Bộ Y tế đề xuất cho phép cá nhân, vợ chồng tự quyết định số con

7 giờ trướcBài gốc

Bộ Y tế đề xuất cho phép cá nhân, vợ chồng được quyết định về số con. Ảnh: Minh Thảo

Bộ Y tế cho biết, từ 2006 đến 2021, Việt Nam duy trì mức sinh thay thế, kiểm soát gia tăng dân số hợp lý. Năm 2023, dân số đạt hơn 104 triệu người, vượt mục tiêu đề ra cho năm 2030, baochinhphu.vn đưa tin.

Cả nước đang trong thời kỳ dân số vàng, tạo lợi thế phát triển kinh tế - xã hội. Phân bố dân số hợp lý hơn, chất lượng dân số và chỉ số phát triển con người (HDI) không ngừng tăng, tuổi thọ bình quân ngày càng cao.

Kết quả trên là tiền đề quan trọng để chuyển chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.

Trước đó, Pháp lệnh số 08/2008/PL-UBTVQH12 có quy định mỗi cặp vợ chồng, cá nhân có quyền và nghĩa vụ trong công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình và chăm sóc sức khỏe sinh sản, bao gồm quyết định thời gian sinh con và khoảng cách giữa các lần sinh; sinh một hoặc hai con, trừ trường hợp đặc biệt theo quy định; bảo vệ sức khỏe, phòng ngừa bệnh nhiễm khuẩn đường sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS và thực hiện các nghĩa vụ liên quan đến sức khỏe sinh sản.

Bộ Y tế nhận thấy nhiều quy định về dân số chưa đồng bộ với pháp luật hiện hành và không còn phù hợp thực tiễn. Cụ thể, một số nội dung trong Pháp lệnh Dân số không còn phù hợp với Hiến pháp, như hạn chế quyền quyết định số con.

Bên cạnh đó, một số quy định mâu thuẫn với luật hiện hành, như hạn chế tập trung dân cư vào đô thị lớn, các quy định khác chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, như hạn chế số con dù mức sinh đang giảm.

Bộ Y tế cho biết, mức sinh toàn quốc đang giảm dưới mức sinh thay thế, từ 2,11 con/phụ nữ năm 2021 xuống 1,91 con/phụ nữ trong nằm 2024, mức thấp nhất trong lịch sử và dự báo tiếp tục giảm.

Nếu xu hướng này tiếp diễn, Việt Nam sẽ kết thúc thời kỳ dân số vàng vào năm 2039, đạt đỉnh dân số trong độ tuổi lao động vào 2042 và bắt đầu tăng trưởng âm sau 2054, dẫn đến thiếu hụt lao động, già hóa dân số và ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế - xã hội.

Hai thập kỷ qua, mức sinh thành thị luôn dưới mức sinh thay thế (1,7-1,8 con/phụ nữ), trong khi khu vực nông thôn cao hơn (2,2-2,3 con/phụ nữ). Tuy nhiên, năm 2023, mức sinh nông thôn giảm còn 2,07 con, thấp nhất từ trước đến nay.

Để duy trì mức sinh thay thế, Bộ Y tế dự thảo sửa đổi điều 10 của Pháp lệnh Dân số, đề xuất quyền và nghĩa vụ của mỗi cặp vợ chồng, cá nhân trong công tác dân số và chăm sóc sức khỏe sinh sản.

Trong đó, cặp vợ chồng, cá nhân được quyết định thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh; bảo vệ sức khỏe, phòng ngừa bệnh nhiễm khuẩn sinh sản, bệnh lây truyền qua đường tình dục, HIV/AIDS và thực hiện các nghĩa vụ liên quan đến sức khỏe sinh sản.

Đại diện Vụ Thống kê Dân số và Lao động cho biết, từ 2009-2022, mức sinh của Việt Nam ổn định quanh mức sinh thay thế. Tuy nhiên, từ 2023, mức sinh giảm nhanh, với tổng tỷ suất sinh (TFR) giảm từ 1,96 con/phụ nữ (2023) xuống 1,91 con/phụ nữ (2024).

TFR khu vực thành thị là 1,67 con/phụ nữ, thấp hơn khu vực nông thôn (2,08 con/phụ nữ). Cả nước có 32 tỉnh, thành phố có mức sinh dưới mức sinh thay thế, 25 địa phương dao động quanh mức sinh thay thế và 6 địa phương có mức sinh cao hơn 2,5 con/phụ nữ. Trong đó, TPHCM có mức sinh thấp nhất với 1,39 con/phụ nữ còn Hà Giang có mức sinh cao nhất với 2,69 con/phụ nữ.

Cơ quan này cho biết, Việt Nam vẫn trong giai đoạn “cơ cấu dân số vàng” với hai người trong độ tuổi lao động nuôi một người phụ thuộc. Dân số từ 15-64 tuổi chiếm 67,4%, dưới 15 tuổi chiếm 23,3% và từ 65 tuổi trở lên chiếm 9,3%.

Năm 2024, cả nước có 14,2 triệu người từ 60 tuổi trở lên, tăng 2,8 triệu so với 2019 và 4,7 triệu so với 10 năm trước. Dự báo đến 2030, con số này sẽ đạt khoảng 18 triệu. Như vậy, Việt Nam đang đang ở trong thời kỳ già hóa nhanh do tuổi thọ người dân tăng cao và mức sinh giảm.

Gia Nghi

Nguồn Saigon Times : https://thesaigontimes.vn/bo-y-te-de-xuat-cho-phep-ca-nhan-vo-chong-tu-quyet-dinh-so-con/