Bộ trưởng Bộ Y tế: Nghị quyết 72 thay đổi mạnh mẽ tư duy, nhận thức và hành động trong chăm sóc sức khỏe nhân dân

6 giờ trướcBài gốc

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan thăm hỏi người bệnh.

Thưa Bộ trưởng, Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân vừa được ban hành ngày 9/9/2025 có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển của ngành Y tế và sức khỏe người dân Việt Nam?

Thời gian qua, công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước.

Công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân ở nước ta đã đạt được một số thành tựu quan trọng, Việt Nam được quốc tế đánh giá cao trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc về sức khỏe; chỉ số bao phủ dịch vụ y tế thiết yếu của Việt Nam cao hơn mức trung bình của các nước trong khu vực; nhiều chỉ số về sức khỏe người dân vượt trội so với nhiều quốc gia có cùng mức phát triển.

Tuy nhiên, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân vẫn còn những hạn chế, bất cập và khó khăn, thách thức như: Việc bảo vệ môi trường sống, rèn luyện nâng cao sức khỏe thường xuyên, bảo đảm an toàn thực phẩm, dinh dưỡng chưa được chú trọng đúng mức. Y tế dự phòng chưa được đầu tư thỏa đáng, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu phòng, chống dịch, bệnh; năng lực sản xuất, cung ứng thuốc, vật tư, thiết bị y tế còn hạn chế, phụ thuộc nguồn nhập khẩu; việc huy động nhân lực còn bị động, nhất là trong tình huống xảy ra dịch lớn. Y tế cơ sở chưa cung cấp đầy đủ các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, việc khám sàng lọc để phát hiện sớm bệnh tật cho người dân chưa được triển khai rộng rãi, chưa tạo được niềm tin cho người bệnh, dẫn đến tình trạng khám, chữa bệnh vượt cấp, kể cả với những bệnh lý thông thường, gây quá tải ở tuyến trên.

Chất lượng khám, chữa bệnh, khả năng tiếp cận dịch vụ y tế còn chênh lệch giữa các cấp chuyên môn, vùng, miền, địa phương. Công tác chăm sóc sức khỏe cho người yếu thế chưa được quan tâm đầy đủ. Nhân lực y tế ở một số địa phương, y tế cơ sở chưa đáp ứng yêu cầu cả về số lượng, trình độ, chất lượng; chưa có chế độ đãi ngộ đặc biệt tương xứng. Tiềm năng, thế mạnh của y học cổ truyền chưa được phát huy đầy đủ. Nghiên cứu khoa học, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số y tế còn chậm. Cơ chế, chính sách, chế độ đãi ngộ chưa đủ mạnh để huy động các nguồn lực cho phát triển y tế. Một số vụ việc vi phạm pháp luật, lạm dụng, trục lợi trong lĩnh vực khám bệnh, chữa bệnh, dược và thực phẩm gây bức xúc trong dư luận xã hội…

Trước những yêu cầu cấp bách từ thực tiễn, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân cần được thay đổi mạnh mẽ cả trong tư duy, nhận thức và hành động.

Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tiếp tục thể hiện sự quan tâm sâu sắc của Đảng đối với sức khỏe của mỗi người dân để hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe, sống lâu, sống khỏe, sống lành mạnh, nâng cao thể chất, ý thức bảo vệ sức khỏe và chủ động phòng ngừa bệnh tật trong toàn xã hội, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển đất nước giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới.

Đây là Nghị quyết có ý nghĩa chiến lược, toàn diện và lâu dài, mang tính chất hành động, là “Nghị quyết để thực hiện Nghị quyết” với nhiều chính sách bổ sung, tăng cường, cụ thể hóa các chủ trương, đường lối trước đây, đưa ra những nhiệm vụ và giải pháp “đột phá” nhằm tháo gỡ, khơi thông các “điểm nghẽn”, “nút thắt”, khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước và kỳ vọng của Nhân dân, hướng đến hai mục tiêu chiến lược 100 năm thành lập Đảng vào năm 2030 và 100 năm giành độc lập đất nước vào năm 2045.

