Sáng nay 28/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền
Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, dự thảo phân định rõ thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp, khắc phục triệt để sự chồng chéo, trùng lắp về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cấp chính quyền địa phương; giảm đầu mối, bỏ cấp trung gian, tinh gọn tổ chức bộ máy, bảo đảm hoạt động thống nhất, thông suốt, hiệu lực, hiệu quả của nền hành chính từ trung ương đến cấp xã; xây dựng chính quyền gần dân, sát dân, phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân trên địa bàn.
Cùng với đó tiếp tục đẩy mạnh phân quyền, phân cấp giữa cơ quan nhà nước ở Trung ương với địa phương; giữa chính quyền địa phương cấp tỉnh với chính quyền địa phương cấp xã theo nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” để phát huy tính chủ động, sáng tạo của chính quyền địa phương các cấp, nhằm khơi thông mọi nguồn
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật – Tư pháp Hoàng Thanh Tùng
Đồng tình với việc sửa đổi căn bản, toàn diện dự án luật, song cơ quan thẩm tra là Ủy ban Pháp luật – Tư pháp của Quốc hội đề nghị Chính phủ tiếp tục rà soát, chỉnh lý, làm rõ thêm một số nội dung trong dự thảo.
Như việc quy định UBND cấp xã có thẩm quyền phân cấp cho cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp mình có đáp ứng yêu cầu xây dựng chính quyền cấp xã gần dân, sát dân, chịu trách nhiệm về mọi vấn đề ở địa phương hay không?
Có nên quy định HĐND cấp xã lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do HĐND bầu hay không trong khi Quy định số 96 của Bộ Chính trị về việc lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý trong hệ thống chính trị và Nghị quyết số 96/2023/QH15 của Quốc hội về nội dung này đều đang quy định không lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh tại HĐND, UBND cấp xã?
“Trường hợp bổ sung quy định này thì đề nghị cơ quan trình cần được báo cáo, xin ý kiến của cấp có thẩm quyền trước khi trình Quốc hội xem xét, thông qua”, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật – Tư pháp Hoàng Thanh Tùng.
Bên cạnh đó, cơ quan thẩm tra đề nghị rà soát quy định chuyển tiếp và các quy định khác có liên quan để có thể bao quát được hết các trường hợp cần chuyển giao nhiệm vụ, quyền hạn, công việc của chính quyền cấp huyện khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp (không tổ chức cấp huyện), tránh bỏ sót, làm ảnh hưởng đến tính liên tục, thông suốt trong hoạt động của của bộ máy chính quyền địa phương cũng như ảnh hưởng quyền lợi chính đáng và hoạt động bình thường của người dân, doanh nghiệp trên địa bàn.
"Cán bộ xã phải như dao pha"
Điều hành phiên làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định lưu ý, cấp xã sắp tới sau sắp xếp có nhiều loại, như TP Phú Quốc cũng thành đặc khu, có xã lớn hơn cả huyện nên nếu không phân cấp cho phòng trực thuộc và trung tâm hành chính công làm việc cụ thể thì cũng dẫn đến khó khăn. Do đó, dự thảo nên nghiên cứu quy định “có thể” trong phân cấp để đảm bảo linh hoạt, phù hợp với thực tiễn.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định
Liên quan lấy phiếu tính nhiệm , Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng nên thực hiện vì sau này chỉ còn chính quyền địa phương 2 cấp thì việc HĐND cấp xã lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do HĐND bầu “chỉ có tốt”. Tuy nhiên, Chính phủ báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền.
Bên cạnh đó, ông Nguyễn Khắc Định lưu ý việc quy định tổ chức bộ máy, nếu tổ chức các phòng, rồi có trưởng, phó phòng trong khi biên chế dự kiến chỉ khoảng 32 người thì có hợp lý hay không? “Nhiều phòng thì có khi đi chuyên sâu mà khó làm tổng hợp. Cán bộ xã phải như con dao pha, làm được nhiều việc, giờ chia ra ông nào làm việc ông đấy thì có khi dẫn đến khó huy động lực lượng tổng thể, nhất là khi đột xuất, cấp bách”, ông Định đề nghị nghiên cứu quy định phù hợp.
Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Lê Thị Nga cho rằng nên quy định về lấy phiếu tín nhiệm ở cấp xã vì không còn tổ chức cấp huyện; hơn nữa cấp xã trực tiếp, sát với dân. Về tổ chức hoạt động thì tùy theo phân loại xã to, nhỏ để có cơ cấu phù hợp
Báo cáo giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho rằng theo Quy định số 96 của Bộ Chính trị thì không lấy phiếu tín nhiệm đối với chức danh tại HĐND, UBND cấp xã; tuy nhiên hiện nay địa vị pháp lý, chức năng nhiệm vụ và đặc thù hoạt động của cấp xã mới rất khác. Do đó, Ban soạn thảo tiếp thu ý kiến và điều chỉnh theo hướng sẽ thực hiện lấy phiếu tín nhiệm theo quy định của cấp có thẩm quyền.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà
Về tổ chức cơ quan chuyên môn của chính quyền địa phương cấp xã, bà Phạm Thị Thanh Trà cho biết, khi xây dựng đề án không tính theo cách sắp xếp cơ quan chuyên môn mà tính luôn theo vị trí việc làm. Bây giờ bình quân có 21 cán bộ công chức và 17 vị trí việc làm. Định hướng ban đầu theo vị trí việc làm là điều chỉnh tăng lên từ 17 lên 23 vị trí việc làm, mỗi vị trí có việc làm chung thì rất thuận cho việc vận hành, giảm bớt đi số lượng lãnh đạo.
“Còn thêm các phòng ban chuyên môn thì số lượng lãnh đạo dự kiến chiếm tỷ lệ trên 1/3, theo tính toán của chúng tôi. Nếu bên Đảng thêm 3 phòng, bên chính quyền dự kiến phương án khoảng 4 phòng và tương đương, như vậy có 7 phòng, thuần túy mà nói nhân lên đã có 14 đồng chí lãnh đạo rồi. Nếu cộng lại rất nhiều nên chúng tôi rất sốt ruột”, Bộ trưởng Bộ Nội vụ thông tin.
Cũng theo bàn Phạm Thị Thanh Trà, đây là cấp chính quyền hoàn chỉnh nên phải có tổ chức bộ máy, nhưng đồng thời phải phát huy vai trò vận hành chung theo hướng linh hoạt, nên giao địa phương căn cứ quy mô phát triển, quy mô dân số và đặc thù để bố trí cơ quan chuyên môn và tương đương hoặc bố trí theo vị trí việc làm. Chính phủ sẽ hướng dẫn chi tiết nhưng phải phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương để định hình bộ máy.
Nữ bộ trưởng cũng khẳng định, nếu đã làm lãnh đạo xã thì kiêm nhiệm. Ví dụ bí thư kiêm chủ tịch HĐND, Phó bí thư kiêm Chủ tịch ủy ban MTTQ cấp xã, trưởng các ban HĐND phải kiêm trưởng các tổ chức đảng hoặc tổ chức chính trị xã hội, phó chủ tịch ủy ban kiêm giám đốc trung tâm hành chính… để giảm bớt số lãnh đạo và cũng không nhất thiết bố trí cấp phó của cơ quan chuyên môn.
“Còn nếu lãnh đạo tầng nấc như thế này, nhiều lãnh đạo quá rất khó đáp ứng mục tiêu khẩn trương, cấp bách phục vụ người dân một cách hiệu quả và tốt nhất”, bà Phạm Thị Thanh Trà nói.
Ngọc Thành/VOV.VN