Bộ trưởng Trần Đức Thắng: 21 tỉnh, thành có đất hiếm, sẽ hạn chế xuất khẩu thô

một giờ trướcBài gốc

Quốc hội sáng nay thảo luận dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Địa chất và khoáng sản.

Đại biểu Trịnh Xuân An (Đồng Nai) nhấn mạnh trong bối cảnh hiện nay, việc quản lý đất hiếm cũng như làm chủ công nghệ đất hiếm sẽ giúp khẳng định vị thế tự lực, tự cường của Việt Nam.

Ông An cho biết nước ta có trữ lượng đất hiếm lớn. Trên thế giới, các quốc gia, các cường quốc đôi khi sử dụng đất hiếm để mặc cả với nhau về mặt chiến lược hay có thể gây sức ép, nhất là về quốc phòng, an ninh. Vì vậy, đại biểu cho rằng cần phải quan tâm đến yếu tố này ở trong dự thảo luật.

Đại biểu Trịnh Xuân An. Ảnh: Quốc hội

"Trong quốc phòng, công nghiệp quốc phòng thì đất hiếm là nền tảng của rất nhiều loại vũ khí, công nghệ nền, công nghệ lõi, đặc biệt là đối với vũ khí mang tính chính xác cao" - ông nhấn mạnh và đề xuất phải có những mỏ đất hiếm hoặc khu dự trữ dành riêng để phục vụ quốc phòng và an ninh.

Ngoài ra, đại biểu cũng đề xuất bổ sung quy định về kiểm soát công nghệ và dữ liệu liên quan đến đất hiếm, đặc biệt liên quan đến quốc phòng, an ninh.

"Dữ liệu và đất hiếm có thể phải thuộc danh mục bí mật nhà nước" - ông nêu ý kiến.

Về quản lý đất hiếm, ông đề nghị làm rõ vai trò của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an trong việc thẩm định khai thác, quyết định chương trình quốc gia. Đặc biệt, theo ông An, cần phân khu, phân ranh giới rõ phần nào cho quốc phòng, an ninh. Ông mong muốn dự thảo luật có những quy định vừa để quản lý nhưng cũng vừa gắn với phát triển tiềm lực của quốc gia.

"Khi rà soát lại luật của Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ, tôi thấy trong đó đều nêu vấn đề đất hiếm đối với quốc phòng - an ninh, nhất là đối với quốc phòng rất chặt chẽ. Đây là cơ hội để chúng ta khẳng định đất hiếm với vị thế quốc gia" - đại biểu nói thêm.

Đại biểu Điểu Huỳnh Sang (Đồng Nai) cũng khẳng định đất hiếm là tài nguyên chiến lược, đặc biệt là một phần không thể thiếu của cuộc sống hiện đại. Hiện có 17 kim loại của nhóm đất hiếm được sử dụng trong các công nghệ then chốt. Nhu cầu toàn cầu về kim loại đất hiếm đã tăng lên trong bối cảnh chuyển đổi xanh, phát triển trí tuệ nhân tạo.

Đại biểu Điểu Huỳnh Sang. Ảnh: Quốc hội

Bà Sang dẫn số liệu của các tổ chức quốc tế cho thấy đất hiếm giữ vai trò chiến lược trong nhiều ngành công nghiệp quan trọng mới nổi, như công nghiệp công nghệ cao, chuyển đổi năng lượng và công nghiệp quốc phòng.

"Đất hiếm là loại hàng hóa đặc biệt, ảnh hưởng lớn đến quốc phòng, an ninh, ngoại giao. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là phải có cơ chế quản lý chặt chẽ đối với các hoạt động có liên quan đến loại khoáng sản này" - đại biểu đề nghị.

Giải trình về đất hiếm, Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết Việt Nam là nước có trữ lượng đất hiếm đứng khoảng thứ 2, 3 trên thế giới và nằm ở 21 tỉnh, thành. Thực hiện nhiệm vụ Chính phủ và các lãnh đạo cấp cao giao, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã khoanh định cơ bản đầy đủ những khu vực mỏ có khoáng sản và tổ chức quản lý chặt chẽ.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. Ảnh: Quốc hội

“Chúng tôi đang chủ trì cùng các bộ, ngành để xây dựng chiến lược quốc gia về đất hiếm” - Bộ trưởng cho biết. Chiến lược này sẽ được trình Chính phủ, Thủ tướng ban hành đầu năm 2026.

Sau khi hoàn thành việc khoanh định các vị trí mỏ đất hiếm, Bộ trưởng nhấn mạnh điều quan trọng là làm sao đưa vào khai thác, chế biến sâu để mang lại lợi ích cho đất nước. Theo ông, “bước này rất quan trọng”.

Vì vậy, dự thảo luật đã tách đất hiếm ra thành một chương riêng, đồng thời có những chế tài quy định làm cơ sở để Chính phủ ban hành các văn bản hướng dẫn.

“Chúng tôi tin rằng đất hiếm sẽ thực sự trở thành một tài nguyên quan trọng để khai thác, phát triển đất nước trong thời gian tới. Việc này sẽ hình thành chuỗi giá trị khép kín và hạn chế tối đa xuất khẩu khoáng sản thô” - Bộ trưởng nhìn nhận.

Trần Thường

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/bo-truong-tran-duc-thang-21-tinh-thanh-co-dat-hiem-se-han-che-xuat-khau-tho-2468216.html