Vậy trong Nghị quyết, đâu là các nhiệm vụ, giải pháp mang tính “đột phá” trong công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân, thưa Bộ trưởng?

Nghị quyết 72 xác định 5 quan điểm, 5 nhóm mục tiêu cụ thể đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; 6 nhóm nhiệm vụ, giải pháp đột phá và trách nhiệm trong tổ chức thực hiện. Nghị quyết được xây dựng theo nguyên tắc không thay thế cho các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng đã ban hành mà chỉ đề cập các vấn đề mới, quan trọng có tầm ảnh hưởng lớn, những “điểm nghẽn”, “nút thắt” chính, tạo đột phá trong bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân để hoàn thành các mục tiêu chiến lược đã đề ra, sát yêu cầu thực tiễn, hiệu quả, khả thi.

Trong đó, Nghị quyết đã nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân là mục tiêu, động lực, nhiệm vụ chính trị hàng đầu giữ vị trí ưu tiên trong các chiến lược, chính sách phát triển, là vấn đề lớn, bao trùm nhiều lĩnh vực, thuộc trách nhiệm của của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và mọi người dân. Trên cơ sở đó cần thực hiện đổi mới mạnh mẽ tư duy và hành động cả trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Ưu tiên các chỉ tiêu về bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe trong các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chính sách phát triển kinh tế - xã hội.

Nghị quyết xác định các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp mang tính tổng thể, đồng bộ, đa chiều cả về sức khỏe, môi trường, kinh tế - xã hội, an ninh trật tự, truyền thông, giáo dục...

Trên cơ sở đó, Nghị quyết đề cập đến việc cần chuyển mạnh từ tư duy tập trung khám bệnh, chữa bệnh sang bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe toàn diện cho người dân cả về trí lực, thể lực, tầm vóc, tuổi thọ và số năm sống khỏe mạnh theo tuổi thọ, thực hiện quản lý sức khỏe toàn diện theo vòng đời; đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục sức khỏe, đề cao ý thức phòng bệnh, lối sống lành mạnh, xây dựng văn hóa sức khỏe trong nhân dân và xác định rõ người dân thực sự là chủ thể trong chăm sóc sức khỏe, có trách nhiệm nâng cao ý thức tự giác, thói quen, nếp sống lành mạnh, chủ động rèn luyện, bảo vệ và nâng cao sức khỏe, từ đó đẩy mạnh phong trào toàn dân chủ động chăm sóc sức khỏe, hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe và chủ động phòng ngừa bệnh tật trong toàn xã hội.

Nghị quyết nhấn mạnh vai trò của y tế dự phòng, y tế cơ sở. Hệ thống y tế dự phòng sẽ được kiện toàn, nâng cao theo hướng hiện đại, đủ năng lực giám sát, cảnh báo sớm, khống chế kịp thời dịch bệnh và chủ động tổ chức triển khai các hoạt động phòng, chống dịch bệnh từ sớm, từ xa, từ cơ sở, sẵn sàng ứng phó với các tình huống khẩn cấp về y tế công cộng.

Đồng thời nâng cao chất lượng, hiệu quả y tế cơ sở; tập trung hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trạm y tế cấp xã theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm cung ứng dịch vụ cơ bản, thiết yếu về phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám bệnh, chữa bệnh và các dịch vụ chăm sóc xã hội. Vấn đề củng cố, nâng cao năng lực đồng bộ cho trạm y tế cấp xã về nhân lực, bảo đảm cơ cấu, đủ số lượng bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ; duy trì đội ngũ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố, cô đỡ thôn bản, cộng tác viên dân số theo chức năng, nhiệm vụ; bảo đảm cơ sở vật chất, thuốc, thiết bị y tế cơ bản, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo.

