Bức ảnh hiếm tiết lộ áp lực đổi mới của Ukraine đảm bảo sự sống còn trong xung đột

21 giờ trướcBài gốc

Bức ảnh ghi lại hình ảnh về sự kết hợp giữa hệ thống tên lửa tối tân của Mỹ với một phương tiện thời Liên Xô. Ảnh: X

Theo chuyên trang quân sự Bulgarianmilitary.com, bức ảnh được chụp tại một địa điểm nào đó ở Ukraine, nhanh chóng thu hút sự quan tâm của các chuyên gia quân sự và những người đam mê vũ khí. Bức ảnh không chỉ đơn thuần ghi lại hình ảnh trang thiết bị quân sự, mà còn hé lộ một câu chuyện sâu xa hơn về sự sáng tạo, khả năng thích nghi và những nỗ lực phòng thủ ngày càng phát triển của Ukraine trong cuộc xung đột với Liên bang Nga.

Sự kết hợp giữa hệ thống tên lửa tối tân của Mỹ với một phương tiện thời Liên Xô phản ánh cách các lực lượng Ukraine đang tận dụng sự hỗ trợ từ phương Tây kết hợp với nguồn lực trong nước để đối phó với những thách thức của cuộc xung đột với Liên bang Nga.

Hệ thống Patriot và bệ phóng M901

Bệ phóng M901 là một thành phần quan trọng của hệ thống tên lửa phòng không MIM-104 Patriot, một trong những nền tảng phòng thủ hiện đại do Mỹ phát triển. Được thiết kế để đánh chặn máy bay, thiết bị bay không người lái (UAV) và tên lửa đạn đạo, Patriot đã khẳng định độ tin cậy và độ chính xác của mình kể từ khi được đưa vào sử dụng từ những năm 1980.

Bệ phóng M901 đóng vai trò là nền tảng phóng tên lửa Patriot, có khả năng mang tới bốn tên lửa PAC-2 hoặc 16 tên lửa đánh chặn PAC-3 nhỏ hơn. Khi được nạp đầy, hệ thống này nặng khoảng 25 tấn và thường được lắp đặt trên các loại xe tải hạng nặng của Mỹ như Oshkosh HEMTT (Xe tải chiến thuật đa dụng hạng nặng), vốn có khả năng tải 11 tấn và vận hành tốt trên địa hình phức tạp.

Radar của hệ thống, loại AN/MPQ-53 hoặc các biến thể nâng cấp của nó, có thể phát hiện mục tiêu từ khoảng cách hơn 160 km. Các tên lửa Patriot có khả năng đánh chặn mục tiêu ở độ cao lên tới 24 km và tầm bắn vượt quá 96 km, tùy theo từng biến thể. Tại Ukraine, Patriot đã chứng minh hiệu quả vượt trội khi bắn hạ những mối đe dọa tiên tiến của Liên bang Nga, bao gồm cả tên lửa siêu vượt âm Kinzhal – một kỳ tích từng bị cho là không thể.

KrAZ-260 – Cỗ xe tải thời Liên Xô

Trái ngược với hệ thống Patriot tối tân, chiếc KrAZ-260 – sản xuất bởi Nhà máy Ô tô Kremenchuk của Ukraine – lại là một sản phẩm thời Liên Xô cũ. Ra mắt lần đầu vào năm 1979, đây là loại xe tải hạng nặng được thiết kế để phục vụ trong Hồng quân Liên Xô.

KrAZ-260 có khả năng chở tải khoảng 9 tấn, được trang bị động cơ diesel V8 14,9 lít công suất 300 mã lực. Nó được chế tạo với mục tiêu vận hành bền bỉ thay vì tính cơ động cao. Vận tốc tối đa của KrAZ-260 chỉ khoảng 80 km/h trên đường bằng phẳng.

Chiếc xe này dài khoảng 9 mét, rộng 2,7 mét và được thiết kế để chuyên chở hàng tiếp tế, pháo binh hoặc binh lính qua địa hình phức tạp như đồng lầy hay băng tuyết. Với hệ dẫn động 6×6 và khoảng sáng gầm xe cao, KrAZ-260 từng là trụ cột vận tải quân sự của nhiều quốc gia thuộc khối Liên Xô cũ.

Mặc dù việc sản xuất gần như ngừng hẳn sau khi Ukraine giành độc lập vào năm 1991, xe tải KrAZ-260 vẫn là một phần quan trọng trong kho quân sự của nước này nhờ thiết kế đơn giản và dễ bảo trì.

