Tòa án Tối cao Mỹ ở Washington, D.C. Ảnh: THX/TTXVN
Tổng thống Trump đã dựa vào Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để triển khai chính sách thuế quan, và ông cũng là Tổng thống đầu tiên trong lịch sử làm điều này. Các tòa án liên bang cấp dưới trước đó đã phán quyết rằng Tổng thống Trump không có đủ thẩm quyền pháp lý theo đạo luật IEEPA để áp đặt cái gọi là “thuế quan đối ứng” đối với hàng nhập khẩu từ nhiều đối tác thương mại của Mỹ, cũng như các mức thuế đặc biệt liên quan fentanyl đối với Canada (Ca-na-đa), Trung Quốc và Mexico.
Trao đổi trên chương trình "Kudlow" của đài Fox Business Network, ông Bessent nhận định rằng lập luận của phía nguyên đơn trong vụ kiện là thiếu thuyết phục. Do đó, ông rất tin tưởng rằng Tòa án Tối cao sẽ bác bỏ phán quyết nói trên của tòa cấp dưới.
Khi được hỏi về kế hoạch của chính quyền trong trường hợp phải hoàn trả số tiền thuế đã thu nếu Tòa án Tối cao giữ nguyên phán quyết, ông Bessent cho hay đây là một giả định mà chính quyền sẽ có phương án xử lý nếu nó thực sự xảy ra. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh sự lạc quan của mình rằng tình huống đó sẽ không xảy ra. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cho biết trong một văn bản nộp lên tòa vào tháng 9 rằng nước Mỹ có thể sẽ phải hoàn trả 750 tỷ USD hoặc nhiều hơn nếu Tòa án Tối cao tuyên bố các mức thuế quan này là bất hợp pháp.
Trong phiên tranh tụng kéo dài hơn hai tiếng rưỡi ngày 5/11, các thẩm phán của Tòa án Tối cao đều bày tỏ sự hoài nghi về tính hợp pháp của các mức thuế quan mạnh tay mà Tổng thống Donald Trump áp đặt đối với hầu hết các quốc gia trên thế giới. Họ đặt câu hỏi liệu đạo luật IEEPA có thực sự trao cho Tổng thống Trump quyền áp đặt thuế quan hay không, hay liệu đây là hành động can thiệp vào quyền hạn của Quốc hội. Hiến pháp Mỹ trao cho Quốc hội thẩm quyền ban hành các loại thuế và thuế quan.
Đáng chú ý, Chánh án John Roberts đã nhấn mạnh với Tổng luật sư D. John Sauer, người đại diện tranh luận cho chính quyền, rằng về bản chất, các mức thuế này chính là một hình thức đánh thuế lên người dân Mỹ. Ông khẳng định rằng việc đánh thuế vốn luôn là thẩm quyền cốt lõi thuộc về Quốc hội.
Khi được các phóng viên hỏi về những phát biểu trước đây của ông và Tổng thống Trump ca ngợi nguồn thu lớn từ thuế quan, ông Bessent giải thích rằng khoản thu này không phải là mục tiêu chính và sẽ ngày càng giảm đi theo thời gian. Tuy nhiên, ông cũng chỉ ra rằng, song song với quá trình đó, chi phí nhập khẩu cao hơn sẽ thúc đẩy sản xuất trong nước phát triển. Điều này sẽ giúp tạo ra nhiều doanh thu hơn từ thuế thu nhập, qua đó mang lại một kết quả cân bằng về tổng thể. Theo Ủy ban ngân sách liên bang có trách nhiệm, nếu các mức thuế này được duy trì, chúng sẽ mang lại thêm khoảng 3.000 tỷ USD doanh thu cho Mỹ vào năm 2035. Nhóm này cho biết, chính phủ liên bang đã thu được 151 tỷ USD từ thuế hải quan trong nửa sau của năm tài chính 2025, “tăng gần 300% so với cùng kỳ năm tài chính 2024”.
Nếu Tòa án ra phán quyết bất lợi cho ông Trump, đây sẽ được xem là một bước ngoặt lớn vì trước đây, Tòa án Tối cao thường đứng về phía ông trong nhiều vụ kiện quan trọng, bao gồm các vấn đề như siết chặt nhập cư và sa thải quan chức liên bang. Ngoài các vấn đề pháp lý và rủi ro chính quyền Trump phải trả lại tiền thuế nhập khẩu đã thu, một phán quyết không có lợi sẽ ảnh hưởng tới khả năng đàm phán của Mỹ và thậm chí cả chính sách “nước Mỹ trên hết” của ông Trump.
Chính quyền của ông Trump đã đề nghị Tòa án Tối cao sớm đưa ra phán quyết, nhưng hiện vẫn chưa rõ khi nào quyết định cuối cùng sẽ được công bố.
Khánh Ly – Ngọc Quang/vnanet.vn