Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: Năm học 2025-2026 khai mở những con đường mới cho giáo dục Việt Nam

7 giờ trướcBài gốc

Nhân dịp này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn chia sẻ với báo chí về năm học "bận rộn" với nhiều việc cần làm, nhưng hứa hẹn nhiều cơ hội để thành công.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh tư liệu: Doãn Tấn/TTXVN

Sự quan tâm đặc biệt với Giáo dục

Thưa Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, ông có thể chia sẻ khái quát về những cơ hội cũng như thách thức của ngành Giáo dục và Đào tạo trong năm học mới?

Năm học này, ngành Giáo dục đứng trước cơ hội chưa từng có. Chưa bao giờ giáo dục và đào tạo được Đảng, Nhà nước quan tâm và kỳ vọng nhiều như hiện nay. Trong đó, quan trọng nhất là việc Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Đây là nền tảng chính trị quan trọng để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo được xác lập từ Nghị quyết 29-NQ/TW (năm 2013) và tiếp tục được nhấn mạnh tại Kết luận số 91-KL/TW (năm 2024).

Cùng với đó, chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển giáo dục và đào tạo đang được xây dựng; bốn đạo luật quan trọng về giáo dục (Luật Nhà giáo, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi) đã và dự kiến được ban hành trong năm nay sẽ tạo nền tảng vững chắc để vận hành một nền giáo dục hiện đại, đồng bộ và hiệu quả. Việc chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giáo dục STEM cũng đang mở ra cơ hội để giáo dục bước vào giai đoạn nâng cao chất lượng và đổi mới toàn diện.

Bên cạnh cơ hội, ngành giáo dục cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, đặc biệt ở cấp xã đặt ra yêu cầu cao về quản trị sự thay đổi trong tổ chức, nhân sự và bộ máy. Vấn đề công bằng giáo dục; dạy thêm – học thêm; tuyển dụng, luân chuyển giáo viên; phổ cập thực chất cũng là những thách thức mà ngành phải giải quyết quyết liệt. Ngoài ra, việc hấp thụ các nguồn lực đầu tư rất lớn trong thời gian tới đây, đảm bảo hiệu quả, đúng quy định cũng đòi hỏi những cố gắng, nỗ lực rất lớn.

Việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo là tin vui lớn của ngành trước thềm năm học mới. Vậy theo Bộ trưởng, Nghị quyết này có ý nghĩa như thế nào trong bối cảnh hiện nay?

Nghị quyết 71-NQ/TW được ban hành đúng vào dịp kỉ niệm 80 năm Quốc khánh, 80 năm truyền thống ngành Giáo dục, tiếp tục thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng đối với giáo dục – đào tạo; khẳng định giáo dục luôn là thành tố gắn liền và quyết định sự phát triển của đất nước; cho thấy sự nhất quán quan điểm giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai dân tộc.

Nghị quyết này cũng thể hiện tầm nhìn và chiến lược mới của Đảng cho hệ thống giáo dục trong tương lai, khi mà bối cảnh thế giới đang có những thay đổi sâu sắc, toàn diện, đặc biệt công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang tái định hình nền giáo dục trên phạm vi toàn cầu. Bên cạnh đó, Nghị quyết xác định những mục tiêu lớn cùng với các nhiệm vụ, giải pháp có tính chất đột phá mạnh mẽ nhằm đổi mới, nâng tầm giáo dục Việt Nam.

Với toàn ngành Giáo dục, đây là cơ hội lớn để bứt phá, khẳng định vị trí quyết định của giáo dục đối với phát triển đất nước. Ý thức được điều này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ dự thảo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 71 và sẽ cụ thể hóa bằng Kế hoạch hành động của Bộ Giáo dục và Đào tạo để triển khai thực hiện ngay từ đầu năm học 2025-2026.

Tháo gỡ khó khăn khi quản lý giáo dục ở cấp xã

Bộ trưởng vừa đề cập đến một trong những thách thức là việc vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Có thể nói, trong thời gian đầu thực hiện sẽ không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc, lúng túng. Vậy Bộ trưởng có những lưu ý gì để cấp cơ sở có thể đảm đương công việc này một cách bài bản, trơn tru, hiệu quả?

