Bỗng dưng sụt hố và dấu hỏi về chất lượng hạ tầng

3 giờ trướcBài gốc

Liệu đây là tai nạn ngẫu nhiên hay ẩn chứa bất cập nào? Cần làm gì để đảm bảo an toàn cho người và phương tiện, tránh những hố sâu tiếp tục bất ngờ sụt xuống?

Theo dõi những vụ ô tô, xe máy liên tiếp sụt hố trong thời gian gần đây, anh Trần Việt Dũng, một tài xế taxi ở phường Yên Hòa, Hà Nội, khá lo lắng vì công việc phải di chuyển cả trăm cây số mỗi ngày. Dù anh chưa gặp phải tình huống như vậy, nhưng giật mình vì hố sâu là chuyện đã từng: "Đang đi gặp các hố ga tự dưng giật mình, hoặc xe đằng trước họ giật mình phanh gấp lại, mình đằng sau không kịp là húc vào đuôi họ luôn, rất nguy hiểm đấy. Mong làm sao bây giờ nhà nước khắc phục được. Cứ thỉnh thoảng lại cắt xẻ đường, làm ống nước sạch rồi thế này thế nọ".

Hà Nội liên tiếp ghi nhận 3 vụ ô tô, xe máy sụt hố giữa lòng đường, không chỉ gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông, mà còn dấy lên nỗi lo về chất lượng hạ tầng đô thị (Ảnh - VOV, Sức khỏe & đời sống).

Tối 26/7, một người đàn ông đi xe máy trên đường Trường Chinh thì bất ngờ bánh trước sụt xuống, hố rộng khoảng 1m, sâu 1m. Nguyên nhân ban đầu được xác định là đường ống nước sạch bị rò rỉ, gây xói lở ngầm và sụt lún mặt đường.

Chiều 16/8, một ô tô 7 chỗ di chuyển trên đường Nguyễn Chí Thanh thì bánh sau bất ngờ bị tụt xuống hố. Nguyên nhân tương tự, do sự cố vỡ đường ống nước sạch dưới lòng đường.

Đến sáng 28/8, xe ô tô khác đi trên phố Đội Cấn cũng bị sụt bánh sau xuống hố sâu gần 1m. Nguyên nhân chưa được xác định rõ, có thể do ảnh hưởng của những trận mưa lớn kéo dài, hoặc do việc hoàn trả mặt đường từ các công trình ngầm không đảm bảo.

Sớm làm rõ nguyên nhân, thông tin cụ thể tới người dân và tiến hành rà soát hệ thống đường sá là mong muốn của tất cả người tham gia giao thông sau những vụ việc này. Một số ý kiến cho rằng:

"Lo lắng thì ai chả lo lắng. Nó ở dưới lòng đất thì khó kiểm tra lắm. Kiểm tra liên tục thì cả cái mạch giao thông toàn thành phố này rất là nhiều, người ta cũng không thể rà soát hết được".

"Cái này chủ yếu về bên cơ sở hạ tầng, nó là vấn đề bên ngoài mang đến nên mình vẫn phải tự chịu trách nhiệm với tài sản của mình. Bảo hiểm xe họ cũng đâu có chịu trách nhiệm vấn đề đấy đâu".

"Hố ga cũng có nhiều bất cập, bởi vì có cái thụt xuống quá sâu, có cái gồ lên quá cao. Cơ quan chức năng cần tích cực kiểm tra đường sá nhiều hơn để đảm bảo cho mọi người tham gia giao thông an toàn".

Dưới góc nhìn pháp lý, luật sư Phạm Thành Tài, Giám đốc Công ty luật Phạm Danh cho biết, Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định chủ sở hữu hoặc người được giao quản lý, sử dụng công trình xây dựng phải bồi thường do công trình đó gây thiệt hại cho người khác.

