Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: 'Sẽ thực hiện tái cấu trúc, sắp xếp những trường cao đẳng yếu, nhỏ, không tuyển sinh được'

5 giờ trướcBài gốc

Thông tin trên được Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn đưa ra tại Hội nghị Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên năm 2025 tổ chức ngày 23/10 tại Phú Thọ.

Các đại biểu tham dự hội nghị

Đẩy mạnh đào tạo giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên (GDNNGDTX) trong năm học 2025-2026 đặt ra trong bối cảnh toàn ngành giáo dục tích cực triển khai Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22/ 8/2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, coi đây là một trong những trụ cột then chốt để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu tăng trưởng nhanh, bền vững và hội nhập quốc tế.

Thứ trưởng Bộ GD- ĐT Lê Quân nhấn mạnh, hội nghị diễn ra trong bối cảnh đặc biệt khi Quốc hội đang xem xét, thông qua đồng bộ các luật liên quan đến giáo dục, đồng thời Bộ đang tích cực triển khai các kế hoạch thực hiện Nghị quyết 71-NQ/TW và nhiều nghị quyết quan trọng của Trung ương về phát triển giáo dục, nhất là GDNN và GDTX.

Đây là cơ hội vàng để hệ thống GDNN và GDTX phát triển mạnh mẽ, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về nguồn nhân lực chất lượng cao trong thời kì mới của đất nước.

Tuyển sinh đến tháng 9/2025 được 60% kế hoạch

Theo báo cáo của Cục Giáo dục nghề nghiệp (GDNN) và Giáo dục thường xuyên tính đến tháng 9/2025, hệ thống GDNN gồm có 1.163 cơ sở GDNN; trong đó: 518 cơ sở GDNN công lập (gồm: 281 trường cao đẳng, 127 trường trung cấp và 1059 trung tâm GDNN) và 645 cơ sở GDNN ngoài công lập, chiếm 55.5 %.

Kết quả tuyển sinh năm 2024 được 2.430.000 người, trong đó trình độ cao đẳng, trung cấp 430.000 người, sơ cấp và các chương trình đào tạo nghề khác 2.000.000 người.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, cả nước tuyển sinh, đào tạo GDNN được khoảng 01 triệu người, trong đó trình độ cao đẳng, trung cấp khoảng 100 nghìn người; trình độ sơ cấp và các chương trình đào tạo khác khoảng 900 nghìn người. Tuyển sinh đến tháng 9/2025 được 60% kế hoạch.

Năm học 2024-2025, chất lượng và hiệu quả GDNN đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu sử dụng lao động của thị trường lao động. Trên 80% người tốt nghiệp đã có việc làm, trong đó 70% - 75% người tốt nghiệp có việc làm đúng ngành, nghề đào tạo; một số cơ sở GDNN có uy tín về chất lượng đào tạo, gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp có tỷ lệ người tốt nghiệp có việc làm đạt 100% và 85% -90% người tốt nghiệp có việc làm đúng ngành, nghề đào tạo.

Tuy nhiên, Bộ GD-ĐT cũng thừa nhận giáo dục nghề nghiệp vẫn còn nhiều tồn tại hạn chế cụ thể: Chưa tháo gỡ được những khó khăn trong việc dạy văn hóa gắn với dạy nghề trong các trường cao đẳng, trung cấp. Việc tổ chức rà soát, sắp xếp mạng lưới cơ sở GDNN còn chậm...

Lao động học nghề may tại Trường Trung cấp nghề Nga sơn, tỉnh Thanh Hóa. Ảnh: Phương Giang

Sắp xếp, kiện toàn bộ máy quản lý và tổ chức đào tạo theo hướng tinh gọn, hiệu lực

Tại hội nghị, các đại biểu tập trung thảo luận các chủ trương và giải pháp nhằm đổi mới, phát triển GDNN và GDTX. Nội dung trọng tâm là góp ý cho dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) – công cụ quan trọng để thể chế hóa chính sách, thúc đẩy tự chủ, phân cấp quản lí và bảo đảm liên thông trong hệ thống giáo dục.

Hội nghị cũng bàn về quy hoạch, sắp xếp lại mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp theo hướng tinh gọn, hiệu quả, gắn với nhu cầu thị trường lao động và sự tham gia của doanh nghiệp.

Theo Bộ GD-ĐT, mục tiêu trọng tâm trong thời gian tới là sắp xếp, kiện toàn bộ máy quản lý và tổ chức đào tạo theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, bảo đảm cung ứng kịp thời nguồn nhân lực chất lượng cho các vùng, miền và cả nước.