Nghị quyết cũng tập trung vào các nội dung như: Nâng cao y đức, phát triển nhân lực y tế chất lượng, đồng bộ, đáp ứng sự hài lòng của người bệnh và hội nhập quốc tế; thực hiện đổi mới toàn diện phong cách, tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân, người bệnh gắn liền với nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ y tế; phát triển nhân lực y tế bảo đảm đồng bộ về số lượng, chất lượng, cơ cấu, nhất là nhân lực phục vụ y tế cơ sở, y tế dự phòng, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo.

Ưu tiên bố trí, huy động nguồn lực, có cơ chế, chính sách vượt trội để phát triển nhân lực y tế. Tập trung đầu tư phát triển một số cơ sở đào tạo lĩnh vực sức khỏe chất lượng cao ngang tầm khu vực. Thực hiện đào tạo chuyên sâu đặc thù trình độ sau đại học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân trong lĩnh vực sức khỏe do Bộ Y tế quản lý. Thực hiện chính sách ưu đãi tương xứng với quan điểm nghề y là nghề đặc biệt, phải được đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt. Trên cơ sở đó, Nghị quyết đã đề ra các chính sách đãi ngộ mang tính đột phá về xếp lương, phụ cấp ưu đãi nghề cho cán bộ y tế trực tiếp làm chuyên môn tại y tế dự phòng, trạm y tế cấp xã thuộc một số khu vực, địa bàn ưu tiên.

Nghị quyết nhấn mạnh việc đẩy mạnh cải cách tài chính y tế và phát triển hiệu quả, bền vững chính sách bảo hiểm y tế để làm nền tảng hướng đến “miễn viện phí” cho người dân. Nghị quyết xác định nguồn tài chính bảo đảm cho chăm sóc sức khỏe nhân dân với vai trò chủ đạo của ngân sách nhà nước, kết hợp Quỹ bảo hiểm y tế và huy động nguồn lực xã hội.

Bên cạnh đó, Nghị quyết cũng nhấn mạnh về đột phá về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện trong chăm sóc sức khỏe; thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số y tế toàn diện, hoàn thành việc xây dựng các cơ sở dữ liệu y tế bảo đảm tiêu chuẩn kết nối, chia sẻ và liên thông đồng bộ, vận hành hiệu quả sổ sức khỏe điện tử, bệnh án điện tử, đơn thuốc điện tử; kết nối đồng bộ, quản lý dữ liệu sức khỏe người dân theo vòng đời…; tập trung phát triển công nghiệp dược, thiết bị y tế, bảo đảm tự chủ về vaccine, thuốc, thiết bị y tế.

Hình thành khu công nghiệp dược phẩm vào năm 2030. Ưu tiên cao nhất cho lĩnh vực y tế trong sử dụng Quỹ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia, tập trung cho nghiên cứu, sản xuất thuốc mới, thuốc ứng dụng công nghệ cao, thuốc dược liệu tiêu chuẩn hóa, dạng bào chế hiện đại, vắc-xin, sinh phẩm phòng và điều trị bệnh...

Bên cạnh đó là đột phá về phát triển y tế tư nhân, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển y tế; thúc đẩy y tế tư nhân phát triển, giảm tải cho khu vực công và thúc đẩy đầu tư công nghệ y tế chất lượng cao.

Chính sách “miễn viện phí” là một nội dung mang tính chất đột phá của Nghị quyết đang được người dân rất quan tâm. Bộ trưởng có thể cho biết người dân sẽ được hưởng những quyền lợi gì và chính sách này sẽ được triển khai như thế nào để bảo đảm công bằng, hiệu quả, thưa Bộ trưởng?

Miễn viện phí ở mức cơ bản cho toàn dân thông qua bảo hiểm y tế vào năm 2030 là chủ trương hết sức nhân văn, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta, có ý nghĩa an sinh xã hội sâu sắc, hợp lòng dân, giúp phát hiện sớm bệnh tật, giảm chi phí y tế, thể hiện rõ quan điểm người dân là chủ thể trung tâm, được ưu tiên cao nhất trong xây dựng, thực hiện các chính sách tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe.

