Chia sẻ với phóng viên Báo Sức Khỏe & Đời sống, ông Phạm Chánh Trung – Chi cục trưởng Chi cục Dân số TPHCM cho biết, hiện TPHCM có quy mô dân số 14 triệu dân, vẫn giữ vị trí đông dân nhất cả nước, với diện tích 6.772 km2, mật độ dân số là 2.068 người/ km2 (mật độ dân số TPHCM trước đây 4.375 người/ km2).
"Thống kê sơ bộ cho thấy, TPHCM hiện có cơ cấu dân số trẻ và vẫn đang trong thời kỳ 'dân số vàng', với tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động chiếm khoảng 70,6%", ông Trung thông tin thêm.
Cũng theo ông Trung, bên cạnh tin vui về cơ cấu dân số vàng, dữ liệu cũng cho thấy TPHCM hiện vẫn đang trong quá trình già hóa dân số, với tỷ lệ người cao tuổi (trên 60 tuổi) chiếm khoảng 10,5%. Song, so với TPHCM hồi năm 2024, tỷ lệ này tới 11,87%. Nói cách khác, tỷ lệ người cao tuổi của TPHCM hiện nay đã được "pha loãng" nhờ sáp nhập Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu trước đây.
Người cao tuổi ở TPHCM. Ảnh: HCMCPV
Một trong vấn đề "nhức nhối" của TPHCM trước đây về lĩnh vực dân số, là mức sinh thấp nhất cả nước với số con trung bình của một người phụ nữ trong độ tuổi sinh sản 1,39 con. Hiện nay, chỉ số này đã nhích lên 1,42. Dù vậy, "mức sinh thấp nhất cả nước" vẫn thuộc về TPHCM.
Liên quan tới công tác dân số từ nay tới cuối năm 2025 và những năm tiếp theo, lãnh đạo Chi cục Dân số TPHCM khẳng định: Sau 1/7/2025, công tác dân số vẫn tiếp tục duy trì thực hiện liên tục, không gián đoạn. Cụ thể, tất cả nhân sự thực hiện công tác quản lý nhà nước về dân số (công chức) vẫn làm việc tại UBND phường, xã và đặc khu.
Còn tất cả nhân sự trực tiếp triển khai công tác dân số, cung cấp các dịch vụ về dân số (viên chức) vẫn làm việc tại trung tâm y tế khu vực, trạm y tế, điểm y tế phường, xã và đặc khu. Ngoài ra, đội ngũ 19.392 cộng tác viên dân số vẫn tiếp tục "đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng" để chính sách dân số "không sót một ai".
Cộng tác viên dân số ở xã đảo Thạnh An
Được biết, TPHCM trước đây có trên dưới 12.000 cộng tác viên dân số. