hoạch vốn; một số chậm nhận được ý kiến không phản đối của nhà tài trợ, hoặc phát sinh thủ tục mới sau khi sáp nhập đơn vị hành chính.

Bên cạnh đó, thời tiết cực đoan, bão lũ, sạt lở cũng khiến nhiều địa phương bị gián đoạn thi công.

Trước tình hình này, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương và nhà tài trợ để kịp thời tháo gỡ vướng mắc; kiểm soát chi nhanh chóng ngay khi có hồ sơ đầy đủ; đồng thời đề xuất các giải pháp với Chính phủ để đảm bảo hoàn thành mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025.

Tại hội nghị, nhiều địa phương như Đồng Nai, Hưng Yên, Tây Ninh, Lai Châu, Hà Tĩnh… đã báo cáo tiến độ thực hiện và đề xuất kiến nghị tháo gỡ.

Đồng Nai có vốn ODA giải ngân chậm do thủ tục hiệp định vay với đối tác nước ngoài chưa hoàn tất. Tỉnh cam kết hoàn thành kế hoạch giải ngân trước khi tổng kết năm, đồng thời kiến nghị Trung ương hỗ trợ đẩy nhanh phê duyệt hiệp định vay quốc tế.

Tỉnh Hưng Yên nêu lý do gặp vướng mắc trong khâu thẩm định, lựa chọn tư vấn quốc tế cho các dự án hạ tầng sinh thái. Do yêu cầu kỹ thuật cao, quá trình phê duyệt hồ sơ kéo dài, ảnh hưởng tiến độ. Ban quản lý đang hoàn thiện thủ tục, đồng thời đề nghị điều chỉnh cơ cấu vốn phù hợp thực tế.

Còn tỉnh Tây Ninh đạt kết quả tích cực nhưng còn chậm trong giải phóng mặt bằng. Một số khu vực chưa bàn giao, làm ảnh hưởng tiến độ thi công các dự án xử lý nước thải đô thị. Địa phương kiến nghị được điều chỉnh kế hoạch vốn ODA, chuyển một phần sang năm 2026 để bảo đảm tiến độ và hiệu quả sử dụng vốn.

Ngoài ra, nhiều địa phương đề nghị Bộ Tài chính hỗ trợ tháo gỡ các thủ tục hiệp định quốc tế, cơ chế giải ngân vốn ODA, nhằm đảm bảo tiến độ và hiệu quả đầu tư công.

Hội nghị với các bộ, ngành và địa phương nhằm đánh giá tình hình giải ngân vốn đầu tư công nguồn vốn nước ngoài năm 2025 - Ảnh: VGP/HT

Nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách cần tăng tốc

Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Trần Quốc Phương khẳng định: Nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách hiện nay là đẩy mạnh giải ngân, đặc biệt với vốn ODA. Các bộ, ngành, địa phương đã rất nỗ lực, tuy nhiên kết quả chưa đồng đều; vẫn còn đơn vị giải ngân thấp, thậm chí có dự án chưa được Kho bạc cập nhật hồ sơ do chậm gửi chứng từ.

Hơn nữa, bên cạnh các nguyên nhân truyền thống như giải phóng mặt bằng hay năng lực ban quản lý dự án, còn tồn tại vướng mắc ở khâu thủ tục điều chỉnh hiệp định vay, kế hoạch vốn…

Song song đó, Thứ trưởng lưu ý các đơn vị cần chủ động giải quyết thủ tục trong nước, vì luật đã phân cấp mạnh mẽ. "Cái gì thuộc thẩm quyền thì phải làm ngay, không thể nêu lý do chậm phê duyệt," ông Trần Quốc Phương nói.

Về thủ tục cấp Trung ương, đặc biệt liên quan đến hiệp định vay, Bộ Tài chính ghi nhận các đề xuất của địa phương và sẽ khẩn trương rà soát, hồi đáp, triển khai ngay những nội dung thuộc thẩm quyền. Vì vậy, các địa phương cần chủ động phối hợp chặt chẽ với các đơn vị của Bộ để đẩy nhanh tiến độ.

Trước hết, Bộ Tài chính cũng sẽ tiếp tục làm việc với các nhà tài trợ để đơn giản hóa quy trình. "Nếu thủ tục quá phức tạp, địa phương có thể không còn mặn mà với vốn vay. Chúng tôi đã kiến nghị các nhà tài trợ giảm bước không cần thiết để đảm bảo khả năng thực hiện," ông Trần Quốc Phương cho biết.

Mặt khác, Thứ trưởng Trần Quốc Phương lưu ý việc lập kế hoạch đầu tư công năm 2026 phải sát thực tế, tránh tình trạng "xin kế hoạch lớn rồi phải điều chỉnh giảm", giảm dự toán là thủ tục phức tạp, có thể phải trình Quốc hội, gây chậm trễ và ảnh hưởng uy tín đơn vị.

"Cần lượng sức mà làm, dự án nào không khả thi thì không nên đăng ký. Việc lập kế hoạch phải chính xác, đảm bảo cân đối và phù hợp năng lực thực hiện", lãnh đạo Bộ Tài chính lưu ý.

Bộ Tài chính cũng đã gửi Văn bản 15929 ngày 14/10 về thông báo dự kiến kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2026, đề nghị các bộ, ngành, địa phương rà soát kỹ khả năng hoàn thiện thủ tục dự án ODA.

Do đó, năm 2026 được kỳ vọng sẽ là giai đoạn hệ thống chính quyền địa phương hai cấp vận hành ổn định, thủ tục trong nước đã đơn giản, quy trình rút vốn tại Bộ Tài chính được rút ngắn đáng kể. "Không còn lý do để chậm trễ trong triển khai và giải ngân. Bộ Tài chính sẽ tiếp tục tổ chức hội nghị, hội thảo, tập huấn để phổ biến, quán triệt quy định mới, hỗ trợ các địa phương trong công tác quản lý và giải ngân vốn ODA, đồng thời nghiên cứu mô hình quỹ riêng tiếp nhận, giải ngân vốn vay ODA, đảm bảo tiến độ và minh bạch cho các nhà tài trợ", Thứ trưởng Trần Quốc Phương nói.

Anh Minh (Báo Chính phủ)

Nguồn Doanh Nhân VN : https://doanhnhanvn.vn/bo-tai-chinh-yeu-cau-quyet-liet-thao-go-diem-nghen-day-manh-giai-ngan-von-oda.html