Sự kết hợp mang tính ứng biến đầy ấn tượng

Điều khiến sự kết hợp này trở nên đáng chú ý là tính ngẫu hứng về mặt kỹ thuật mà nó thể hiện. Việc tích hợp một bệ phóng hiện đại như M901 với một chiếc xe tải hàng chục tuổi như KrAZ-260 không phải là một nhiệm vụ đơn giản. Hệ thống Patriot đòi hỏi một nền tảng ổn định và đủ tải trọng để hỗ trợ trọng lượng của bệ phóng cũng như đảm bảo sự căn chỉnh chính xác khi khai hỏa.

Trong khi KrAZ-260 có độ bền cao, nó vẫn không thể sánh với tải trọng và các tiêu chuẩn kỹ thuật hiện đại của HEMTT. Các kỹ sư Ukraine có thể đã phải gia cố khung gầm, nâng cấp hệ thống treo và điều chỉnh cách lắp đặt bệ phóng M901 để phù hợp với kết cấu của KrAZ-260.

Những cải tiến này phản ánh sự sáng tạo xuất phát từ nhu cầu cấp thiết, khi Ukraine đang phải đối mặt với một cuộc chiến kéo dài, khiến chuỗi cung ứng và hậu cần của họ bị đẩy đến giới hạn.

Bức ảnh này cũng đặt ra nhiều câu hỏi về mức độ hiệu quả của những sửa đổi này—liệu chúng có ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của Patriot hay thực sự giúp tăng tính cơ động trong điều kiện địa hình phức tạp của Ukraine.

Sự kết hợp bất thường này cũng phản ánh thực tế hậu cần rộng lớn hơn của cuộc xung đột. Kể từ khi Liên bang Nga triển khai chiến dịch quân sự đặc biệt vào tháng 2/2022, Ukraine đã dựa nhiều vào viện trợ quân sự từ phương Tây, bao gồm ít nhất sáu hệ thống Patriot do Mỹ, Đức, Romania và Hà Lan cung cấp.

Tuy nhiên, việc duy trì các hệ thống này không hề dễ dàng. Các bộ phận thay thế cho những phương tiện của Mỹ như HEMTT không có sẵn ở Ukraine, và cơ sở hạ tầng bị chiến tranh tàn phá càng khiến việc vận chuyển chúng trở nên phức tạp. Ngược lại, KrAZ-260 là tài sản nội địa, với các cơ sở sửa chữa và linh kiện dễ tiếp cận hơn trong phạm vi Ukraine.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã nhấn mạnh áp lực lên hệ thống phòng không vào đầu năm nay, lưu ý vào tháng 2/2025 rằng kho dự trữ tên lửa Patriot đang ở mức nguy hiểm. Việc kết hợp M901 với xe tải nội địa có thể là một giải pháp tạm thời để duy trì hoạt động của hệ thống quan trọng này, đặc biệt là sau những tổn thất như vụ phá hủy hai bệ phóng M901 gần Pokrovsk vào tháng 3/2024 - được xác nhận bởi các bài đăng trên nền tảng mạng xã hội X và các báo cáo từ trang thông tin The War Zone.

Hệ thống tên lửa Patriot. Ảnh: ÀP/TTXVN

Biểu tượng của sự kết hợp giữa viện trợ phương Tây và tự lực nội địa

Bên cạnh các chi tiết kỹ thuật, bức ảnh này còn mang ý nghĩa biểu tượng. Hệ thống Patriot đại diện cho sự hỗ trợ của phương Tây dành cho Ukraine, một “phao cứu sinh” chống lại các cuộc tấn công không ngừng của Liên bang Nga. Trong khi đó, KrAZ-260 là sản phẩm của nền công nghiệp Ukraine, mang dấu ấn của quá khứ Liên Xô cũ nhưng giờ đây được tái sử dụng để phục vụ cuộc chiến giành độc lập.

Sự kết hợp này phản ánh sự căng thẳng giữa việc phụ thuộc vào viện trợ nước ngoài và mong muốn tự lực. Đây cũng không phải lần đầu tiên Ukraine kết hợp công nghệ cũ và mới để củng cố hệ thống phòng thủ của mình.

Hệ thống Gravehawk, được phát triển với sự hỗ trợ của Anh và công bố vào tháng 2/2025 bởi Euromaidan Press, đã tận dụng tên lửa không đối không R-73 thời Liên Xô và triển khai chúng từ container trên mặt đất. Tương tự, hệ thống “FrankenBuk” đã kết hợp tên lửa Sea Sparrow của Mỹ với bệ phóng Buk-M1 thời Liên Xô, theo báo cáo của The War Zone vào tháng 3/2025. Những giải pháp lai ghép này cho thấy một mô hình đổi mới giúp Ukraine thích nghi với cuộc chiến.

