OpenAI thực sự là cỗ máy ngốn tiền
Sau một năm đầy ắp các thương vụ và tin đồn về đợt IPO sắp tới, sự giám sát tài chính đối với OpenAI đang ngày càng tăng. Các tài liệu bị rò rỉ do blogger công nghệ Ed Zitron thu thập được cung cấp cái nhìn sâu hơn về tài chính của OpenAI, cụ thể là doanh thu và chi phí tính toán trong vài năm qua.
Những con số từ tài liệu rò rỉ
Zitron tuần này báo cáo rằng trong năm 2024, Microsoft đã nhận được 493,8 triệu USD từ các khoản thanh toán chia sẻ doanh thu từ OpenAI. Trong ba quý đầu năm 2025, con số đó tăng vọt lên 865,8 triệu USD, theo các tài liệu ông xem được.
OpenAI được cho là chia sẻ 20% doanh thu với Microsoft như một phần của thỏa thuận trước đó, trong đó gã khổng lồ phần mềm đã đầu tư hơn 13 tỉ USD vào startup AI mạnh mẽ này. (Cả startup lẫn những người ở Redmond đều chưa công khai xác nhận tỷ lệ phần trăm này.)
Tuy nhiên, đây là nơi mọi thứ trở nên hơi phức tạp, bởi vì Microsoft cũng chia sẻ doanh thu với OpenAI, hoàn lại khoảng 20% doanh thu từ Bing và Azure OpenAI Service. Bing được vận hành bởi OpenAI, và OpenAI Service bán quyền truy cập đám mây vào các mô hình của OpenAI cho các nhà phát triển và doanh nghiệp.
Nguồn tin của TechCrunch tiết lộ các khoản thanh toán bị rò rỉ đề cập đến phần chia sẻ doanh thu ròng của Microsoft, không phải phần chia sẻ doanh thu gộp. Nói cách khác, chúng không bao gồm bất cứ khoản nào Microsoft đã trả cho OpenAI từ tiền bản quyền Bing và Azure OpenAI. Microsoft khấu trừ những con số đó khỏi các số liệu chia sẻ doanh thu được báo cáo nội bộ, theo người này.
Microsoft không công bố chi tiết số tiền kiếm được từ Bing và Azure OpenAI trong báo cáo tài chính của mình, vì vậy khó ước tính gã khổng lồ công nghệ đang hoàn lại bao nhiêu. Tuy nhiên, mối quan hệ tài chính hai chiều này cho thấy sự phụ thuộc lẫn nhau sâu sắc giữa hai công ty.
Doanh thu ấn tượng nhưng...
Tuy nhiên, các tài liệu bị rò rỉ cung cấp một cửa sổ để nhìn vào công ty nóng nhất trên thị trường tư nhân ngày nay - và không chỉ về số tiền nó kiếm được, mà còn về số tiền nó chi tiêu so với doanh thu đó.
Vì vậy, dựa trên con số chia sẻ doanh thu 20% được báo cáo rộng rãi đó, chúng ta có thể suy ra rằng doanh thu của OpenAI ít nhất là 2,5 tỉ USD vào năm 2024 và 4,33 tỉ USD trong ba quý đầu năm 2025 - nhưng rất có thể còn nhiều hơn. Các báo cáo trước đó từ The Information đặt doanh thu năm 2024 của OpenAI vào khoảng 4 tỉ USD, và doanh thu từ nửa đầu năm 2025 là 4,3 tỉ USD.
CEO Sam Altman gần đây cũng cho biết doanh thu của OpenAI "cao hơn nhiều" so với các báo cáo về 13 tỉ USD một năm, sẽ kết thúc năm với tỷ lệ doanh thu hằng năm trên 20 tỉ USD (đây là dự báo, không phải hướng dẫn về doanh thu thực tế), và công ty thậm chí có thể đạt 100 tỉ USD vào năm 2027.
Chi phí suy luận: Con số đáng lo ngại
Theo phân tích của Zitron, OpenAI có thể đã chi khoảng 3,8 tỉ USD cho Chi phí suy luận (Inference Cost là một khái niệm then chốt trong lĩnh vực AI, đặc biệt là với các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như GPT của OpenAI hay Gemini của Google) trong năm 2024. Khoản chi đó tăng lên khoảng 8,65 tỉ USD trong chín tháng đầu năm 2025. Inference là khả năng tính toán được sử dụng để chạy một mô hình AI đã được đào tạo để tạo ra các phản hồi.
OpenAI trong lịch sử hầu như hoàn toàn dựa vào Microsoft Azure để cung cấp quyền truy cập tính toán, mặc dù nó cũng đã ký các thỏa thuận với CoreWeave và Oracle, và gần đây hơn với AWS và Google Cloud. Các báo cáo trước đó đặt toàn bộ chi phí tính toán của OpenAI vào khoảng 5,6 tỉ USD cho năm 2024 và "chi phí doanh thu" của nó là 2,5 tỉ USD cho nửa đầu năm 2025.