Tuy nhiên, việc xác định ai là người phải bồi thường đòi hỏi phải làm rõ vai trò của đơn vị quản lý tuyến đường và những đơn vị trực tiếp thực hiện công việc duy tu, bảo trì. Trên thực tế, đôi khi người bị thiệt hại tự khắc phục hậu quả, bỏ qua yêu cầu bồi thường do các công việc cần thực hiện quá phức tạp đối với họ.

Để làm rõ trách nhiệm, tránh những hố sâu tiếp tục bất ngờ sụt xuống trên đường, theo luật sư Phạm Thành Tài, cần căn cứ vào các quy định pháp luật và quy định cụ thể của từng địa phương:

"Quyết định số 09 năm 2018 của UBND TP. Hà Nội là một văn bản pháp lý quan trọng về quản lý đường đô thị. Sở GTVT, nay là Sở Xây dựng, đóng vai trò là cơ quan quản lý nhà nước đầu mối về hạ tầng giao thông đường bộ.

Sở GTVT có quyền trực tiếp hoặc phân cấp, giao nhiệm vụ cho các đơn vị trực thuộc, hoặc ký hợp đồng với các doanh nghiệp, đơn vị công ích và chuyên ngành, để thực hiện công việc bảo trì mặt đường, hệ thống thoát nước mưa, cây xanh, chiếu sáng trên các tuyến đường.

Đây là những cơ quan có trách nhiệm trong việc quản lý và duy tu hạ tầng giao thông đô thị, đảm bảo an toàn cho người và phương tiện".

Những đoạn vá chằng vá đụp là hình ảnh không hiếm thấy, trong khi trách nhiệm giám sát và nhắc nhở của cơ quan quản lý giao thông đôi khi chưa được thể hiện rõ ràng (Ảnh VOV).

Theo TS. Khương Kim Tạo, nguyên Phó chánh Văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia, dù nguyên nhân chính thức chưa được xác định, nhưng có thể thấy tình trạng sụt lún là do sự xói mòn bên trong lòng đất. Cơ quan quản lý cần rút kinh nghiệm sau những sự cố này và kiểm tra lại những vị trí có nguy cơ:

"Tất nhiên cơ quan chức năng sẽ có chương trình đi rà soát. Thứ nhất, trong quá trình thi công phải đảm bảo độ chắc chắn của đường xá. Chúng ta phải rà soát lại vấn đề thoát nước được tốt hơn… để đảm bảo an toàn.

Sau cơn mưa, cơ quan chức năng có thể thông qua phát hiện của nhân dân để có những giải pháp hỗ trợ kịp thời. Các cơ quan tuần đường, cơ quan quản lý đường nên có chương trình, có nhân lực để thường xuyên giám sát. Những con đường nào có nguy cơ cao hơn thì chúng ta ưu tiên trong vấn đề thăm dò và rà soát".

KTS. Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội, bày tỏ lại ngại khi không chỉ thủ đô mà một số địa phương khác cũng xuất hiện các “hố tử thần”. Tuy nhiên, thông tin đến với công chúng không nhiều. Tại hầu hết vị trí sụt lún, cơ quan chức năng mới đưa ra những lý do nhận diện bằng phát hiện trực quan, mà chưa có hồ sơ hay bằng chứng khoa học nào.

KTS. Trần Huy Ánh cho rằng, chỉ khi công bố được kết luận chính thức thì việc khắc phục mới hiệu quả hơn, không chỉ giúp người tham gia giao thông và người dân sống quanh khu vực hiểu rõ và cảnh giác hơn, mà còn giúp cơ quan quản lý có những biện pháp cảnh báo, phòng ngừa tốt hơn: "Tình huống nữa là trong khi thi công công trình ngầm đường metro, liên tục xảy ra việc phun bentonit lên trên mặt đất. Tình huống như vậy lặp đi lặp lại. Những lời giải thích của những người có liên quan cũng rất mơ hồ.

