Bỏ thuế khoán từ năm 2026, hộ kinh doanh cần làm gì?

4 giờ trướcBài gốc

Ngày 10-12, Hội Các nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam (VACD) và Tạp chí điện tử Nhà quản trị (TheLEADER) tổ chức Tọa đàm "Tháo gỡ vướng mắc chuyển đổi thuế khoán sang kê khai dành cho hộ kinh doanh".

Tháo gỡ vướng mắc cho hộ kinh doanh khi chuyển đổi thuế khoán sang kê khai. Ảnh: Hoàng Huy

Chuyển đổi là tất yếu

Từ ngày 1-1-2026, hình thức thuế khoán chính thức bị bãi bỏ. Hơn 5 triệu hộ và cá nhân kinh doanh sẽ chuyển sang cơ chế tự kê khai, tự nộp thuế. Đây được đánh giá là bước ngoặt lớn hướng tới minh bạch, công bằng và hạn chế thất thu trong bối cảnh kinh tế số, thanh toán điện tử bùng nổ.

Phát biểu tại tọa đàm, GS.TS Nguyễn Đức Thuận, Chủ tịch VACD cho rằng mô hình quản lý thuế theo phương thức khoán trong suốt nhiều năm qua cũng đang bộc lộ những hạn chế lớn về minh bạch, công bằng và khả năng mở rộng.

Việc chuyển đổi sang cơ chế kê khai thuế đầy đủ không chỉ là yêu cầu của quản lý hiện đại, mà còn là bước đi tất yếu khi Việt Nam đang tiến tới một nền kinh tế số, minh bạch, hội nhập sâu với khu vực và thế giới.

Tuy nhiên, theo ông Thuận, đổi mới luôn đi kèm thách thức. Đối với hộ kinh doanh đa phần là quy mô nhỏ, trình độ quản trị tài chính còn hạn chế, sự thay đổi này tạo ra không ít lo lắng: từ chi phí kế toán, hóa đơn điện tử, phần mềm, rủi ro sai sót, cho tới nguy cơ bị truy thu, xử phạt.

GS.TS Nguyễn Đức Thuận, Chủ tịch Hội các Nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam phát biểu tại Tọa đàm. Ảnh: Hoàng Huy

Chuyển đổi thuế không chỉ là câu chuyện thu – nộp, mà sâu xa hơn là chuyển đổi mô hình kinh doanh, nâng cao năng lực quản trị, từng bước đưa hộ kinh doanh tiệm cận với chuẩn mực doanh nghiệp hiện đại. Nếu làm tốt, đây sẽ là một cuộc “nâng cấp” cho hàng triệu cơ sở kinh doanh nhỏ trong nền kinh tế.

Chính sách đối với hộ kinh doanh từ 2026

Bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, nguyên Vụ trưởng Vụ Kê khai và kế toán thuế (Tổng cục Thuế) cho biết chính sách thuế mới trong Dự thảo nghị định mà Bộ Tài chính đang lấy ý kiến có phần khung dựa vào Luật Quản lý thuế vừa được Quốc hội thông qua ngày 10-12-2025.

Với chính sách mới, sẽ hình thành bốn nhóm hộ kinh doanh gồm nhóm 1 có doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm, nhóm 2 có doanh thu trên 500 triệu đồng-dưới 3 tỉ đồng/năm, nhóm 3 có doanh thu từ 3 tỉ - dưới 50 tỉ đồng/năm. Nhóm 4 có doanh thu từ 50 tỉ đồng trở lên.

Từ 1-1-2026, các hộ kinh doanh sẽ tự xác định doanh thu 2026 và phân nhóm hộ kinh doanh để áp dụng phương pháp tính thuế.

Bà Lê Thị Duyên Hải, Phó tổng thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam chia sẻ tại tọa đàm. Ảnh: Hoàng Huy

Nhóm 1, hộ có doanh thu dưới ngưỡng 500 triệu đồng/năm thuộc diện không chịu thuế giá trị gia tăng và miễn thuế thu nhập cá nhân, không bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử và cũng không bắt buộc sử dụng sổ sách kế toán, chỉ khai duy nhất một lần trong năm.

Doanh thu thực tế của năm 2026 sẽ được khai một lần vào ngày 31-1-2027 đối với nhóm hộ dưới ngưỡng miễn thuế này.

Nhóm này dự kiến chiếm khoảng 90% trong số 2,5 triệu hộ kinh doanh trong diện cơ quan thuế đang quản lý.

Nhóm 2 có thể lựa chọn phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân theo tỷ lệ trên doanh thu hoặc phương pháp doanh thu trừ chi phí. Về cơ bản, nhóm 2 sẽ được giữ ổn định như năm 2025, không phát sinh biến động lớn nếu họ không chọn phương pháp doanh thu trừ chi phí.

Việc chuyển sang phương pháp doanh thu trừ chi phí hoàn toàn mang tính tự nguyện và chỉ nên áp dụng khi thấy có lợi.

Nhóm 3 bắt buộc phải áp dụng phương pháp doanh thu trừ chi phí, kê khai thuế theo quý. Nhóm 4 sẽ khai thuế theo tháng giống như doanh nghiệp.

Trước những lo lắng của hộ kinh doanh, bà Duyên Hải cho rằng họ cần rà soát doanh thu thực tế 2025, dự kiến doanh thu 2026, xác định thuộc nhóm hộ kinh doanh nào. Đồng thời, trên cơ sở mô hình hoạt động kinh doanh để lựa chọn phương pháp tính thuế, chế độ kế toán áp dụng, phần mềm giải pháp cho hoạt động bán hàng, kế toán, hóa đơn, khai thuế tương ứng với quy mô thuộc nhóm.

"Những điều chỉnh trong tương lai chắc chắn sẽ diễn ra và đến từ cả hai phía. Cơ quan nhà nước sẽ xem xét điều chỉnh các ngưỡng cho phù hợp với thực tế. Còn hộ kinh doanh sẽ từng bước khai doanh thu sát với doanh thu thực tế hơn"-bà Duyên Hải nhận xét.

BÙI TRANG

Nguồn PLO : https://plo.vn/bo-thue-khoan-tu-nam-2026-ho-kinh-doanh-can-lam-gi-post885846.html