Ngày 13/10, tham luận tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, nông nghiệp đã giúp Việt Nam thoát nghèo, công nghiệp đã giúp Việt Nam trở thành quốc gia có thu nhập trung bình. Để đạt mục tiêu trở thành nước phát triển có thu nhập cao, nền kinh tế phải dựa vào khoa học và công nghệ.
Bộ trưởng nhấn mạnh chưa có quốc gia nào vượt qua bẫy thu nhập trung bình nếu không chuyển sang tăng trưởng dựa vào khoa học công nghệ.
Tổng Bí thư Tô Lâm, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các đại biểu tham quan triển lãm thành tựu khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong khuôn khổ Đại hội - Ảnh: VGP
Theo Bộ trưởng, khoa học công nghệ của Việt Nam đi cùng với đổi mới sáng tạo và đặt trong bối cảnh chuyển đổi số. Đây là cách tiếp cận rất độc đáo của Việt Nam.
Trong đó, khoa học công nghệ cung cấp tri thức, đổi mới sáng tạo chuyển hóa tri thức vào cuộc sống và chuyển đổi số khuếch đại tri thức. Việt Nam đã xây dựng thể chế thông thoáng, hiện đại với nhiều chính sách có tính đột phá. Đặc biệt, Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị được xem là “tuyên ngôn” cho giai đoạn phát triển dựa vào khoa học công nghệ.
Để cụ thể hóa nghị quyết, 10 luật trong lĩnh vực khoa học công nghệ đã và sẽ được ban hành trong năm nay. Trong 5 năm qua, lĩnh vực này đạt được nhiều thành tựu, cải thiện thứ hạng quốc tế, xây dựng nền tảng thể chế và hạ tầng, tạo niềm tin để giai đoạn tới chuyển hóa thành tăng trưởng kinh tế.
Theo kế hoạch, Nhà nước sẽ dành 3-4% ngân sách, tương đương 3-4 tỷ USD mỗi năm để kích hoạt tổng chi toàn xã hội 10-15 tỷ USD cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đóng góp ít nhất 5% tăng trưởng GDP.
Trong đó, khoa học công nghệ đóng góp 1%, đổi mới sáng tạo 2-3% và chuyển đổi số 1-2%. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ tính toán hiệu quả sử dụng ngân sách này để phân bổ cho các bộ, ngành, địa phương, tổ chức nghiên cứu và doanh nghiệp.
Việt Nam sẽ tập trung làm chủ 11 nhóm công nghệ chiến lược để hình thành các ngành công nghiệp chiến lược. Đổi mới sáng tạo sẽ hướng vào nâng cao năng lực công nghệ doanh nghiệp và khởi nghiệp sáng tạo. Chuyển đổi số sẽ tập trung vào xây dựng quốc gia số toàn diện, lấy công dân số làm trung tâm.
Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu tham luận tại Đại hội Đảng bộ Chính phủ - Ảnh: VGP
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cũng nêu rõ các định hướng chuyển dịch trong giai đoạn tới: từ quản lý sang tạo động lực, từ phân bổ sang huy động nguồn lực, từ kiểm soát hành chính sang sáng tạo và tạo thị trường. Công tác quản lý sẽ chuyển từ đầu vào sang đầu ra, ưu tiên tổ chức thương mại hóa kết quả nghiên cứu.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nêu 3 đề xuất trọng tâm gồm: tăng chính sách hỗ trợ đầu ra sản phẩm nghiên cứu chiến lược thông qua mua sắm công; triển khai phiếu hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ và xây dựng nền tảng số dùng chung toàn quốc thay vì mỗi địa phương, đơn vị phát triển phần mềm riêng lẻ.
Bộ trưởng khẳng định, 5 năm tới sẽ là giai đoạn chuyển hóa thể chế, cơ chế và tiềm năng thành tăng trưởng kinh tế trên 10%. Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số sẽ trở thành động lực trung tâm của phát triển, góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Tuy nhiên, ông cũng cho rằng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là công việc của một bộ, không chỉ là sự nghiệp của một ngành mà là sự nghiệp chung của cả quốc gia, của toàn dân tộc.
"Sức mạnh thật sự chỉ đến khi chúng ta gắn kết tất cả lại với nhau, đi cùng với nhau một chặng đường dài. Một người đổi mới thì có một ý tưởng, một trăm triệu người đổi mới thì có cả một tương lai", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.
"Ngày nay, không làm chủ công nghệ sẽ đồng nghĩa với việc không thể giữ vững chủ quyền quốc gia", Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.
Nguyên Thảo