Bệnh do virus gây viêm phổi trên người (hMPV) thường gia tăng trong giai đoạn mùa đông xuân
Căn cứ trên Hệ thống giám sát dựa vào sự kiện ghi nhận thông tin từ các kênh truyền thông báo chí và mạng xã hội về các trường hợp mắc bệnh do virus gây viêm phổi trên người human metapneumovirus (hMPV) tại Trung Quốc, ngày 8/1, Cục Y tế dự phòng thông tin như sau:
1. Kết quả giám sát trọng điểm các bệnh truyền nhiễm cấp tính lây truyền qua đường hô hấp trong tuần 52 năm 2024 (từ 23/12 -29/12/2024) của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật Trung Quốc, ghi nhận các tác nhân chủ yếu là virus cúm, virus gây viêm phổi trên người (hMPV), rhiovirus và mycoplasma pneumoniae.
Số trường hợp mắc các bệnh lây truyền qua đường hô hấp có triệu chứng giống cúm trong tuần 52 năm 2024 thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái.
Hiện nay, tại Trung Quốc đang trong giai đoạn thời tiết mùa đông, các bệnh lây truyền qua đường hô hấp có xu hướng gia tăng trong thời gian này, trong đó các tác nhân chính thường gặp là virus cúm mùa, virus hợp bào hô hấp (RSV) và virus gây viêm phổi trên người (hMPV).
Ngày 04/01/2025, Bộ Ngoại giao Trung Quốc chính thức thông tin các nhiễm trùng đường hô hấp đang lây lan ở quốc gia này là các bệnh thông thường, thường đạt đỉnh vào thời điểm này trong năm và khẳng định không phải sự kiện y tế bất thường.
Virus gây viêm phổi trên người (hMPV) ở người là tác nhân gây bệnh lây truyền qua đường hô hấp qua giọt bắn khi bị ho, hắt hơi, sổ mũi trong quá trình tiếp xúc, nói chuyện.
Virus này tồn tại trong không khí, trên bề mặt đồ vật và có thể xâm nhập vào cơ thể khi tiếp xúc.
Các biểu hiện thường gặp giống với cảm lạnh thông thường như sốt, ho, nghẹt mũi hoặc có thể gây ra các biến chứng viêm phổi, viêm phế quản.
Bệnh do virus gây viêm phổi trên người (hMPV) thường gia tăng trong giai đoạn mùa đông xuân với điều kiện khí hậu khô lạnh, thời tiết gió mùa và các trường hợp dễ bị mắc bệnh thường là trẻ dưới 5 tuổi, người già, người có bệnh lý nền với hệ thống miễn dịch kém.
2. Với các dịch bệnh xảy ra tại các quốc gia khác, Cục Y tế dự phòng đã thực hiện giám sát hàng ngày qua hệ thống giám sát dựa vào sự kiện.
Đồng thời, Cục Y tế dự phòng Bộ Y tế cũng phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế Thế giới, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ cũng các quốc gia khác để chia sẻ, cập nhật thông tin thông qua việc thực hiện Điều lệ Y tế Quốc tế.
Cục Y tế dự phòng sẽ cung cấp, chia sẻ thông tin đầy đủ, chính xác để các đơn vị, địa phương triển khai các biện pháp phù hợp, kịp thời và để người dân chủ động thực hiện phòng bệnh hiệu quả.
Trong nước hiện nay cũng đang trong giai đoạn mùa đông xuân, điều kiện thời tiết thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh qua đường hô hấp lây lan.
Tại hội nghị hưởng ứng ngày quốc tế phòng, chống dịch bệnh (27/12) vừa qua, Bộ Y tế đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương tập trung tăng cường công tác phòng, chống bệnh truyền nhiễm trong mùa đông xuân và trong dịp Tết, mùa lễ hội sắp tới và đưa ra các khuyến cáo, thông điệp để người dân chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh.