Đồng thời, tập trung đầu tư xây dựng hệ thống trường chất lượng cao, cơ sở GDNN đạt chuẩn quốc gia, trong đó có những trường thực hiện chức năng trung tâm quốc gia, trung tâm vùng làm hạt nhân dẫn dắt, với quy mô đào tạo mỗi năm khoảng 20.000 sinh viên, đáp ứng nhu cầu nhân lực các ngành, lĩnh vực then chốt, công nghệ cao.

Song song với đó, triển khai đồng bộ các điều kiện bảo đảm chất lượng: hiện đại hóa cơ sở vật chất, phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý đạt chuẩn quốc tế; đổi mới chương trình đào tạo theo hướng mở, linh hoạt, gắn với nhu cầu doanh nghiệp và thị trường lao động; áp dụng bộ tiêu chí đánh giá, công nhận chất lượng để triển khai và nhân rộng mô hình trung học nghề hiện đại, hội nhập quốc tế, góp phần nâng cao vị thế và uy tín của GDNN Việt Nam.

Lãnh đạo Bộ GD-ĐT chủ trì hội nghị

Phát biểu kết luận tại hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: “Một trong những việc lớn mà toàn ngành giáo dục đang hướng đến là triển khai chỉ đạo, định hướng và tinh thần của Nghị quyết số 29 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Trong 8 nhóm nhiệm vụ giải pháp, có một nội dung đặt ra yêu cầu phải nhanh chóng phát triển, hiện đại hóa và nâng cao chất lượng giáo dục đối với hệ thống các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Nghị quyết số 29 cũng rất chú trọng cho việc phát triển xã hội học tập và học tập suốt đời đối với người dân.

Như vậy, nhiệm vụ, kỳ vọng, quan điểm và sự đầu tư cho mảng giáo dục nghề nghiệp đã được xác định. Ở thời điểm này, giáo dục nghề nghiệp có được một cơ hội rất tốt để phát triển trong thời gian tới. Do đó, cần nghiên cứu kỹ các cơ chế, chính sách, các nội dung để có được lợi thế và điều kiện phát triển”.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn

Về việc sắp xếp và tái cấu trúc cả hệ thống các đơn vị thuộc khối giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, đã đến lúc chúng ta cần phải xác định, định vị thật rõ vai trò của hệ thống các trường cao đẳng trong việc đào tạo nhân lực trong cơ cấu nhân lực. Sẽ thực hiện vun đắp để phát triển một số trường cao đẳng thuộc các lĩnh vực có nhu cầu về kinh tế - xã hội, đặc biệt là kinh tế kỹ thuật. Một số trường cao đẳng thuộc các nhóm chuyên môn đặc thù rất cần không những chỉ giữ mà còn phải đầu tư phát triển tiếp. Việc tái cấu trúc, sắp xếp chỉ nhằm vào những trường cao đẳng yếu, nhỏ, không tuyển sinh được.

Đối với hệ thống các trường khác trong toàn khối các trường dạy nghề, Bộ GD-ĐT đang xây dựng một đề án để sắp xếp. Xu hướng là sẽ chuyển nhiều hơn các đầu mối, các chương trình của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp về các địa phương quản lý. Còn những trường nào vẫn duy trì đầu mối thuộc các bộ, ngành quản lý thì sẽ có một đề án cụ thể.

Bộ trưởng Sơn cho hay, hiện nay, cả nước có hơn 800 cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Nhiều cơ sở mạnh nhưng rất nhiều cơ sở chưa mạnh. Trong văn bản định hướng của Ban Chỉ đạo sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập, có đề cập đến nội dung sắp xếp các đơn vị sự nghiệp công lập chưa tự chủ, chỉ còn mỗi tỉnh, thành phố để lại mấy trường.

Tuy nhiên, đến thời điểm này, những trường chưa tự chủ được, phần lớn thuộc nhóm văn hóa, nghệ thuật, các nhóm rất đặc biệt mà xã hội rất cần và Nhà nước cần phải đầu tư, chứ không phải vì chưa tự chủ được mà sáp nhập.

Chuyển về đúng vai trò và sứ mệnh ban đầu của Trung tâm Giáo dục Thường xuyên và Trung tâm Giáo dục Nghề nghiệp

Đối với khối các cơ sở giáo dục thường xuyên ở các địa phương, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: Trung tâm Giáo dục Thường xuyên, Giáo dục Nghề nghiệp và trường Trung học nghề là hai mô hình khác nhau. Không thể chuyển ngay một cách cơ giới và tự động tất cả các Trung tâm Giáo dục Thường xuyên, Giáo dục Nghề nghiệp sang Trung học nghề. Việc chuyển đổi như vậy sẽ dẫn đến nhiều hậu quả sau này.

