Quyết định 1768/QĐ-BYT phê duyệt kế hoạch chi tiết triển khai chương trình phát triển hệ thống PHCN giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây là một trong những văn bản quan trọng nhất của ngành PHCN trong nhiều năm qua, đặt ra định hướng phát triển dài hạn cho cả hệ thống từ trung ương đến cơ sở.
Ra đời trong bối cảnh nhu cầu chăm sóc sức khỏe, phục hồi sau điều trị, phục hồi sau chấn thương và hòa nhập xã hội ngày càng tăng, kế hoạch này được kỳ vọng sẽ thay đổi toàn diện cách thức tổ chức, vận hành và quản lý dịch vụ PHCN trong toàn quốc.
Tám nhóm nhiệm vụ trọng tâm – khung hành động xuyên suốt giai đoạn 2023–2030
Ngày 27/5/2025, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 1768/QĐ-BYT phê duyệt kế hoạch chi tiết triển khai chương trình phát triển hệ thống PHCN giai đoạn 2023-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Đây là một trong những văn bản quan trọng nhất của ngành PHCN trong nhiều năm qua, đặt ra định hướng phát triển dài hạn cho cả hệ thống từ trung ương đến cơ sở.
Mục tiêu tổng thể của chương trình là bảo đảm mọi người dân, đặc biệt là người khuyết tật, người sau tai nạn, người sau phẫu thuật, trẻ em có nguy cơ chậm phát triển… đều có thể tiếp cận dịch vụ PHCN chất lượng, liên tục và công bằng. Điều này đồng nghĩa với việc PHCN không chỉ là một phương pháp hỗ trợ y tế, mà trở thành một cấu phần chiến lược trong chăm sóc sức khỏe toàn dân và an sinh xã hội.
Kế hoạch được triển khai trên phạm vi toàn quốc, bao gồm cả hệ thống bệnh viện PHCN chuyên ngành, các khoa PHCN tại bệnh viện đa khoa và mạng lưới trạm y tế xã, phường. Đây là sự mở rộng quan trọng, giúp người dân – kể cả vùng sâu, vùng xa – tiếp cận sớm hơn với dịch vụ PHCN theo phân cấp.
Để hiện thực hóa chiến lược này, Quyết định 1768/QĐ-BYT xác định tám nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Đây là bộ khung hành động xuyên suốt, vừa mang tính dài hạn, vừa có lộ trình triển khai theo từng năm.
Bộ Y tế sẽ rà soát, bổ sung và hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến PHCN. Một nội dung quan trọng là nghiên cứu cơ chế chi trả BHYT đối với dụng cụ trợ giúp, công nghệ hỗ trợ và dịch vụ PHCN dựa vào cộng đồng. Đây là bước tiến lớn giúp giảm gánh nặng tài chính cho người khuyết tật.
Chương trình nhấn mạnh việc mở rộng mạng lưới PHCN tại cộng đồng nhằm phòng ngừa khuyết tật trước sinh và sơ sinh, phát hiện sớm, can thiệp sớm các vấn đề sức khỏe. Điều này giúp giảm tỷ lệ khuyết tật mới phát sinh và nâng cao chất lượng cuộc sống lâu dài.
Bộ Y tế yêu cầu tiếp tục duy trì hoạt động các bệnh viện PHCN hiện có, đồng thời củng cố năng lực cho khoa PHCN của bệnh viện đa khoa và trạm y tế cơ sở. Việc phân tuyến rõ ràng và tăng cường năng lực tuyến xã là yếu tố then chốt để người dân được tiếp cận dịch vụ nhanh, gần và hiệu quả hơn.
Một trong những điểm đáng chú ý của kế hoạch là nhiệm vụ đảm bảo nguồn nhân lực - vốn được xem là điểm nghẽn của ngành PHCN trong nhiều năm qua. Bộ Y tế đặt mục tiêu xây dựng mã ngành đào tạo mới như: Vật lý trị liệu; Hoạt động trị liệu; Ngôn ngữ trị liệu; Âm ngữ trị liệu; Tâm lý lâm sàng PHCN
Song song với đó, các cơ sở đào tạo sẽ triển khai chương trình chuẩn, nâng cao chất lượng giảng dạy và đào tạo liên tục cho đội ngũ cán bộ y tế.