Bộ Y tế đang khẩn trương xây dựng Đề án triển khai. Chính sách này vẫn phải dựa trên nền tảng trụ cột là bảo hiểm y tế, đồng thời thực hiện có lộ trình. Nhà nước và quỹ sẽ chi trả các chi phí y tế cơ bản, thiết yếu, giảm tối đa gánh nặng tài chính cho người dân - trước hết là đối với đối tượng chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp và một số đối tượng cần ưu tiên khác.

Phần dịch vụ y tế theo yêu cầu, vượt mức cơ bản thì người bệnh vẫn phải chi trả một phần để nâng cao ý thức sử dụng dịch vụ hợp lý, tiết kiệm chi phí. Chính sách miễn viện phí vì thế phải gắn chặt với bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân, mọi người đều tham gia bảo hiểm y tế để chia sẻ rủi ro, người có điều kiện lo cho người nghèo, người khỏe đỡ người yếu; cùng với hỗ trợ của ngân sách nhà nước để người bệnh không phải trả thêm chi phí khi không may mắc bệnh.

Về phạm vi quyền lợi, người dân được người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần và lập sổ sức khỏe điện tử, quản lý bệnh tật theo vòng đời, từ bào thai đến khi già, việc này được triển khai ngay từ năm 2026.

Đến năm 2030, người dân được miễn các chi phí khám bệnh, chữa bệnh ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình. Theo đó, từ năm 2026, từng bước thực hiện tăng tỷ lệ, mức thanh toán, chi cho phòng bệnh, chẩn đoán, điều trị sớm một số bệnh và đối tượng ưu tiên theo lộ trình từ Quỹ Bảo hiểm y tế để giảm gánh nặng tài chính cho người bệnh, phù hợp với việc tăng mức đóng bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật từ năm 2027.

Ngân sách nhà nước và Quỹ Bảo hiểm y tế chi trả cho một số dịch vụ phòng bệnh, quản lý bệnh mạn tính, khám sức khỏe định kỳ và khám sàng lọc theo yêu cầu chuyên môn tại cấp khám bệnh, chữa bệnh ban đầu, cơ bản theo lộ trình phù hợp nhằm ngăn ngừa bệnh tật, giảm tỷ lệ mắc và tử vong, tiết kiệm chi phí điều trị giai đoạn muộn, người dân.

Mục tiêu cuối cùng là bảo đảm mọi người dân, không phân biệt vùng miền, giàu nghèo, được tiếp cận các dịch vụ y tế thiết yếu, cơ bản mà không phải lo lắng về tài chính.

Nghị quyết không đặt mục tiêu “miễn phí tuyệt đối”, mà hướng đến giảm tối đa chi phí đồng chi trả của người dân, tăng độ bao phủ BHYT, giảm tử vong do phát hiện bệnh muộn và xây dựng hệ thống y tế công bằng, bình đẳng, hiệu quả, bền vững và không ai bị bỏ lại phía sau.

Một trong những điểm nhấn quan trọng của Nghị quyết số 72-NQ/TW là chuyển trọng tâm từ “chữa bệnh” sang “phòng bệnh”, lấy y tế dự phòng và y tế cơ sở làm nền tảng và người dân sẽ được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng, quản lý sức khỏe toàn diện ngay tại Trạm y tế cấp xã. Vậy làm thế nào để y tế dự phòng, y tế cơ sở có thể đảm đương được trọng trách này này, thưa Bộ trưởng?

Chất lượng dịch vụ và hiệu quả hoạt động của hệ thống y tế phụ thuộc vào 3 yếu tố quan trọng là nhân lực, cơ sở vật chất, trang thiết bị và cơ chế tài chính.