Nếu cứ vừa làm vừa dò như thế này thì có thể Hà Nội sẽ có một vài công trình hạ tầng mới, nhưng cũng sẽ để lại vô số rủi ro sau này mà không ai chịu trách nhiệm. Đây là những cái chúng ta nhìn thấy từ tình trạng sụt lún đã xảy ra, nhưng chúng ta cũng phải lường trước được những nguy cơ mà những công trình ngầm đang triển khai ở Hà Nội".

Liên quan các trường hợp ô tô, xe máy liên tiếp sụt hố giữa lòng đường, PV VOV Giao thông Quốc gia đã liên hệ làm việc với Sở Xây dựng Hà Nội và sẽ tiếp tục cập nhật khi có phản hồi thông tin.

Những hố sâu bất ngờ trên đường phố không chỉ gây nguy hiểm cho người tham gia giao thông, mà còn gợi lên nỗi băn khoăn về hạ tầng của một đô thị đang phát triển nhanh chóng. Những tai nạn không chỉ là hồi chuông cảnh báo về cách quản lý, duy tu và dự báo rủi ro, mà quan trọng hơn, đây còn là cơ hội để Hà Nội khẳng định quyết tâm xây dựng một không gian sống an toàn, vững bền cho người dân.

Hố sâu sụt lún, không thể lấp là xong

Hà Nội đang bước vào giai đoạn phát triển hạ tầng mạnh mẽ, nhưng liên tiếp trường hợp hố sâu sụt lún như những vết rạn trong bức tranh đô thị hiện đại. Ba sự cố, ba bối cảnh khác nhau, nhưng có một điểm chung là hạ tầng đang “mệt mỏi”, xuống cấp, và lộ rõ những bất cập trong quản lý.

Việc duy tu, bảo dưỡng hạ tầng phải được coi trọng như ''khám sức khỏe'' định kỳ cho đô thị (Ảnh minh họa - Hoàng Hà).

Dưới lớp nhựa đường tưởng như chắc chắn kia là bao nhiêu ống ngầm chằng chịt? Vì sao hệ thống ống nước lại liên tiếp rò rỉ? Vì sao đường sá lại mong manh trước mưa bão vốn là quy luật thường niên ở miền Bắc? Nếu những nguyên nhân quen thuộc có thể gây ra sự cố nghiêm trọng thì rõ ràng, cách quản lý, giám sát, dự báo rủi ro cần phải thay đổi.

Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định chủ sở hữu, người quản lý công trình xây dựng phải bồi thường nếu công trình gây thiệt hại. Đường ống nước sạch, hệ thống thoát nước, mặt đường,… hư hỏng, gây ra sự cố thì rõ ràng phải có đơn vị chịu trách nhiệm.

Tuy nhiên, hạ tầng đường sá là tài sản công, thuộc quản lý của nhiều cơ quan, đơn vị. Khi tai nạn xảy ra, chưa thấy ai phải đứng ra chịu trách nhiệm cụ thể. Người dân vì thế vừa thiệt hại tài sản, vừa mang nỗi lo treo lơ lửng mỗi khi đi qua những tuyến đường có dấu hiệu xuống cấp.

Thế nhưng, theo một hướng tích cực, những vụ sụt hố liên tiếp có thể xem là cơ hội để Thành phố nhìn lại mình, xây dựng lại niềm tin bằng những giải pháp quyết liệt, thực tế và bền vững.

Đầu tiên là việc quản lý hạ tầng ngầm - “mạch máu” của đô thị. Hệ thống ống cấp nước, cáp điện, viễn thông,… bên dưới mặt đường nếu không được kiểm tra định kỳ, không có bản đồ số hóa chính xác, thì một sự cố nhỏ cũng có thể dẫn đến tai họa. Việc thiết lập hệ thống giám sát thông minh không còn là chuyện xa vời khi nhiều đô thị lớn trên thế giới đã áp dụng, giúp cảnh báo kịp thời nguy cơ trước khi mặt đường sụt xuống.

Song song đó, việc duy tu, bảo dưỡng hạ tầng phải được coi trọng như “khám sức khỏe” định kỳ cho đô thị. Bên cạnh việc xây mới và đáp ứng những tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt, Hà Nội cần dành nguồn lực ổn định cho việc bảo trì, sửa chữa.

