Bóng đá Việt Nam nhìn Nhật Bản mà học

một ngày trướcBài gốc

Ở cấp câu lạc bộ, dù giá trị chỉ bằng 1/10 đối phương, nhưng Kawasaki Frontale (Nhật) vẫn loại được Al Nassr của Ả Rập Saudi tại vòng bán kết AFC Champions League 2025.

Tiền rất quan trọng nhưng không là tất cả

Bóng đá chuyên nghiệp là phải có tài chính, thậm chí phải là nguồn tài chính dồi dào. Nhưng nhiều tiền chưa chắc đã thành công như trường hợp của bóng đá Trung Quốc, dù rằng khi ít tiền: chắc chắn sẽ không thành công trong môi trường bóng đá chuyên nghiệp!

Bóng đá Nhật Bản là vậy. Họ đầu tư với phương phâm “tốn ít nhất – hiệu quả cao nhất”.

Điều này bóng đá Nhật Bản đã chứng minh qua thành tích từ châu Á lên thế giới cũng như là từ câu lạc bộ lên đội tuyển quốc gia. Như câu lạc bộ Kawasaki Frontale đã thắng Al Nassr 3-2 để vào chung kết AFC Champions League dù giá trị đội hình của Kawasaki Frontale là 16,7 triệu euro chỉ bằng 1/10 Al Nassr được định giá 151,93 triệu euro.

Tài năng trẻ Kubo (10) nay đã là thủ quân đội tuyển Nhật trong trận thắng Indonesia 6-0 ở vòng loại thứ 3 World Cup 2026

Cho dù Kawasaki Frontale không thể tiếp tục gây bất ngờ ở trận chung kết khi thua 0-2 trước một CLB khác của Ả Rập Saudi là Al Ahli, nhưng Al Ahli cũng là một CLB giàu và được định giá đến 153,43 triệu euro.

Khi nhắc lại kết quả hai trận này, chúng ta mới thấy giá trị của Kawasaki Frontale khi có khoảng cách quá lớn giữa các cầu thủ của họ với các ngôi sao thậm chí là siêu sao của hai CLB Ả Rập Saudi. Với Al Nassr đó là Cristinano Ronaldo, Brozovic, Mane, Laporte… còn Al Ahli có Mendy, Riyad Mahrez, Ivan Toney, Roberto Firmino… Riêng mức lương của những cầu thủ tên tuổi này đã hơn hẳn giá trị toàn bộ đội hình Kawasaki Frontale.

Nhưng bóng đá Nhật đâu chỉ có Kawasaki Frontale, mà còn có Kashima Antlers, Urawa Red Diamonds, Yokohama Marinos, những CLB đã giúp bóng đá Nhật liên tiếp ba mùa giải có đại diện vào trận chung kết AFC Champions League, và trong 7 mùa gần nhất, các CLB của J-League có đến 6 lần vào chung kết với 3 lần vô địch.

Thành tích đỉnh cao cấp CLB ổn định như thế này dù các CLB J-League cũng có các cầu thủ nước ngoài, nhưng chỉ là cầu thủ hạng hai ở Nam Mỹ. Các CLB J-League không vung tiền mua cầu thủ ngôi sao ngoại, họ tập trung sử dụng các “tài năng nội địa còn lại” trong nước cũng như lối chơi dựa vào sức mạnh từ lối chơi tập thể hơn là dựa vào cá nhân ngôi sao.

Nhấn mạnh các “tài năng nội địa còn lại” vì giờ đây các cầu thủ nổi bật của bóng đá Nhật đã thi đấu ở các giải vô địch quốc gia hàng đầu châu Âu và thế giới.

Đó là nguyên nhân giá trị đội hình của những Kawasaki Frontale, Kashima Antlers, Urawa Red Diamonds, Yokohama Marinos – những CLB của J-League chỉ dao động từ 15 đến 20 triệu euro mỗi đội.