Để đảm bảo hoạt động giáo dục không bị xáo trộn trong bối cảnh chính quyền địa phương hai cấp, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp.

Về hoàn thiện thể chế, Bộ đã xây dựng và ban hành 2 Nghị định và 6 Thông tư quy định phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục.

Về hướng dẫn nghiệp vụ, Bộ đã ban hành các công văn về tuyển sinh đầu cấp không theo địa giới hành chính; tổ chức dạy học 2 buổi/ngày; thực hiện nhiệm vụ năm học 2026-2027; triển khai chương trình, sách giáo khoa trong bối cảnh thay đổi địa giới hành chính… Bộ cũng tổ chức tọa đàm, thành lập đường dây nóng, tiếp nhận thông tin và tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc của địa phương.

Về nâng cao năng lực đội ngũ, Bộ đã xây dựng tài liệu, tổ chức tập huấn, phát hành sổ tay hỗ trợ cán bộ quản lí giáo dục cấp xã và các Sở Giáo dục và Đào tạo tiếp cận thông tin đầy đủ, hệ thống, ngắn gọn, dễ hiểu. Ngoài ra, Bộ cũng đã tổ chức 6 đoàn kiểm tra tại 15 tỉnh về vấn đề này.

Tới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục rà soát văn bản pháp luật; tăng cường hướng dẫn chuyên môn; hoàn thiện hệ thống dữ liệu ngành, đảm bảo liên thông, đồng bộ… đồng thời tiếp tục đồng hành, hỗ trợ địa phương triển khai các nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền.

Để triển khai hiệu quả các nhiệm vụ giáo dục năm học 2025-2026 trong bối cảnh mới, Bộ cũng lưu ý các địa phương một số nội dung.

Trước hết, UBND cấp tỉnh sớm tham mưu cấp có thẩm quyền hoàn thiện thể chế pháp luật, xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa cấp tỉnh và cấp xã; ban hành các quy định rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của Sở Giáo dục và Đào tạo, Phòng Văn hóa - Xã hội cấp xã, đồng thời giao chỉ tiêu biên chế và số lượng hợp đồng lao động cho các cơ sở giáo dục.

UBND các cấp cần triển khai hiệu quả các giải pháp kiểm tra, tháo gỡ khó khăn tại cấp xã; có giải pháp điều động, biệt phái cán bộ chuyên trách từ Sở Giáo dục và Đào tạo hoặc các cơ sở giáo dục để hỗ trợ cấp xã, đặc biệt ở những nơi cán bộ cấp xã chưa có chuyên môn. Bên cạnh đó, cần đầy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số để đảm bảo thông suốt, kịp thời giữa các cấp.

Sở Giáo dục và Đào tạo cũng cần phối hợp với các sở, ban, ngành liên quan để xây dựng tài liệu, tổ chức tập huấn và bồi dưỡng chuyên sâu, nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ, công chức cấp xã phụ trách giáo dục. Song song đó, hướng dẫn thành lập các cụm chuyên môn liên trường, liên xã nhằm tổ chức sinh hoạt chuyên môn và bồi dưỡng nghiệp vụ cho giáo viên, thay thế vai trò trực tiếp trước đây của Phòng Giáo dục và Đào tạo.

Do tác động của việc sắp xếp địa giới hành chính và chính quyền hai cấp, công tác tuyển dụng giáo viên ở địa phương được triển khai muộn hơn mọi năm. Vậy đến thời điểm này, ngành Giáo dục đã đảm bảo đủ đội ngũ giáo viên sẵn sàng cho năm học mới chưa, thưa Bộ trưởng?

Giai đoạn 2022-2026, ngành giáo dục được Bộ Chính trị bổ sung 65.980 biên chế. Trong hai năm học 2022-2023 và 2023-2024, cả nước tuyển được hơn 40.000 giáo viên. Tuy nhiên, do số học sinh và số lớp liên tục tăng nên nhu cầu giáo viên cũng tăng mạnh (năm học 2023-2024 cần thêm 13.676 giáo viên; năm học 2024-2025 cần thêm khoảng 22.000 giáo viên). Vì vậy, nhiều địa phương vẫn còn thiếu giáo viên.

