Phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Quốc hội chiều 19-6. Ảnh Duy Linh
Trả lời các vấn đề liên quan, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định, không cổ vũ các trường đại học tuyển sinh chạy theo số lượng.
Xử phạt nghiêm trường đại học tuyển sinh vượt chỉ tiêu
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân, giải pháp khắc phục tình trạng hằng năm, các trường đại học, nhất là ngoài công lập đua nhau gia tăng tuyển sinh về số lượng để có nguồn thu cho nhà trường, chưa chú trọng đến chất lượng đào tạo, dẫn tới nhiều sinh viên ra trường không xin được việc làm, phải bỏ ngành chuyên môn, kể cả sau đại học.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đoàn Đồng Tháp) đặt câu hỏi chất vấn. Ảnh Duy Linh
Đề cập vấn đề nêu trên, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, có hiện tượng trường quy mô nhỏ có tình trạng tuyển sinh ồ ạt. Năm trước, Bộ đã xử phạt hành chính một số trường tuyển sinh vượt chỉ tiêu.
Bộ trưởng khẳng định không cổ vũ các trường đại học chạy theo số lượng trong tuyển sinh. Việc bảo đảm chất lượng đào tạo của các trường đại học công lập và ngoài công lập là nhiệm vụ cần đẩy mạnh trong thời gian tới, để sinh viên ra trường đều có việc làm.
Đại biểu Nguyễn Danh Tú (Đoàn Kiên Giang) bày tỏ quan ngại về một số trường tăng quy mô tuyển sinh, điều này gây hệ lụy đến chất lượng đào tạo. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn thừa nhận đây là hiện tượng có thật ở một số trường đại học, mà một trong những lý do chính là vấn đề học phí.
Nếu so với mặt bằng các trường đại học trên thế giới, thì khối đại học khu vực công của Việt Nam có mức thu học phí không cao, trung bình là 25 triệu đồng/năm. Vì vậy, một số trường buộc phải tăng quy mô tuyển sinh để bảo đảm nguồn kinh phí hoạt động khi đây là nguồn thu chính; các nguồn thu khác, như hỗ trợ từ ngân sách, nguồn thu chuyển giao khoa học, công nghệ, dịch vụ chiếm tỷ lệ rất ít.
Đại biểu Nguyễn Danh Tú (Đoàn Kiên Giang) đặt câu hỏi chất vấn. Ảnh: Duy Linh
“Các trường tăng quy mô tuyển sinh sẽ dẫn đến hệ lụy chất lượng đào tạo. Giải pháp là về mặt quản lý nhà nước, chúng ta cần kiểm soát nghiêm các yếu tố bảo đảm chất lượng từ tuyển sinh đến thực hiện các công cụ kiểm định; đồng thời, các trường vẫn phải có sự hỗ trợ của Nhà nước, sinh viên cần hỗ trợ tín dụng. Ngoài ra, các trường cũng cần căn cứ vào chất lượng đào tạo để cân nhắc mức thu học phí phù hợp”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh.
Còn một số trường đại học quy mô nhỏ hoặc rất nhỏ
Đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm (Đoàn Sóc Trăng) nêu thực tế ở Việt Nam hiện có khoảng trên 200 trường, như vậy có quá nhiều hay không? Về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, ở Việt Nam hiện có 243 trường công và tư.
“Nếu như nói nhiều hay ít thì phải so sánh. Ví dụ như Hàn Quốc có dân số hơn 50 triệu người nhưng có trên 800 trường đại học; ở Mỹ có trên 300 triệu dân và có trên 3.000 trường đại học. Vì vậy, con số 243 trường đại học ở nước ta chưa thể hiện số lượng nhiều, nhưng thực tế, có một số trường đại học quy mô nhỏ hoặc rất nhỏ, manh mún, phân tán”, người đứng đầu ngành Giáo dục thừa nhận.
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trả lời chất vấn. Ảnh: Duy Linh
Cũng theo Bộ trưởng, hiện nay, các trường đại học tập trung ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng, các khu vực khác có ít số trường hơn.
Đại biểu Nguyễn Trường Giang (Đoàn Đắk Nông) nêu thực tế, nguồn tài chính đầu tư cho giáo dục đại học có xu hướng giảm và đề nghị Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo thông tin thêm về vấn đề này.
Thừa nhận thực tế này là đúng, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, trong 10 năm qua, xu hướng tự chủ của các trường đại học diễn ra mạnh mẽ nên việc đầu tư cho giáo dục đại học giảm dần. Bởi mỗi khi một trường được duyệt phương án tự chủ thì đồng thời, ngành Tài chính cắt giảm phần chi ngân sách thường xuyên cấp cho nhà trường. Đây cũng là một trong những khó khăn cho các trường để phát triển giáo dục - đào tạo.
“Thực tế, việc thực hiện tự chủ của trường đại học cũng có những bất cập. Vì vậy, Đảng, Nhà nước đã chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp Bộ Tài chính xem xét để bảo đảm các trường vẫn được giao quyền tự chủ cao nhưng tiếp tục có sự hỗ trợ của Nhà nước trong công tác giáo dục - đào tạo”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn thông tin.
Tự chủ không có nghĩa là thích làm gì thì làm...
Đại biểu Chu Thị Hồng Thái (Đoàn Lạng Sơn) nêu, gần đây, một số trường đại học bỏ tổ hợp xét tuyển C00 (văn, sử, địa) khiến học sinh lo lắng; đề nghị Bộ trưởng nêu quan điểm về vấn đề này. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, khi một vài trường có chủ trương bỏ tổ hợp xét tuyển C00, Bộ đã kịp thời điều chỉnh cho phù hợp.
“Quan điểm của Bộ là việc tuyển sinh thuộc quyền tự chủ của các trường đại học. Tuy nhiên, tự chủ không có nghĩa là thích làm gì thì làm, mà cần phải có chính sách điều tiết. Thực tế, Bộ đã có chính sách điều tiết”, Bộ trưởng nói.
Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, năm nay là năm đầu tiên cả nước triển khai kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông theo Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018. Cách thi năm nay là không thi theo khối, mà thi theo các môn tổ hợp. Bộ sẽ tiếp tục đánh giá việc đăng ký tuyển sinh đại học để có điều chỉnh phù hợp.
“Chỉ số quan trọng cần xem xét là tỷ lệ học sinh vào các khối ngành khoa học xã hội và khối ngành khoa học kỹ thuật sẽ như thế nào để có chính sách điều tiết tuyển sinh, bảo đảm cơ cấu ngành nghề trong tương lai được hài hòa”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn bày tỏ.
Duy Kiên