Trước đó, Cục Y tế dự phòng đã có văn bản gửi các địa phương tăng cường công tác phòng, chống dịch trong mùa đông xuân.
Người dân cần thường xuyên cập nhật thông tin chính thống từ Bộ Y tế, không để xảy ra hoang mang, lo lắng nhưng cũng không chủ quan, lơ là để chủ động các biện pháp phòng bệnh cơ bản theo hướng dẫn cũng Bộ Y tế như ăn chín, uống sôi; tập luyện, vẫn động nâng cao thể trạng, sức khỏe; thường xuyên rửa tay với xà phòng và sử dụng khẩu trang khi đến các địa điểm công cộng, các khu vực tập trung đông người; giữ ấm cơ thể khi ra bên ngoài; đưa trẻ em đi tiêm chủng vắc xin đầy đủ, đúng lịch và khi có dấu hiệu mắc bệnh đến ngay các cơ sở y tế để thăm, khám kịp thời.
Tổ chức Y tế Thế giới cập nhật thông tin về bệnh do virus gây viêm phổi trên người tại Trung Quốc
Liên quan đến tình hình bệnh do vi rút gây viêm phổi trên người (hMPV) tại Trung Quốc; ngày 07/01/2025, Tổ chức Y tế Thế giới đã có thông tin chính thức, cụ thể như sau:
1. Tại nhiều quốc gia ở Bắc bán cầu, các bệnh lây truyền qua đường hô hấp cấp tính có xu hướng gia tăng theo mùa vào thời điểm này trong năm do các tác nhân gây bệnh hô hấp như virus cúm mùa, RSV và các virus phổ biến khác như hMPV, mycoplasma pneumoniae.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tỷ lệ mắc các hội chứng cúm (ILI) hoặc nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính (ARI) ở một số quốc gia ở Bắc bán cầu đã tăng lên trong những tuần gần đây và vượt qua mức cơ sở theo mùa thông thường.
Bệnh cúm mùa cũng đang gia tăng ở nhiều quốc gia ở châu Âu, Trung Mỹ và Caribbean, Tây Phi, Trung Phi và nhiều quốc gia ở châu Á phù hợp với xu hướng điển hình cho thời điểm này trong năm.
Liên quan đến tình hình bệnh do virus gây viêm phổi trên người (hMPV) tại Trung Quốc, theo dữ liệu giám sát mới nhất (29/12/2024) về các nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính được Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Trung Quốc, có xu hướng gia tăng đối với các nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính do các tác nhân phổ biến như vi rút cúm theo mùa, RSV, hMPV...,
Trong đó cúm mùa ghi nhận số mắc cao nhất theo đúng các nhận định tình hình với thời điểm này trong năm và không ghi nhận có tác nhân bất thường nào được báo cáo.
Các cơ quan y tế tại Trung Quốc xác nhận rằng hệ thống y tế không bị quá tải, tỷ lệ sử dụng bệnh viện hiện tại thấp hơn thời điểm này năm ngoái và không có tuyên bố hoặc đáp ứng khẩn cấp nào được thực hiện.
Các cơ quan y tế tại Trung Quốc đã cung cấp các khuyến cáo, thông điệp cho người dân về cách phòng ngừa sự lây lan của các bệnh lây truyền qua đường hô hấp và cách giảm thiểu tác động của các bệnh này.
2. Tổ chức Y tế đánh giá các đợt dịch theo mùa do các tác nhân gây bệnh qua đường hô hấp thường xảy ra trong thời gian mùa đông tại các khu vực có khí hậu ôn đới.
Sự gia tăng số mắc các nhiễm trùng qua đường hô hấp cấp tính ở nhiều quốc gia Bắc bán cầu trong những tuần gần đây đã được dự báo trước với thời điểm này trong năm và không có yếu tố nào bất thường. Nhiều tác nhân gây bệnh hô hấp cùng xảy ra trong giai đoạn mùa đông có thể gây ra gánh nặng lớn hơn cho hệ thống y tế của các quốc gia.
Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo người dân tại các quốc gia đang trong giai đoạn mùa đông thực hiện các biện pháp phòng bệnh cơ bản để ngăn chặn sự lây lan và giảm thiểu các rủi ro do các bệnh lây qua đường hô hấp gây ra, nhất là đối với nhóm dễ bị tổn thương.
Trường hợp triệu chứng nhẹ nên ở nhà, nghỉ ngơi, giữ sức khỏe để tránh lây lan cho người khác.
Nhóm nguy cơ cao hoặc trường hợp triệu chứng nặng cần đến các cơ sở y tế để tư vấn, điều trị kịp thời.
Người dân cần cân nhắc việc đeo khẩu trang ở những nơi đông người, khu vực thông khí kém; che miệng khi ho và hắt hơi bằng khăn giấy; thực hiện việc rửa tay thường xuyên và tiêm vắc xin theo hướng dẫn của cơ quan y tế.
Tổ chức Y tế Thế giới cũng khuyến cáo các Quốc gia thành viên duy trì giám sát các tác nhân gây bệnh qua đường hô hấp phù hợp với bối cảnh của từng quốc gia và khuyến cáo không áp đặt bất kỳ hạn chế nào về giao thương, đi lại liên quan đến các xu hướng của các bệnh đường hô hấp cấp tính hiện nay.
3. Bộ Y tế sẽ tiếp tục theo dõi, bám sát diễn biến tình hình dịch bệnh trong nước và trên thế giới để chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương, đơn vị triển khai các biện pháp phù hợp, kịp thời; đồng thời cung cấp các thông tin đầy đủ, chính xác, không để xảy ra hoang mang, lo lắng và cung cấp các khuyến cáo, thông điệp để người dân chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh hiệu quả.
Tăng cường phòng, chống bệnh truyền nhiễm trong mùa đông xuân
Theo Cục Y tế dự phòng, trong những năm qua, công tác kiểm soát bệnh truyền nhiễm tại Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy số mắc một số bệnh truyền nhiễm vẫn có xu hướng gia tăng cục bộ tại một số địa phương, đặc biệt là các bệnh đã có vắc xin phòng ngừa như sởi, ho gà và bệnh dại.
Hiện nay, thời tiết mùa đông xuân với đặc trưng lạnh và ẩm đang tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm lây lan nhanh chóng, đặc biệt là các bệnh lây qua đường hô hấp.
Trước tình hình này, Cục Y tế dự phòng đã ban hành Công văn số 1432/DP-DT gửi đến Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị các địa phương tăng cường chỉ đạo và triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm chủ động phòng, chống bệnh truyền nhiễm trong mùa đông xuân. Nội dung chỉ đạo cụ thể như sau:
1. Theo dõi và giám sát chặt chẽ tình hình bệnh truyền nhiễm: Để phát hiện sớm và ngăn chặn nguy cơ bùng phát dịch, các địa phương cần tập trung thực hiện:
- Giám sát thường xuyên: Theo dõi sát sao tình hình bệnh truyền nhiễm tại cộng đồng, cơ sở y tế và các cửa khẩu. Đặc biệt chú trọng đến các bệnh lây truyền qua đường hô hấp, các trường hợp viêm đường hô hấp cấp tính và hội chứng viêm phổi nặng do vi rút.
- Giám sát dựa vào sự kiện (EBS): Phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường hoặc ổ dịch mới tại cộng đồng.
- Xử lý triệt để ổ dịch: Khi phát hiện ca bệnh hoặc ổ dịch, cần khẩn trương khoanh vùng, dập dịch, không để lan rộng trong cộng đồng.
- Phối hợp lấy mẫu xét nghiệm: Chủ động hợp tác với các Viện Vệ sinh Dịch tễ/Pasteur để lấy mẫu, xét nghiệm tìm tác nhân gây bệnh, đánh giá nguy cơ và đề xuất các biện pháp xử lý kịp thời.