Nguyên nhân chính là do nguồn tuyển hạn chế. Ở một số môn như Tin học, Ngoại ngữ, Nghệ thuật, ngành sư phạm khó tuyển sinh vì thu nhập giáo viên còn thấp. Ngoài ra, quy trình phân bổ và tuyển dụng biên chế ở nhiều địa phương còn chậm, kéo dài.

Trước tình trạng này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã và đang triển khai nhiều giải pháp như: chỉ đạo các cơ sở đào tạo mở mã ngành, đào tạo giáo viên theo nhu cầu thực tế của địa phương, nhất là các môn đặc thù; yêu cầu địa phương tuyển dụng đủ số biên chế được giao; chỉ đạo các địa phương rà soát, sắp xếp mạng lưới trường lớp; thí điểm cơ chế tự chủ ở một số cơ sở mầm non, phổ thông công lập; đẩy mạnh xã hội hóa…

Cùng với các giải pháp từ Trung ương, Bộ đề nghị các địa phương chủ động tuyển dụng đủ biên chế được giao, có chính sách thu hút, hỗ trợ giáo viên và bố trí kinh phí thực hiện hợp đồng giáo viên theo quy định.

Lan tỏa quyết tâm đưa giáo dục vươn tới tầm cao mới

Năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tổ chức một lễ khai giảng đặc biệt, kết nối trực tuyến, đồng thời tới tất cả các các cơ sở giáo dục trên cả nước vào cùng thời điểm. Những thông điệp gì sẽ được gửi gắm thông qua sự kiện này, thưa Bộ trưởng?

Lễ khai giảng năm học 2025-2026 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt, cả nước kỷ niệm 80 năm Quốc khánh; tiến hành công cuộc “sắp xếp lại giang sơn” lịch sử; tổ chức Đại hội Đảng các cấp… Với ngành Giáo dục, năm học mới bắt đầu cũng là dịp tổ chức kỷ niệm 80 năm truyền thống ngành Giáo dục, cũng là 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục (nay là Bộ Giáo dục và Đào tạo). Đây không chỉ là cơ hội để chúng ta cùng nhau nhìn lại hành trình 80 năm giáo dục phát triển đất nước, mà còn là dịp để ý thức rõ hơn về sứ mệnh, trọng trách của giáo dục trong việc kiến tạo con người, dựng xây, phát triển đất nước, vươn mình hội nhập trong kỷ nguyên mới.

Ý nghĩa của lễ khai giảng càng thêm sâu sắc khi 52.000 cơ sở giáo dục trên cả nước cùng kết nối trực tuyến kết hợp truyền hình trực tiếp, với sự hiện diện của các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước, để lan tỏa niềm tin, khí thế, và quyết tâm đưa nền giáo dục Việt Nam vươn tới những tầm cao mới.

Cùng với đó, năm học 2025-2026 là một năm học rất quan trọng, với nhiều việc lớn phải thực hiện và nhiều cơ hội để đổi mới. Từ khóa của năm học này là “triển khai”. Đó là tập trung triển khai thật tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về giáo dục cũng như 10 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm học 2025-2026 của ngành Giáo dục. Đó là cách để toàn ngành vừa kế thừa, phát huy được những thành tựu đạt được trong 80 năm qua, khắc phục những tồn tại, hạn chế hiện có và khai mở những con đường mới cho giáo dục Việt Nam trong thời gian tới.

Giáo dục là sự nghiệp trăm năm, đòi hỏi tầm nhìn, sự kiên trì, tinh thần công bằng và trách nhiệm cao nhất. Tôi kêu gọi toàn ngành, từ quản lý đến giáo viên, nhân viên, cùng tất các các em học sinh, sinh viên hãy chuẩn bị tâm thế, tinh thần và điều kiện tốt nhất, cùng đoàn kết, chung sức, để năm học mới trở thành một năm học bận rộn nhưng đầy niềm vui và thành công.

Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng.

Việt Hà (TTXVN)

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/giao-duc/bo-truong-nguyen-kim-son-nam-hoc-20252026-khai-mo-nhung-con-duong-moi-cho-giao-duc-viet-nam-20250903214626204.htm