Để hiểu được ý nghĩa của sự phát triển này, cần nhìn lại hành trình của hệ thống Patriot tại Ukraine. Những khẩu đội đầu tiên đến vào cuối năm 2022, đánh dấu một bước leo thang đáng kể trong sự hỗ trợ của Mỹ và Tổ chức HIệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) nhằm đối phó với các đợt tấn công bằng tên lửa và UAV của Liên bang Nga.

Đến đầu năm 2023, các kíp vận hành Ukraine, được huấn luyện tại Đức, đã triển khai hệ thống này để bảo vệ các thành phố như Kiev, đánh chặn những mối đe dọa mà các hệ thống S-300 thời Liên Xô gặp khó khăn trong việc đối phó. Thành công của Patriot trong việc bắn hạ các tên lửa Kinzhal vào tháng 5/2023, được Lầu Năm Góc xác nhận, đã củng cố giá trị của nó. Tuy nhiên, hệ thống này không phải là “bất khả chiến bại”.

Năm ngoái, tên lửa đạn đạo Iskander của Nga đã phá hủy hai bệ phóng M901 tại tỉnh Donetsk, nhấn mạnh sự cần thiết của việc nâng cao tính cơ động và khả năng phân tán của hệ thống. Việc sử dụng KrAZ-260 có thể là một nỗ lực để giải quyết điểm yếu này, giúp Patriot khó bị phát hiện và nhắm mục tiêu hơn nhờ một nền tảng ít bị chú ý hơn.

So sánh với hệ thống phòng không của Liên bang Nga

Trong khi Ukraine đang tìm cách tăng cường tính cơ động cho Patriot, hệ thống phòng không của Liên bang Nga lại đi theo một hướng khác.

Hệ thống S-400, vũ khí phòng không chủ lực của Moskva (Moscow), có tầm bắn lên tới 400 km với tên lửa 40N6 và có thể đánh chặn mục tiêu ở độ cao hơn 30 km. S-400 được lắp trên các xe tải MZKT-7930 do Belarus sản xuất, với tốc độ tối đa 96 km/h và tải trọng 30 tấn, giúp nó linh hoạt và có khả năng cơ động tốt hơn so với KrAZ-260.

Dù vậy, sự đổi mới của Ukraine trong việc thích ứng với hoàn cảnh chiến tranh có thể sẽ tiếp tục tạo ra những giải pháp bất ngờ, giúp nước này duy trì sức mạnh phòng thủ trong một cuộc xung đột kéo dài.

Tuy nhiên, sự tích hợp của hệ thống Patriot với mạng lưới NATO mang lại cho nó lợi thế về khả năng phối hợp và nhắm mục tiêu—một khả năng mà Ukraine đã khai thác rất hiệu quả. Trong khi đó, S-400 của Nga phụ thuộc vào chuỗi cung ứng trong nước, vốn đang chịu áp lực nặng nề do các lệnh trừng phạt. Điều này đối lập với khả năng của Ukraine trong việc tận dụng các nguồn lực sẵn có, như đã thấy với việc điều chỉnh KrAZ-260.

Sự đổi mới dưới áp lực chiến tranh

Các chuyên gia đã chú ý đến xu hướng này. Trong một podcast vào tháng 3/2025, các chuyên gia nhận định rằng khả năng của Ukraine trong việc lắp ghép các hệ thống đa dạng không chỉ thể hiện sự khéo léo về kỹ thuật mà còn phản ánh những áp lực cấp bách mà nước này đang phải đối mặt.

Tương tự, một báo cáo của Viện Nghiên cứu Dịch vụ Hoàng gia Anh (RUSI) vào đầu năm nay đã ca ngợi cách tiếp cận mang phong cách “MacGyver” của Ukraine trong việc duy trì hệ thống phòng không. Sự kết hợp giữa KrAZ-260 và M901 phù hợp với xu hướng này, cho thấy sự chuyển dịch sang các giải pháp nội địa trong bối cảnh viện trợ phương Tây gặp nhiều bất ổn về mặt chính trị như việc CNN báo cáo vào tháng 3/2025 rằng các lô hàng từ Mỹ đã bị tạm dừng do thay đổi chính sách từ chính quyền Tổng thống Donald Trump.

Tác động vượt xa chiến trường

Tấm ảnh này không chỉ mang ý nghĩa về mặt chiến thuật mà còn đặt ra câu hỏi về tương lai của các hệ thống do phương Tây cung cấp tại Ukraine. Liệu đây chỉ là một thử nghiệm đơn lẻ hay là khởi đầu của một nỗ lực lớn hơn nhằm tích hợp các thành phần của hệ thống Patriot với đội xe nội địa của Ukraine?

