Sáng 8-5, theo nghị trình, Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự thảo Luật Thanh tra sửa đổi.
Dự thảo Luật gồm 9 chương và 64 điều, trong đó có 30 điều kế thừa luật hiện hành.
Trình bày tờ trình của Chính phủ, Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong cho hay các quy định tại 30 điều này không bị ảnh hưởng bởi việc sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra và còn phù hợp với thực tiễn.
Ngoài ra, so với luật hiện hành, dự thảo luật lược bỏ 54 điều, là các quy định về Thanh tra Bộ; Thanh tra Tổng cục, Cục thuộc Bộ; cơ quan thanh tra ở cơ quan thuộc Chính phủ, Thanh tra sở, Thanh tra huyện, tổ chức và hoạt động của cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành… Việc này nhằm thực hiện Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả theo Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Quốc hội nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự thảo Luật Thanh tra sửa đổi. Ảnh: QH
Không phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành
Cũng để thực hiện Đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra, dự thảo luật đã sửa đổi, hoàn thiện một số nội dung tại 23 điều.
Theo đó, tại Điều 7, dự thảo luật quy định các cơ quan thanh tra, gồm: Thanh tra Chính phủ; Thanh tra tỉnh, TP trực thuộc trung ương; Cơ quan thanh tra trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam; Thanh tra Cơ yếu; Cơ quan thanh tra được thành lập theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Ngoài ra, dự thảo luật cũng sửa đổi, bổ sung các quy định về trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước trong thực hiện kết luận thanh tra; căn cứ ban hành quyết định thanh tra, thẩm định dự thảo kết luận thanh tra, ban hành kết luận thanh tra…
Đáng chú ý, dự thảo luật quy định thống nhất một hoạt động thanh tra, không phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành như luật hiện hành. “Thanh tra là hoạt động xem xét, đánh giá, kết luận, kiến nghị xử lý của cơ quan thanh tra đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định” - dự thảo nêu.
Thẩm tra nội dung này, đa số ý kiến tại Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội tán thành và đánh giá quy định trên phù hợp với vị trí, vai trò, nhiệm vụ của các cơ quan thanh tra, nhất là việc thu gọn hệ thống cơ quan thanh tra sau sắp xếp.
Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho hay có ý kiến băn khoăn về sự phù hợp, tính khả thi của việc áp dụng chung một trình tự, thủ tục với hoạt động thanh tra mà về bản chất gồm hai loại thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành, hiện đang được luật hiện hành quy định thực hiện theo trình tự, thủ tục khác nhau.
“Đề nghị Chính phủ, Thanh tra Chính phủ quan tâm, lưu ý vấn đề này trong tổ chức triển khai thực hiện luật để kịp thời hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh” - ông Hoàng Thanh Tùng nói.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: QH
“Không để khoảng trống khi sắp xếp hệ thống các cơ quan thanh tra”
Một nội dung đáng chú ý khác, dự thảo luật quy định bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật, pháp lệnh, nghị quyết có liên quan đến thanh tra không còn phù hợp với dự thảo Luật Thanh tra sửa đổi; phương án xử lý các trường hợp phát sinh khi sắp xếp tổ chức bộ máy.
Ông Đoàn Hồng Phong cho biết điều này nhằm bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, không có khoảng trống khi sắp xếp hệ thống các cơ quan thanh tra.
Ở điều khoản chuyển tiếp, dự thảo luật quy định các cuộc thanh tra có quyết định thanh tra được ban hành trước ngày luật này có hiệu lực thi hành nhưng chưa ban hành kết luận thanh tra thì tiếp tục thực hiện theo quy định của Luật Thanh tra năm 2022.
Trường hợp cuộc thanh tra đang tiến hành hoặc đã kết thúc thanh tra trực tiếp nhưng chưa ban hành kết luận thanh tra thì Đoàn thanh tra tiếp tục thực hiện nhiệm vụ, xây dựng dự thảo kết luận thanh tra trình Thủ trưởng cơ quan thanh tra sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy xem xét, ban hành kết luận thanh tra.
Các cuộc thanh tra do Thanh tra Cục kết thúc hoạt động, cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành tiến hành thì Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp, Thủ trưởng cơ quan trước đây được giao thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành xem xét, ban hành kết luận thanh tra.
Cơ quan sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước không còn tổ chức thanh tra thì người đứng đầu giao đơn vị trực thuộc thực hiện chức năng, nhiệm vụ tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo quy định của pháp luật.
Qua việc lược bỏ 54 điều của Luật Thanh tra năm 2022, sửa đổi, hoàn thiện quy định về tổ chức và hoạt động thanh tra, đã cắt giảm trên 40% các thủ tục hành chính trong hoạt động thanh tra”.
Tổng Thanh tra Chính phủ ĐOÀN HỒNG PHONG
NHÓM PHÓNG VIÊN