Mỗi công trình, mỗi tuyến đường cần có “vòng đời” được theo dõi, ghi nhận đầy đủ. Hệ thống thoát nước cũng cần được nâng cấp để chống chịu với thời tiết ngày càng cực đoan do biến đổi khí hậu.

Sự nghiêm khắc trong xử lý để ràng buộc trách nhiệm của đơn vị thi công mới là yếu tố quyết định để đảm bảo chất lượng và an toàn cho từng công trình (Ảnh minh họa - Gemini AI)

Đặc biệt, cần nhìn nhận thời tiết cực đoan không còn là ngoại lệ, mà đã trở thành hiện thực thường xuyên. Hạ tầng đô thị phải được thiết kế và duy tu để chống chịu những tác động này. Đừng để những cơn mưa trở thành “bài kiểm tra” khắc nghiệt, mà hãy chủ động biến chúng thành thước đo để cải thiện năng lực ứng phó, nhất là ở thủ đô, nơi chuẩn an toàn càng phải cao hơn, chặt chẽ hơn.

Một khía cạnh khác không thể bỏ qua là trách nhiệm giải trình của cơ quan có thẩm quyền, và trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho nhà nước và cá nhân. Người dân khi gặp nạn cần có cơ chế rõ ràng để được hỗ trợ, bồi thường. Đó vừa là sự công bằng tối thiểu, vừa là động lực để các đơn vị quản lý hạ tầng nâng cao trách nhiệm.

Yêu cầu này càng trở nên cấp thiết khi thực thế, nhiều công trình của các đơn vị điện lực, cấp nước, viễn thông,… không hoàn trả mặt đường một cách bằng phẳng, đồng bộ. Những đoạn vá chằng vá đụp là hình ảnh không hiếm thấy, trong khi trách nhiệm giám sát và nhắc nhở của cơ quan quản lý giao thông đôi khi chưa được thể hiện rõ ràng.

Do đó, khi có sự cố hay tai nạn xảy ra, việc truy trách nhiệm đến cùng, xử lý nghiêm minh là cần thiết để tạo tính răn đe. Trong bối cảnh cơ quan quản lý không đủ lực lượng hiện diện trên từng tuyến phố, thì sự nghiêm khắc trong xử lý để ràng buộc trách nhiệm của đơn vị thi công mới là yếu tố quyết định để đảm bảo chất lượng và an toàn cho từng công trình.

Ở nhiều quốc gia, chỉ một sự cố hạ tầng gây tai nạn cũng đủ để cơ quan chức năng vào cuộc mạnh mẽ, buộc đơn vị liên quan phải chịu trách nhiệm và khắc phục triệt để. So với cách làm đó, sự dễ dãi trong hoàn trả mặt đường cần phải được nhìn nhận lại, để tránh biến sự cẩu thả thành thói quen nguy hiểm.

Phát triển hạ tầng không chỉ là trải thêm những con đường mới, dựng thêm những cây cầu, mà còn là kiến tạo niềm tin và sự an toàn. Khi tư duy quản trị đô thị được thay đổi và quán triệt từ khâu quy hoạch, thiết kế đến vận hành, thì không chỉ những “hố tử thần” mà cả “hố sâu niềm tin” sẽ không còn.

Đường phố sẽ còn nhiều mùa mưa, còn nhiều thử thách của thời gian. Nhưng nếu hạ tầng được chăm chút, trách nhiệm được đặt đúng chỗ, niềm tin được nuôi dưỡng, thì người dân có thể yên tâm dưới mỗi vòng quay bánh xe là sự an toàn và chắc chắn của công trình giao thông đường bộ.

Minh Hiếu/VOV-Giao thông

Nguồn VOV : https://vov.vn/xa-hoi/bong-dung-sut-ho-va-dau-hoi-ve-chat-luong-ha-tang-post1231754.vov