Về nhân lực, y tế cơ sở, y tế dự phòng sẽ ưu tiên bố trí, huy động nguồn lực, có cơ chế, chính sách vượt trội để phát triển nhân lực bảo đảm đồng bộ về số lượng, chất lượng, cơ cấu, nhất là nhân lực ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo. Trạm y tế cấp xã sẽ được củng cố, bảo đảm cơ cấu nhân lực, đủ số lượng bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ; duy trì đội ngũ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố, cô đỡ thôn bản, cộng tác viên dân số theo chức năng, nhiệm vụ.

Trong giai đoạn 2025 - 2030, mỗi năm các địa phương luân phiên, luân chuyển, điều động ít nhất 1.000 bác sĩ về làm việc có thời hạn tại trạm y tế cấp xã; bổ sung bác sĩ cơ hữu tại trạm y tế cấp xã, đến năm 2027 có ít nhất từ 4-5 bác sĩ, đến năm 2030 có đủ bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ. Công tác đào tạo sẽ được đặc biệt quan tâm, Bộ Y tế sẽ triển khai quyết liệt, hiệu quả Đề án đào tạo, bồi dưỡng bác sĩ tạo nguồn cho trạm y tế cấp xã, đặc biệt cho các xã vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế tập trung đầu tư phát triển một số cơ sở đào tạo lĩnh vực sức khỏe chất lượng cao ngang tầm khu vực; thực hiện đào tạo chuyên sâu đặc thù trình độ sau đại học thuộc hệ thống giáo dục quốc dân trong lĩnh vực sức khỏe do Bộ Y tế quản lý.

Về cơ sở vật chất, thuốc, thiết bị y tế cơ bản sẽ được bảo đảm cung ứng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo. 100% trạm y tế cấp xã được đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị y tế cơ bản theo chức năng, nhiệm vụ. Bộ Y tế tham mưu, xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách nhằm bảo đảm nguồn cung vaccine duy trì sự ổn định, an toàn, kịp thời; đồng thời chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan thúc đẩy đầu tư, khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp trong nước nghiên cứu, sản xuất vắc xin, từng bước làm chủ công nghệ, đáp ứng đầy đủ nhu cầu của Chương trình Tiêm chủng mở rộng và sẵn sàng ứng phó với các dịch bệnh mới nổi.

Về cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính, chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trạm y tế cấp xã được tổ chức theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập, bảo đảm cung ứng dịch vụ cơ bản, thiết yếu về phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám bệnh, chữa bệnh và các dịch vụ chăm sóc xã hội.

Ngân sách nhà nước bảo đảm kinh phí chi thường xuyên và đầu tư cho y tế cơ sở, y tế dự phòng; có cơ chế tài chính phù hợp để huy động mọi nguồn lực xã hội đầu tư cho lĩnh vực dịch vụ sự nghiệp y tế công. Ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong bảo đảm tài chính, đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị y tế cho y tế cơ sở, y tế dự phòng, chăm sóc sức khỏe cho người thuộc đối tượng chính sách xã hội, một số đối tượng đặc thù và ở khu vực vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, biên giới, biển đảo, lĩnh vực tâm thần, pháp y, pháp y tâm thần, hồi sức cấp cứu, giải phẫu bệnh và một số đối tượng đặc thù.

Có thể nói, tất cả những giải pháp này đều nhằm hiện thực hóa tinh thần “đổi mới, sáng tạo, tăng tốc, bứt phá” mà Nghị quyết đã đặt ra, để mỗi người dân Việt Nam được chăm sóc, bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện, từ dự phòng đến điều trị. Trạm y tế xã sẽ có điều kiện để nâng cao năng lực chuyên môn và chất lượng cung ứng dịch vụ, thu hút và tạo niềm tin đối với người dân.

Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!

Tạ Nguyên/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/y-te/bo-truong-bo-y-te-nghi-quyet-72-thay-doi-manh-me-tu-duy-nhan-thuc-va-hanh-dong-trong-cham-soc-suc-khoe-nhan-dan-20250916094601881.htm