2. Tiêm chủng là biện pháp quan trọng trong phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm. Các địa phương cần Đẩy mạnh triển khai tiêm chủng mở rộng:
- Tiếp tục tổ chức tiêm chủng thường xuyên theo Chương trình Tiêm chủng mở rộng, đảm bảo đạt tiến độ và độ bao phủ theo kế hoạch đã được phê duyệt.
- Rà soát đối tượng tiêm chủng: Quản lý chặt chẽ danh sách các đối tượng thuộc diện tiêm chủng, triển khai tiêm bù và tiêm vét cho các trường hợp chưa được tiêm chủng đầy đủ.
- Thực hiện chiến dịch tiêm phòng bệnh sởi: Theo kế hoạch của Bộ Y tế, các địa phương cần đảm bảo tổ chức tiêm chủng đúng tiến độ, đạt hiệu quả cao, góp phần giảm nguy cơ bùng phát dịch sởi.
3. Các cơ sở y tế cần chú trọng thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn trong khám, chữa bệnh, hạn chế nguy cơ lây nhiễm chéo trong quá trình khám, chữa bệnh:
- Phân luồng và sàng lọc bệnh nhân: Xây dựng quy trình tiếp nhận, phân loại bệnh nhân ngay từ khi vào khám, đặc biệt với các bệnh có nguy cơ lây lan cao.
- Thu dung, cấp cứu và cách ly điều trị: Đảm bảo đầy đủ cơ sở vật chất và nhân lực để thu dung, cách ly và điều trị bệnh nhân hiệu quả, đặc biệt đối với các trường hợp nặng.
- Kiểm soát nhiễm khuẩn: Tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về kiểm soát nhiễm khuẩn tại các cơ sở khám, chữa bệnh, đặc biệt với những đối tượng nguy cơ cao như người già, phụ nữ mang thai, trẻ em và bệnh nhân mắc bệnh nền.
4. Tăng cường phối hợp liên ngành trong công tác phòng, chống bệnh truyền nhiễm
- Với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Giám sát chặt chẽ các bệnh lây truyền từ động vật sang người như cúm gia cầm, bệnh dại. Tăng cường phát hiện sớm các ổ dịch tại cửa khẩu, chợ gia cầm sống và phối hợp xử lý kịp thời. Đồng thời, tổ chức tiêm phòng bệnh dại cho các trường hợp bị chó, mèo cắn.
- Với Sở Giáo dục và Đào tạo: Tăng cường kiểm tra, giám sát y tế tại các trường học, đặc biệt là trường mẫu giáo, mầm non, nhà trẻ. Triển khai các chiến dịch tiêm chủng và nâng cao ý thức phòng bệnh cho học sinh thông qua truyền thông học đường.
- Với Sở Thông tin và Truyền thông, các cơ quan báo chí: Đẩy mạnh truyền thông về phòng, chống bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là các bệnh lây qua đường hô hấp. Hướng dẫn người dân thực hiện các biện pháp phòng bệnh cá nhân, tham gia tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch theo hướng dẫn của Bộ Y tế.
5. Các địa phương cần rà soát, đảm bảo sẵn sàng về nguồn lực phòng, chống dịch:
- Kinh phí và nguồn lực để triển khai các biện pháp phòng, chống dịch.
- Thuốc, vắc xin, vật tư y tế và trang thiết bị cần thiết.
- Nhân lực phục vụ công tác phòng, chống dịch, nhất là trong trường hợp dịch bùng phát quy mô lớn.
Cục Y tế dự phòng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc triển khai đồng bộ, quyết liệt các giải pháp phòng, chống dịch bệnh trong mùa đông xuân.
Đồng thời, kêu gọi Sở Y tế các tỉnh, thành phố chỉ đạo và giám sát chặt chẽ việc thực hiện, góp phần kiểm soát tốt tình hình dịch bệnh, bảo vệ sức khỏe cho người dân.