Sáng ngày 7-11, Quốc hội đã thảo luận tại tổ về các dự án Luật Quy hoạch (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn và việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 – 2030.
Quy hoạch phải có tầm nhìn xa, dài hạn
Phát biểu tiếp thu, giải trình các ý kiến đại biểu nêu tại tổ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh khẳng định vai trò then chốt của quy hoạch trong phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt đặt trong bối cảnh cả nước vừa triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
“Quy hoạch là cầu nối để đảm bảo sự liên tục, kế thừa giữa các cấp, các ngành; đồng thời bảo đảm sự tham gia của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, hài hòa lợi ích quốc gia, vùng, địa phương và người dân”, ông nói Bộ trưởng nói.
Ông nhấn mạnh, quy hoạch phải bảo đảm tính khoa học, ứng dụng công nghệ hiện đại, kết nối liên thông và có tính khả thi cao. Nếu không có quy hoạch, sẽ dễ dẫn đến tình trạng làm tràn lan, phá vỡ cảnh quan, môi trường, gây hệ lụy lâu dài cho phát triển kinh tế - xã hội.
“Ví dụ, ngay tại Thủ đô Hà Nội và một số địa phương, chúng ta đã thấy rõ những bất cập này”, ông Minh nói.
Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh. Ảnh: HNY
Về ý kiến cho rằng quy hoạch của Việt Nam vẫn mang tính ngắn hạn, thường chỉ 10-30 năm, trong khi nhiều quốc gia xây dựng quy hoạch với tầm nhìn 50-100 năm, ông Minh cho rằng một trong những nguyên nhân là do hạn chế về nguồn lực triển khai. Theo đó, ông khẳng định Bộ Xây dựng cùng các cơ quan liên quan sẽ tiếp thu, nghiên cứu để đề xuất phù hợp trong quá trình soạn thảo luật.
Ông lấy ví dụ về phát triển hệ thống cảng biển, hiện quy hoạch mới dừng ở tầm nhìn đến năm 2030, với khả năng tiếp nhận tàu 50.000 tấn, trong khi xu hướng toàn cầu đã là tàu 200.000 tấn. Hay như quy hoạch sân bay, nhiều nơi đến năm 2030 mới đạt cấp 4C, trong khi nhu cầu thực tế đòi hỏi 4E hoặc 4F để khai thác máy bay cỡ lớn.
“Nếu không điều chỉnh tầm nhìn quy hoạch, chúng ta sẽ tụt hậu”, Bộ trưởng lưu ý.
Chú trọng quy hoạch tài nguyên nước, phòng chống thiên tai
Liên quan đến quy hoạch phòng chống thiên tai và tài nguyên nước, ông Minh cho biết luật hiện hành đã có nội dung tương đối đầy đủ, song cần rà soát chi tiết theo từng ngành, từng vùng. Thực tế vừa qua cho thấy, do mưa lũ lớn, nhiều đoạn đê yếu bị vỡ, gây ngập úng nghiêm trọng ở một số khu vực như Thái Nguyên, Bắc Giang.
“Vì vậy, khi lập quy hoạch, phải đặc biệt tính đến cao trình, hệ thống thoát nước và giữ nước, bảo đảm an toàn đê điều, điều tiết hợp lý nguồn nước. Các nội dung này phải được thể hiện xuyên suốt từ quy hoạch tổng thể quốc gia đến quy hoạch ngành, quy hoạch cấp tỉnh, bảo đảm thống nhất từ trên xuống dưới”, ông Minh nói.
Bộ trưởng Xây dựng Trần Hồng Minh. Ảnh: HNY
Ông dẫn ví dụ tại Hà Nội và TP.HCM, hai đô thị thường xuyên đối mặt với ngập lụt, sụt lún. Ở Hà Nội, nhiều trạm bơm, hệ thống thoát nước còn thiếu đồng bộ; còn TP.HCM lại chịu ảnh hưởng lớn từ triều cường và nền địa chất yếu.
“Nếu muốn ứng phó hiệu quả như Hà Lan, đó là bài toán kỹ thuật rất cụ thể, phải nằm trong quy hoạch chi tiết của từng đô thị”, Bộ trưởng nói.
Bộ trưởng Bộ Xây dựng cũng chỉ rõ nhiều vướng mắc hiện nay trong quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch treo, vùng quy hoạch chồng lấn, gây lãng phí nguồn lực xã hội.
“Hiện nay có tình trạng quy hoạch xong rồi bỏ đấy rất nhiều, đến lúc muốn làm việc khác thì không được. Vì vậy, cần nghiên cứu kỹ, mời các chuyên gia, nhà khoa học đánh giá để quy hoạch thực sự mang lại hiệu quả”, ông Minh đề nghị.
Ông cho biết thêm, Bộ Xây dựng sẽ phối hợp với Bộ Tài chính nghiên cứu kỹ về “tuổi thọ” quy hoạch, bảo đảm tầm nhìn dài hạn, phù hợp với xu thế phát triển.
“Chúng ta cần chuyển từ tư duy quy hoạch nhiệm kỳ sang tư duy quy hoạch chiến lược, dài hơi hơn, gắn với mục tiêu phát triển quốc gia bền vững”, Bộ trưởng Trần Hồng Minh nhấn mạnh.
Cần quy hoạch đô thị gắn với kịch bản ô nhiễm, ùn tắc và ngập úng
Phát biểu tại phiên họp tổ của Quốc hội sáng ngày 7-11, ông Nguyễn Phi Thường, Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội cho rằng các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng đang chịu áp lực ngày càng lớn về rác thải, khí thải, ngập úng và ùn tắc giao thông. Những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sống mà còn tác động trực tiếp tới định hướng phát triển bền vững của đô thị.
Theo ông Thường, khi lập quy hoạch tỉnh và quy hoạch đô thị, cần bổ sung nội dung phân tích, đánh giá và dự báo các kịch bản về ô nhiễm môi trường, ùn tắc và ngập úng. “Nếu không nhìn trước được những rủi ro này, quy hoạch sẽ không thể là công cụ điều hành phát triển đô thị hiệu quả,” ông nhấn mạnh.
NHÓM PHÓNG VIÊN