'Bóng ma' Iraq ám ảnh Nhà Trắng trước căng thẳng Israel - Iran

8 giờ trướcBài gốc

Binh sĩ Mỹ trong liên minh quân sự được triển khai tại căn cứ Taji ở phía Bắc thủ đô Baghdad, Iraq. Ảnh tư liệu: Reuters/TTXVN

Và giờ đây, “bóng ma” của cuộc chiến Iraq lại bao trùm lên Washington đang chia rẽ sâu sắc và đầy lo lắng. Theo tờ New York Times (Mỹ), Tổng thống Donald Trump, khi vận động tranh cử từng phản đối "cuộc chiến tranh không hồi kết", nhưng nay lại đang cân nhắc việc triển khai sức mạnh quân sự của Mỹ ở Iran.

Giáo sư Vali R. Nasr tại Trường Nghiên cứu quốc tế nâng cao Johns Hopkins (Mỹ) nhận định rằng câu chuyện cũ đang lặp lại. Ông nói: “Ngày đó, chúng ta không hiểu rõ và đã tin vào những lời lẽ đầy lạc quan về Iraq. Nhưng mọi giả định khi ấy đều sai lầm”.

New York Times nhận định có nhiều điểm tương đồng giữa câu chuyện Iraq - Mỹ cách đây hơn 2 thập niên và Mỹ - Iran hiện nay. Năm 2003, Mỹ một mực cáo buộc rằng Iraq sở hữu, phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt. Chính quyền cựu Tổng thống George W. Bush và các đồng minh cam kết quân đội Mỹ sẽ được chào đón như những người giải phóng và đây là chiến dịch dễ dàng. Nhưng xuất hiện bất đồng nội bộ trong Nhà Trắng liên quan đến thông tin tình báo biện minh cho việc Mỹ can thiệp quân sự tại Iraq. Nước Mỹ nín thở chờ đợi Tổng thống khi đó George W. Bush công bố quyết định cuối cùng.

Ngày nay, cũng tồn tại mâu thuẫn trong Nhà Trắng liên quan đến thông tin tình báo về Iran. Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard vào tháng 3 tuyên bố rằng Iran không tích cực chế tạo vũ khí hạt nhân. Đến ngày 17/6, Tổng thống Trump lại thẳng thừng đáp: "Tôi không quan tâm những gì bà ấy nói". Ông chủ Nhà Trắng bổ sung rằng Iran thực tế đã gần đạt được vũ khí hạt nhân.

Đến ngày 18/6, ông Trump cho biết các quan chức Iran đã liên hệ để đề nghị về một cuộc gặp và đề xuất tới thăm Nhà Trắng. Phát biểu với báo giới, Tổng thống Trump chia sẻ rằng ông cảm thấy việc nói chuyện ở thời điểm này là quá muộn, nhưng ông vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng về việc tham chiến. Ông nói: “Tôi có thể tham chiến, cũng có thể không. Ý tôi là, chẳng ai đoán được tôi sẽ hành động ra sao”.

Một lần nữa, cả nước Mỹ lại hồi hộp chờ quyết định từ Tổng thống.

Binh sĩ Mỹ tuần tra gần căn cứ quân sự Iraq ở ngoại ô Mosul, Iraq. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN

Ở thời điểm này, nhiều quan chức Mỹ lo ngại xung đột sẽ lan rộng hơn nếu Mỹ ném bom cơ sở hạt nhân ngầm Fordow của Iran. Và điều này có thể kéo theo một chuỗi các cuộc tấn công trả đũa nhằm vào căn cứ của Mỹ trong khu vực và các tàu ở Biển Đỏ.

Đô đốc William F. Fallon, người giám sát tất cả các hoạt động quân sự của Mỹ tại Trung Đông trong giai đoạn 2007 - 2008 với tư cách là người đứng đầu Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ (CENTCOM), ngày 18/6 chia sẻ rằng ông lo ngại về hành động của Iran trong trường hợp Mỹ tấn công quân sự.

Ông nhấn mạnh: “Vậy kế hoạch là gì? Chiến lược là gì? Mục tiêu cuối cùng mà chúng ta mong muốn là gì? Nhiều người mong muốn Iran không sở hữu vũ khí hạt nhân. Nhưng mối quan hệ mà chúng ta muốn có với Iran trong bức tranh Trung Đông rộng lớn hơn là gì? Chúng ta chỉ đang phản ứng bột phát thôi”.

Giáo sư Nasr cho biết, kịch bản Mỹ mong chờ nếu quyết định tấn công sẽ là cơ sở hạt nhân Fordow bị xóa sổ và Iran ngồi vào bàn đàm phán, chấp thuận chấm dứt chương trình hạt nhân của mình. Nhưng trong trường hợp Iran cũng phản ứng bằng quân sự, ông Trump sẽ buộc phải phản công. "Và sau đó không ai biết mọi chuyện sẽ dừng lại ở đâu, còn Tổng thống Trump thực sự đang mạo hiểm lặp lại vết xe đổ của cuộc chiến Iraq”, ông Nasr đánh giá.

Ông cũng lưu ý rằng Iran lớn hơn Iraq, với dân số khoảng 90 triệu người và quân đội có năng lực cũng như tinh thần dân tộc cao hơn nhiều so với quân đội Iraq cách đây hơn 20 năm.

Khói bốc lên sau cuộc tấn công của Israel tại Tehran, Iran, ngày 17/6. Ảnh: THX/TTXVN

Theo tờ Guardian (Anh), việc phá hủy hoặc làm tê liệt cơ sở hạt nhân Fordow sẽ có tác động lâu dài. Cơ sở này nằm sâu bên dưới một ngọn núi gần thành phố linh thiêng Qom, và loại vũ khí duy nhất có thể gây hư hại hoặc phá hủy nó là những quả bom phá boongke mạnh nhất của Mỹ, chỉ có máy bay B-2 mới chở được.

Tuyên bố của Tổng thống Trump ngày 18/6 rằng Iran đề nghị đến Nhà Trắng để đàm phán đã khiến phái đoàn Iran tại Liên hợp quốc phản ứng. Phái đoàn này đăng lên mạng xã hội: "Không có quan chức Iran nào từng đề nghị quỳ gối trước cổng Nhà Trắng".

Trong một diễn biến khác, kênh RT (Nga) dẫn lời Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Rafael Grossi ngày 17/6 tuyên bố cơ quan này không tìm thấy bằng chứng cho thấy Iran đang thực hiện "nỗ lực có hệ thống" để sản xuất vũ khí hạt nhân. Người đứng đầu IAEA giải thích rằng Iran có thể có đủ urani làm giàu, nhưng để biến nó thành vũ khí hạt nhân, cũng cần có công nghệ và thử nghiệm.

Căng thẳng quân sự Israel - Iran leo thang đã thúc đẩy một làn sóng quan ngại ngày càng tăng trên toàn thế giới.

Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres ngày 18/6 kêu gọi giảm leo thang ngay lập tức căng thẳng quân sự hiện nay giữa Israel và Iran để hướng tới một lệnh ngừng bắn. Tổng thư ký LHQ cảnh báo về nguy cơ mở rộng xung đột, có thể lôi kéo thêm các quốc gia khác can dự.

Ông Guterres nhấn mạnh con đường ngoại giao vẫn là cách tốt nhất và duy nhất để giải quyết những quan ngại liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran và các vấn đề an ninh trong khu vực.

Hà Linh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/bong-ma-iraq-am-anh-nha-trang-truoc-cang-thang-israel-iran-20250619113533273.htm