Một nguồn tin của TechCrunch tiết lộ rằng trong khi chi phí đào tạo của OpenAI chủ yếu là phi tiền mặt - nghĩa là được thanh toán bằng tín dụng mà Microsoft trao cho OpenAI như một phần đầu tư của mình - thì chi phí suy luận của công ty chủ yếu là tiền mặt.
Nghịch lý: Chi nhiều hơn kiếm được?
Mặc dù không phải là bức tranh hoàn chỉnh, những con số này ngụ ý rằng OpenAI có thể đang chi tiêu nhiều hơn cho chi phí suy luận so với số tiền nó kiếm được từ doanh thu.
Nếu tính toán đơn giản, với doanh thu khoảng 4,33 tỉ USD trong ba quý đầu 2025 nhưng chi phí suy luận đã lên tới 8,65 tỉ USD trong cùng kỳ, điều này có nghĩa là chỉ riêng chi phí chạy mô hình đã cao gấp đôi doanh thu - chưa kể đến các chi phí hoạt động khác như nhân sự, marketing, và nghiên cứu phát triển.
Và những hàm ý đó hứa hẹn sẽ thêm vào cuộc trò chuyện không ngừng về bong bóng AI đã thấm vào mọi cuộc trò chuyện từ Thành phố New York đến Thung lũng Silicon. Nếu gã khổng lồ mô hình OpenAI thực sự vẫn đang "trong vùng đỏ" khi chạy các mô hình của mình, điều này có thể có ý nghĩa gì đối với các khoản đầu tư khổng lồ với định giá gây sửng sốt cho phần còn lại của thế giới AI?
Câu hỏi này đặc biệt quan trọng khi OpenAI được định giá lên tới 157 tỉ USD trong vòng gọi vốn gần nhất. Liệu một công ty đang chi tiêu nhiều hơn doanh thu có xứng đáng với định giá cao như vậy không? Hay đây chỉ là giai đoạn đầu tư để chiếm lĩnh thị trường, với kỳ vọng lợi nhuận sẽ đến sau này?
Bối cảnh rộng hơn
Để hiểu tình hình, cần đặt OpenAI trong bối cảnh của các công ty công nghệ khác. Amazon, Google, Facebook (nay là Meta) đều từng trải qua giai đoạn thua lỗ nặng nề trong những năm đầu khi tập trung vào tăng trưởng và chiếm thị phần. Tuy nhiên, họ cuối cùng đã chuyển sang sinh lời mạnh mẽ.
Câu hỏi với OpenAI là: liệu con đường đó có tồn tại không? Chi phí inference có thể giảm xuống theo thời gian khi công nghệ được tối ưu hóa và chip trở nên rẻ hơn. Doanh thu cũng có thể tăng nhanh khi thêm nhiều doanh nghiệp và người dùng áp dụng AI.
Nhưng cũng có khả năng chi phí sẽ vẫn cao do cuộc chạy đua vũ trang AI đang diễn ra, với các mô hình ngày càng lớn và phức tạp hơn đòi hỏi ngày càng nhiều sức mạnh tính toán hơn.
Những con số này có ý nghĩa quan trọng không chỉ đối với OpenAI mà cho toàn bộ ngành AI. Nếu ngay cả công ty hàng đầu như OpenAI cũng đang phải vật lộn với chi phí, điều này đặt ra câu hỏi về tính bền vững của mô hình kinh doanh AI hiện tại.
Nhiều startup AI khác cũng đang đối mặt với những thách thức tương tự. Chi phí tính toán cao, cạnh tranh gay gắt, và áp lực phải liên tục đổi mới đang tạo ra một môi trường khắc nghiệt. Không phải tất cả các công ty AI sẽ sống sót, và ngay cả những người sống sót có thể phải mất nhiều năm mới đạt được lợi nhuận.
Con đường phía trước
OpenAI có một số lợi thế quan trọng: công nghệ dẫn đầu, thương hiệu mạnh, quan hệ đối tác với Microsoft, và khả năng huy động vốn với định giá cao. Nhưng công ty cũng đối mặt với áp lực lớn để chứng minh rằng mô hình kinh doanh của nó có thể bền vững.
Trong những năm tới, chúng ta sẽ thấy liệu OpenAI có thể cân bằng giữa đổi mới công nghệ và hiệu quả tài chính hay không. Liệu công ty có thể giảm chi phí suy luận nhanh hơn tốc độ tăng doanh thu? Liệu các sản phẩm mới có thể mở ra những dòng doanh thu có lợi nhuận cao hơn?
Câu trả lời cho những câu hỏi này sẽ không chỉ định hình tương lai của OpenAI mà còn của toàn bộ ngành công nghiệp AI. Và với những con số hiện tại, câu trả lời vẫn chưa rõ ràng.
Bùi Tú