“Muốn phát triển lâm nghiệp bền vững, chúng ta phải tạo sinh kế tốt hơn cho người dân sống nhờ rừng. Nếu họ không thể yên tâm với cuộc sống hiện tại, ai sẽ giữ rừng?”, Bộ trưởng đặt vấn đề.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy phát biểu tại cuộc làm việc với ngành lâm nghiệp, ngày 6-3. Ảnh: BẢO THẮNG
Theo báo cáo của Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Quốc Trị, cả nước hiện có khoảng 1,2 triệu chủ rừng, trong đó, phần lớn là hộ cá nhân sinh sống xen kẽ với rừng, nhưng nhiều người không có đủ điều kiện để duy trì cuộc sống bằng lâm nghiệp. Điều này khiến việc vận động người dân gắn bó với nghề, bảo vệ rừng, giữ gìn đa dạng sinh học trở nên khó khăn.
Còn một nghịch lý khác, dù Nhà nước có nhiều chương trình hỗ trợ quản lý và bảo vệ rừng, nhưng chính sách lại chồng chéo, khiến việc triển khai gặp nhiều vướng mắc. Cùng với đó là tình trạng chồng lấn chủ rừng chưa được giải quyết dứt điểm, việc quản lý rừng vẫn còn nhiều bất cập.
Một vấn đề nóng khác được đề cập là mâu thuẫn giữa chuyển đổi đất rừng để phát triển kinh tế và yêu cầu bảo đảm độ che phủ rừng. Theo Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, quy hoạch lâm nghiệp thường bị điều chỉnh bởi các quy hoạch khác như giao thông, hạ tầng, kinh tế. Trong khi đó, những người làm nghề rừng liên tục đối mặt với bài toán sinh kế khó khăn, khi việc khai thác gỗ không còn là hướng đi duy nhất.
Chúng ta phải thay đổi cách tiếp cận, giúp người dân thấy rằng, ngoài khai thác gỗ, họ còn có thể làm kinh tế dưới tán rừng, như du lịch sinh thái, bảo tồn thiên nhiên, tín chỉ carbon
- Bộ trưởng nhấn mạnh.
Tín chỉ carbon - một nguồn tài nguyên tiềm năng của Việt Nam, cũng được Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đánh giá là sẽ sớm trở thành công cụ đàm phán quan trọng trên trường quốc tế. Nếu biết tận dụng, đây có thể là nguồn thu lớn giúp người dân gắn bó với rừng mà không cần phá rừng để kiếm sống.
Bộ trưởng đề ra loạt giải pháp nhằm “cởi trói” cho ngành lâm nghiệp. Trước mắt, cần rà soát lại hệ thống chính sách, loại bỏ các quy định chồng chéo giữa đất đai, bảo tồn thiên nhiên và quản lý rừng. Cùng với đó, phải đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện để người dân dễ dàng tiếp cận các cơ chế hỗ trợ.
Theo nhiều chuyên gia, điều quan trọng nhất vẫn là cải thiện chính sách đãi ngộ cho lực lượng bảo vệ rừng, nâng cao chất lượng cuộc sống của những người đang ngày đêm giữ rừng. Nếu không, tình trạng chặt phá rừng lén lút, tranh chấp đất rừng và xung đột lợi ích vẫn sẽ còn tiếp diễn.
PHÚC HẬU