Bộ trưởng Công Thương nói về xu hướng không thể đảo ngược, cạnh tranh gay gắt

11 giờ trướcBài gốc

Nhân dịp đầu xuân, PV Tiền Phong đã có cuộc trao đổi với Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên về triển vọng của hoạt động xuất khẩu trong năm 2025.

Xuất khẩu xanh là xu hướng không thể đảo ngược

- Với kim ngạch xuất khẩu đạt 405,5 tỷ USD, tăng 14,3% so với năm trước, đây là một kỷ lục mới trong hoạt động xuất khẩu Việt Nam. Xin Bộ trưởng cho biết, những yếu tố nào giúp hoạt động thương mại của nước ta đạt kết quả ấn tượng trong năm 2024?

Có thể nói, kết quả đạt được của xuất khẩu năm 2024 là nhờ vào sự phục hồi của kinh tế toàn cầu. Một số thị trường lớn như Mỹ, châu Âu (EU), và châu Á đã tăng trưởng, kéo theo nhu cầu nhập khẩu hàng hóa Việt Nam.

Trong bối cảnh này, các doanh nghiệp đã khai thác hiệu quả các Hiệp định Thương mại tự do (FTA), như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Việt Nam - EU (EVFTA), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Các hiệp định đã tạo thuận lợi cho hàng hóa Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế với mức thuế ưu đãi, và gia tăng khả năng cạnh tranh.

Công tác đa dạng hóa thị trường và sản phẩm xuất khẩu dần phát huy hiệu quả khi Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường mới nổi và tập trung vào các nhóm hàng chủ lực như điện tử, nông sản và dệt may.

Đặc biệt, năng lực sản xuất và xuất khẩu nội tại của Việt Nam đang dần được cải thiện tích cực. Các doanh nghiệp Việt cũng nâng cao năng lực sản xuất, đầu tư công nghệ, và gia tăng giá trị nội địa hóa trong chuỗi cung ứng.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, năm 2025 sự thay đổi chính sách của các nền kinh tế lớn có thể ảnh hưởng đa chiều đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam.

Ngoài ra, yếu tố quan trọng phải kể đến là nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương trong việc ban hành và thực thi các chính sách, giải pháp nhằm hỗ trợ xuất khẩu, đặc biệt đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), tháo gỡ khó khăn về logistics, và đẩy mạnh xúc tiến thương mại quốc tế.

- Ở các thị trường lớn, xu hướng tiêu dùng các sản phẩm xanh đang là đòi hỏi cấp thiết và tiêu chí bắt buộc với các sản phẩm xuất khẩu. Bộ trưởng đánh giá ra sao về khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn của doanh nghiệp Việt hiện nay?

Trong bối cảnh toàn cầu hướng tới phát triển bền vững, khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn xanh đang trở thành yếu tố then chốt quyết định sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp.

Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp đã từng bước chuyển mình để thích nghi, song không ít đơn vị vẫn đối mặt với những thách thức lớn. Một số doanh nghiệp lớn, đặc biệt trong các ngành xuất khẩu chủ lực như dệt may, thủy sản, và gỗ, đã đầu tư mạnh vào công nghệ sạch và áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như FSC, BSCI, và ISO 14001. Những nỗ lực này không chỉ giúp các doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu khắt khe từ các thị trường như EU, Mỹ, và Nhật Bản mà còn gia tăng giá trị thương hiệu trên trường quốc tế.

Xuất khẩu xanh, bền vững đang trở thành xu hướng tất yếu trong bối cảnh toàn cầu hiện nay.

Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) vẫn gặp khó khăn trong việc đáp ứng các yêu cầu này do hạn chế về nguồn lực tài chính, công nghệ, và năng lực quản trị. Đặc biệt với các quy định mới như Cơ chế điều chỉnh carbon xuyên biên giới (CBAM) của EU sẽ đặt ra nhiều thách thức.

Cũng phải nhìn nhận chuyển đổi sang sản xuất xanh không chỉ là áp lực mà còn mở ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp Việt. Theo đó, các sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn xanh sẽ được ưu tiên hơn tại các thị trường phát triển, đặc biệt là EU - đối tác thương mại lớn của Việt Nam. Những sản phẩm này còn được định giá cao hơn, được các tổ chức quốc tế ưu đãi nguồn vốn cho sản xuất...