Bộ trưởng Sơn phân tích, bản chất của Trung tâm Giáo dục Thường xuyên, Giáo dục Nghề nghiệp là một mô hình giáo dục dành cho người trưởng thành, đào tạo, bồi dưỡng thường xuyên để chuyển đổi nghề nghiệp, gia tăng kỹ năng cho người trưởng thành vừa đi làm, vừa học thêm các kỹ năng.

Ở nước ta, do thiếu trường trung học phổ thông, các trung tâm giáo dục thường xuyên phải đảm nhiệm việc dạy giáo dục phổ thông. Trong quan niệm hiện nay, đây là một loại hình trung học phổ thông hàng hai, hàng ba để giải quyết việc học trung học phổ thông ban đêm khi không đủ trường trung học phổ thông. Điều này sẽ được giải quyết dần từng bước khi có đủ trường trung học phổ thông và Trung tâm Giáo dục Nghề nghiệp, Giáo dục Thường xuyên sẽ chỉ đảm bảo việc dạy cho người trưởng thành.

Bộ cũng sẽ điều chỉnh để xây dựng mô hình hoạt động thống nhất của các trung tâm này trong thời gian sắp tới. Trước mắt khi trường trung học phổ thông còn chưa đủ, các trung tâm vẫn phải gánh vác và đảm nhiệm một phần. Nhưng dần dần phải thay đổi, chuyển về đúng vai trò và sứ mệnh ban đầu của Trung tâm Giáo dục Thường xuyên và Trung tâm Giáo dục Nghề nghiệp.

Còn mô hình Trung học nghề là một mô hình mà Luật Giáo dục đang đưa vào. Đây là một mô hình mới sẽ giải quyết được rất nhiều việc. Mô hình này không thay thế cho mô hình của Trung tâm Giáo dục Nghề nghiệp, Giáo dục Thường xuyên mà mô hình này sẽ thay thế cho mô hình của hệ thống các trường trung cấp, giải quyết băn khoăn của các thầy cô về việc tích hợp đào tạo nghề và văn hóa.

Như vậy, bậc trung học sẽ có Trung học phổ thông và Trung học nghề. Mô hình này dành cho học sinh sau trung học cơ sở chứ không phải dành cho đối tượng người trưởng thành. Một phần của hệ thống các trường trung cấp theo mô hình 9+ sẽ được chuyển đổi sang một cách mềm dẻo và thuần thục để đảm bảo phân luồng.

Một số địa phương sẽ rà soát, thay đổi chức năng, nhiệm vụ của một số Trung tâm Giáo dục Thường xuyên, Giáo dục Nghề nghiệp, chuyển đổi hẳn sang trường trung học nghề. Khối ngoài công lập, hệ thống các trường trung cấp ngoài công lập được khuyến khích chuyển đổi sang mô hình này trong thời gian sắp tới. Ngay cả một số trường trung học phổ thông trên địa bàn các tỉnh cũng sẽ được sắp xếp để chuyển sang mô hình trung học nghề.

Vấn đề dạy văn hóa trong trường nghề, từng là câu chuyện nan giải đã tồn tại trong nhiều năm, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết sẽ được giải quyết tận gốc.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, từ ngày 1/1/2026, toàn bộ hệ thống giáo dục sẽ vận hành theo bốn đạo luật mới cùng các nghị định, thông tư hướng dẫn. Trong đó, cơ chế tự chủ mới sẽ được thiết kế không chỉ dựa trên yếu tố tài chính mà hướng đến phát huy sáng tạo, năng lực của từng cơ sở đào tạo.

Bộ trưởng khẳng định: "Năm 2026 sẽ là thời điểm bản lề của quá trình đổi mới căn bản hệ thống GDNN và GDTX. Khi toàn bộ hệ thống được tái cấu trúc, thể chế hóa đồng bộ, liên thông giữa các bậc học, giữa công và tư, giáo dục Việt Nam sẽ có điều kiện phát triển mạnh mẽ, hiện đại hơn – đáp ứng kì vọng của Đảng, Nhà nước và toàn xã hội".

Nhật Hồng - Thùy Linh

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/bo-truong-nguyen-kim-son-se-thuc-hien-tai-cau-truc-sap-xep-nhung-truong-cao-dang-yeu-nho-khong-tuyen-sinh-duoc-10392683.html