Dù bị chiến tranh tàn phá, nền công nghiệp quốc phòng của Ukraine vẫn cho thấy khả năng phục hồi đáng kể. Vào tháng 1/2025, Business Insider đưa tin rằng Ukraine đang phát triển một hệ thống phòng không nội địa để cạnh tranh với Patriot, theo lời của chỉ huy quân đội Oleksandr Syrskyi. Mặc dù thông tin chi tiết vẫn còn khan hiếm, việc điều chỉnh KrAZ-260 có thể là một bước đệm, thử nghiệm khả năng lắp đặt vũ khí tiên tiến lên các nền tảng địa phương.

Lịch sử đã cho thấy rằng những cải tiến mang tính ngẫu hứng trong thời chiến có thể định hình công nghệ quân sự. Trong Thế chiến II, Liên Xô từng gia cố xe tăng T-34 bằng lớp giáp tự chế để đối phó với Panther của Đức, trong khi Mỹ sử dụng bao cát để bọc xe tăng Sherman, tăng cường khả năng phòng thủ.

Nỗ lực hiện tại của Ukraine chính là sự tiếp nối của truyền thống này, kết hợp giữa sự cần thiết và óc sáng tạo. Hệ thống Patriot đã không ngừng phát triển trong nhiều thập kỷ, từ lần triển khai đầu tiên trong Chiến tranh vùng Vịnh, khi nó đánh chặn tên lửa Scud của Iraq với hiệu quả hạn chế, đến vai trò hiện tại của nó tại Ukraine. Mỗi phiên bản, từ PAC-1 đến PAC-3 MSE, đều cải tiến khả năng của hệ thống. Nhưng lần kết hợp với KrAZ-260 này đánh dấu một chương mới—không phải do các phòng nghiên cứu ở Massachusetts thiết kế, mà do các xưởng sửa chữa ở một Ukraine bị chiến tranh tàn phá.

Hướng đi tương lai: Áp lực đổi mới và sự sống còn

Nhìn về phía trước, phát triển này đặt ra nhiều suy đoán về chiến lược dài hạn của Ukraine. Khi kho tên lửa đang cạn kiệt và Nga gia tăng chiến dịch không kích—điển hình là vụ tấn công vào tháng 2 năm 2025 khiến 12 dân thường thiệt mạng, theo Al Jazeera—áp lực đổi mới là cực kỳ lớn.

KrAZ-260 có thể không sánh được với HEMTT về mặt hiệu suất, nhưng sự sẵn có của nó có thể giúp các khẩu đội Patriot tiếp tục hoạt động trên chiến trường. Nếu thành công, cách tiếp cận này có thể truyền cảm hứng cho các cải tiến khác, chẳng hạn như tích hợp NASAMS hoặc IRIS-T với các phương tiện của Ukraine. Trong khi đó, Mỹ và các đồng minh vẫn tiếp tục đẩy mạnh sản xuất, với Lockheed Martin đặt mục tiêu tăng sản lượng tên lửa Patriot lên 650 quả mỗi năm vào năm 2027, theo Forbes.

Cuối cùng, bức ảnh đơn lẻ này ghi lại một sự thật lớn hơn về nỗ lực chiến tranh của Ukraine. Sự kết hợp giữa bệ phóng tên lửa Mỹ với xe tải Ukraine không chỉ là một hiện tượng kỹ thuật kỳ lạ, mà còn là minh chứng cho cách một quốc gia đang bị bao vây định hình lại quy tắc của chiến tranh hiện đại.

Nó cũng nhắc nhở về tầm quan trọng của cuộc xung đột này, khi những hệ thống do Mỹ sản xuất được sử dụng theo những cách không ai ngờ tới. Liệu đây chỉ là một giải pháp tạm thời hay sẽ mở ra một giai đoạn mới trong năng lực phòng thủ của Ukraine vẫn chưa thể khẳng định. Nhưng điều chắc chắn là: trong ngọn lửa chiến tranh, sự cần thiết luôn là khởi nguồn cho phát minh và thế giới sẽ phải chờ đợi để xem Ukraine còn mang đến những bất ngờ nào khác.

Thành Nam/Báo Tin tức

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/phan-tichnhan-dinh/buc-anh-hiem-tiet-lo-ap-luc-doi-moi-cua-ukraine-dam-bao-su-song-con-trong-xung-dot-20250402224644033.htm