Để nắm bắt được cơ hội, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động hơn trong việc chuyển đổi sản xuất; đầu tư vào công nghệ sạch, năng lượng tái tạo và nâng cao nhận thức về tiêu chuẩn xanh.

Chuẩn bị tâm thế cạnh tranh ngày càng gay gắt

- Hiện xu hướng bảo hộ thương mại, các rào cản thuế quan và phi thuế quan ngày càng gia tăng dự báo sẽ tác động không nhỏ đến hoạt động của các doanh nghiệp Việt. Bộ trưởng đánh giá ra sao về triển vọng hoạt động xuất nhập khẩu trong năm 2025.

Trong năm 2025, hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam được kỳ vọng tiếp tục duy trì đà tăng trưởng nhờ nền tảng vững chắc từ các Hiệp định thương mại tự do đã ký kết và sự phục hồi của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Các FTA thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, RCEP sẽ tiếp tục là động lực quan trọng thúc đẩy xuất khẩu. Thị trường EU và các nước thành viên CPTPP được dự báo sẽ tăng nhu cầu nhập khẩu nhờ chính sách cắt giảm thuế quan và ưu đãi thương mại. Bên cạnh đó, xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng từ Trung Quốc sang các quốc gia Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam đang tạo thêm cơ hội thu hút đầu tư nước ngoài. Các ngành xuất khẩu chủ lực như điện tử, dệt may, và nông sản được kỳ vọng sẽ hưởng lợi từ xu hướng này.

Ở chiều ngược lại, nhập khẩu các nguyên liệu, thiết bị công nghệ cao phục vụ sản xuất cũng sẽ gia tăng, phản ánh sự chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa của nền kinh tế.

Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế thế giới còn tiềm ẩn nhiều biến động, xuất nhập khẩu của Việt Nam vẫn sẽ đối diện với nhiều thách thức như tình hình xung đột chính trị, quân sự chưa có dấu hiệu hạ nhiệt ở một số khu vực có thể ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng hàng hóa.

Các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới sẽ tiếp tục là động lực quan trọng thúc đẩy xuất khẩu trong năm 2025. Ảnh: Như Ý.

Đặc biệt, sự thay đổi chính sách của các nền kinh tế lớn có thể ảnh hưởng đa chiều đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam. Đi kèm với đó là vấn đề gia tăng rào cản thương mại, đặc biệt là các tiêu chuẩn khắt khe hơn về xanh hóa môi trường, giảm phát thải, truy xuất nguồn gốc hay phát triển bền vững sẽ tạo ra thách thức lớn cho hoạt động xuất khẩu của Việt Nam.

Sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các nước trong khu vực như Thái Lan, Indonesia… khi các quốc gia này có xu hướng thúc đẩy xuất khẩu bằng các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ sẽ làm gia tăng áp lực cạnh tranh với hàng hóa Việt Nam.

Trong bối cảnh xu hướng bảo hộ thương mại ngày càng gia tăng, cùng với việc các rào cản thuế quan và phi thuế quan trở nên đa dạng và phức tạp, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động thích ứng với môi trường thương mại quốc tế nhiều biến động.

Các doanh nghiệp cần nắm vững quy định và chính sách thương mại, thường xuyên cập nhật thông tin về các biện pháp bảo hộ, rào cản thương mại từ các đối tác quốc tế; chủ động tìm kiếm, khai thác các thị trường tiềm năng mới và điều chỉnh cơ cấu sản phẩm xuất khẩu để phù hợp với nhu cầu và quy định của từng thị trường; trang bị kiến thức về phòng vệ thương mại... Đặc biệt, doanh nghiệp xuất khẩu cần chú trọng các yếu tố phát triển bền vững như sản xuất xanh, giảm phát thải carbon, nhằm đáp ứng xu hướng tiêu dùng và yêu cầu từ các thị trường phát triển.

- Xin cảm ơn Bộ trưởng!

Dương Hưng

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/bo-truong-cong-thuong-noi-ve-xu-huong-khong-the-dao-nguoc-canh-tranh-gay-gat-post1713293.tpo