Việc mở rộng quy mô đào tạo và bổ sung mã ngành là giải pháp nền tảng để đáp ứng nhu cầu nhân lực ngày càng tăng của hệ thống bệnh viện, trung tâm PHCN và dịch vụ cộng đồng.
Ứng dụng công nghệ - chìa khóa nâng cao hiệu quả PHCN
Ứng dụng công nghệ thông tin là một trong tám nhóm nhiệm vụ trọng tâm. Bộ Y tế đặt mục tiêu xây dựng hệ thống dữ liệu về PHCN và cơ sở dữ liệu sức khỏe người khuyết tật, kết nối với hồ sơ sức khỏe cá nhân. Khi dữ liệu được đồng bộ, việc theo dõi, đánh giá, chuyển tuyến và quản lý đối tượng sẽ chính xác, nhanh và tiết kiệm hơn.
Ngoài ra, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh khuyến khích cơ sở y tế ứng dụng công nghệ hỗ trợ điều trị như: Robot phục hồi chức năng; Thiết bị hỗ trợ vận động thông minh; Ứng dụng AI trong đánh giá chức năng và xây dựng phác đồ; Tele-rehab (phục hồi từ xa)
Những bước tiến này góp phần thu hẹp khoảng cách về chất lượng dịch vụ giữa các vùng và nâng cao tính minh bạch trong chăm sóc sức khỏe.
Kế hoạch cũng thúc đẩy các nghiên cứu mô hình can thiệp sớm tại ICU, cấp cứu, đột quỵ, chấn thương chỉnh hình – những lĩnh vực có tỷ lệ nguy cơ tàn tật cao. Đồng thời, Việt Nam sẽ mở rộng hợp tác quốc tế trong đào tạo, chuyển giao công nghệ và xây dựng mô hình PHCN theo tiêu chuẩn WHO.
Ngay sau khi Quyết định 1768/QĐ-BYT được ban hành, Cục Quản lý Khám, chữa bệnh đã có Công văn số 920/KCB-PHCN&GD (ngày 23/6/2025) gửi các Vụ, Cục và đơn vị liên quan, yêu cầu khẩn trương: Xây dựng kế hoạch hoạt động năm 2026; Lập dự toán ngân sách 2026; Xây dựng kế hoạch tài chính 3 năm 2026-2028
Đặc biệt, Bộ Y tế phân cấp rõ trách nhiệm cho UBND các tỉnh, thành phố, yêu cầu mỗi địa phương lồng ghép nội dung PHCN vào kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội hàng năm, tự cân đối kinh phí và nguồn lực. Điều này khẳng định: phát triển PHCN là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục – không phải phong trào ngắn hạn.
Kế hoạch triển khai chương trình PHCN đến năm 2030 cho thấy quyết tâm mạnh mẽ của ngành y tế trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho hàng triệu người dân. Với tám nhóm nhiệm vụ xuyên suốt, hệ thống tổ chức chặt chẽ, phân công đầu mối rõ ràng và yêu cầu triển khai ngay từ năm 2025, chương trình này kỳ vọng sẽ tạo bước đột phá: Giảm tỷ lệ khuyết tật mới; Tăng tỷ lệ can thiệp sớm; Mở rộng tiếp cận dịch vụ chất lượng; Chuẩn hóa đào tạo nhân lực; Tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ; Xây dựng mô hình PHCN bền vững từ trung ương đến địa phương.
Trên hết, đây là bước đi khẳng định tầm nhìn dài hạn của Bộ Y tế đưa PHCN trở thành một trụ cột quan trọng trong hệ thống y tế, góp phần xây dựng nền chăm sóc sức khỏe toàn diện và nhân văn cho người dân Việt Nam trong giai đoạn mới.
TP