Đẳng cấp Nhật Bản qua con đường “du học bóng đá”

Để vươn tầm thế giới, không có con đường nào khác là phải “du học nước ngoài”. Với bóng đá Nhật Bản, huyền thoại Kazuyoshi Miura là người mở đường du học khi thi đấu ở Brazil những năm 1980, sau đó qua Ý đá cho Genoa vào thập niên 1990. Sau Miura là Hidetoshi Nakata thập niên 90 thế kỷ trước rồi J.Inamoto, Shinji Onoo, Nakamura của những năm 2000.

Chính những thế hệ đi trước đã mở ra con đường rộng hơn, tươi sáng hơn cho thế hệ sau tiếp bước. Đặc biệt thế hệ trước đã để lại những nỗ lực cùng kinh nghiệm của một cầu thủ châu Á khi thi đấu ở châu Âu là phải vượt qua rào cản ngôn ngữ, sự khác biệt văn hóa; là phải nỗ lực gấp nhiều lần so với cầu thủ Nam Mỹ và châu Phi khi còn quy định hạn chế ngoại binh.

Với nền tảng đó đã giúp Shinji Kagawa, Keisuke Honda, Takashi Inui, Shinji Okazaki được các đội châu Âu săn đón trong thập niên 2010.

Kaoru Mitoma, sản phẩm bóng đá học đường của Nhật Bản trong màu áo CLB Brighton thi đấu ở Premier League

Giờ đây, đúng hơn là chưa bao giờ các cầu thủ Nhật Bản lại đồng loạt tỏa sáng trên bầu trời bóng đá châu Âu như hiện nay. Trong khi Takefusa Kubo trở thành cầu thủ Nhật đầu tiên ghi trên 20 bàn ở giải vô địch Tây Ban Nha (La Liga) thì Daichi Kamada và Makoto Hasebe đã vô địch Europa League và Cúp quốc gia Đức với Frankfurt. Đó là chưa kể Takumi Minamino, Takehiro Tomiyasu khoác áo hai CLB lớn của Premier League là Liverpool, Arsenal… Đặc biệt Kaoru Mitoma, Reo Hatate, hai tuyển thủ quốc gia Nhật Bản trưởng thành từ môi trường bóng đá sinh viên thi đấu rất thành công cho Brighton ở Premier League và Celtic tại Scotland.

Đáng nói hơn là Reo Hatate đã cùng 4 đồng hương và cũng là đồng đội trong màu áo Celtic đã ba năm liên tiếp cũng như là đương kim vô địch Scotland (2023, 2024, 2025). Nổi bật là Reo Hatate đã cùng Kyogo Furuhashi, Daizen Maeda tạo nên bộ ba tấn công đáng sợ cho Celtic để hủy diệt mọi đối thủ ở giải vô địch Scotland.

Nhìn lại 23 năm trước, khi Nhật Bản là đồng chủ nhà World Cup 2002 với Hàn Quốc, chỉ có 4 tuyển thủ quốc gia thi đấu ở châu Âu và nổi bật hơn cả là J. Inamoto khoác áo Arsenal (Anh) và H.Nakata chơi cho Parma (Ý). Thế nhưng tại World Cup 2022, họ có tới 19 tuyển thủ thi đấu nước ngoài, còn giờ đây cầu thủ Nhật xuất ngoại quá nhiều và có mặt đủ ở 5 giải hàng đầu là Tây Ban Nha, Anh, Đức, Pháp, Ý.

Thế giới đã trân trọng bóng đá Nhật

Nếu như trước đây các CLB châu Âu chỉ ký hợp đồng với những cầu thủ Nhật đã khẳng định tài năng ở J-League cũng như trong màu áo đội tuyển quốc gia, thì nay các CLB châu Âu đã có cái nhìn khác về các tài năng của bóng đá Nhật khi họ đã "săn" cầu thủ nước này từ khi còn trẻ.

Kubo là ví dụ điển hình. Anh từng trải qua thời gian chơi cho đội trẻ Barcelona rồi chuyển sang Real Madrid năm 18 tuổi và nay đang thi đấu cho Sociedad. Anh chính là thủ quân đội Nhật trong trận thắng Indonesia 6-0 hôm 10.6 vừa qua.

Reo Hatate cũng là sản phẩm bóng đá học đường vui mừng sau khi ghi bàn cho Celtic, đương kim vô địch Scotland

Tài năng bóng đá trẻ Nhật Bản nở rộ khi 15 năm qua đã có 5 học viện đào tạo bóng đá trẻ của Barcelona được thành lập ở Nhật Bản. Từ đây nhiều cầu thủ trẻ Nhật Bản đã được thu nhận và không chỉ đưa những tài năng này đến gần hơn với giấc mơ bóng đá trời Âu mà còn giúp cho nền bóng đá Nhật Bản hoàn thiện hơn khâu đào tạo cầu thủ.

Song song đó là Nhật Bản phát triển bóng đá học đường với đỉnh cao là bóng đá sinh viên. Hai tuyển thủ quốc gia Kaoru Mitoma và Reo Hatate đang thi đấu ở châu Âu là sản phẩm của bóng đá học đường. Hatate và Kaoru Mitoma thi đấu cho đại học Juntendo và Tsukuba, trong đó Mitoma đã cùng Tsukuba tiến sâu ở Cúp hoàng đế các năm 2016 và 2017, đánh bại cả những đội bóng J.League như Vegalta Sendai (Mitoma ghi bàn trận này) và Avispa Fukuoka. Có nghĩa là Cúp quốc gia Nhật Bản cũng cho phép các đội đại học tham gia thi đấu.

Trong khi đó J-League là giải vô địch quốc gia hàng đầu châu Á (thu hút trung bình 20.000 khán giả mỗi trận, đồng thời sở hữu bản quyền truyền hình 12 năm có giá trị lên tới 2,1 tỉ USD với hãng DAZN), nhưng để trình độ đội tuyển Nhật vượt khỏi biên giới châu Á và đạt đẳng cấp thế giới là nhờ làn sóng cầu thủ du đấu ở châu Âu.

***

So sánh bóng đá Việt Nam với Nhật Bản là một trời một vực. Nhưng nhìn cách làm cùng chiến lược phát triển của người Nhật để học những gì phù hợp với hoàn cảnh đất nước Việt Nam là hoàn toàn có thể.

Bóng đá Nhật Bản tuy có những sự khác biệt khi so với Hàn Quốc nhưng cả hai có chung chiến lược và con đường đi, đó là xây dựng được thương hiệu cùng uy tín cho giải vô địch quốc gia. Sau đó, các cầu thủ xuất ngoại đến các nền bóng đá chất lượng cao hơn họ. Chính những nền tảng này là bệ phóng để hai đội tuyển Nhật Bản, Hàn Quốc sau khi ngự trị trên cao ở châu Á, có thể tấn công vào đỉnh cao thế giới.

Nhìn từng bước đi vươn mình lên cao trong thế giới bóng đá của Nhật Bản, Việt Nam không còn con đường nào khác là tạo dựng được hệ thống bóng đá chuyên nghiệp từ V-League, Hạng nhất cho đến Cúp quốc gia vững mạnh, uy tín. Từ đó, môi trường này mới đủ sức đào tạo và trang bị hành trang cho các cầu thủ Việt Nam ra nước ngoài thi đấu để chinh phục từng nấc thang từ Thai-League qua K-League, J-League, trước khi mơ đến trời Âu.

Bóng đá Việt Nam phải tập trung đào tạo bóng đá trẻ, tổ chức lại và coi trọng hơn nữa bóng đá học đường. Bóng đá trẻ, bóng đá học đường là nguồn cung cấp nhân lực cho bóng đá Việt Nam. Bóng đá Việt Nam cần chủ động nguồn lực nhân tài hơn là kêu gào, phụ thuộc nguồn lực cầu thủ nhập tịch, nguồn lực vừa tốn thời gian, vừa tốn rất nhiều tiền nhưng không có giá trị dài lâu.

Bóng đá Việt Nam cần làm tốt, làm những điều cần phải làm này, cần học người Nhật làm bóng đá rồi hãy mơ đến tấm vé có mặt ở vòng chung kết World Cup.

Đặng Hoàng

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/bong-da-viet-nam-nhin-nhat-ban-ma-hoc-233636.html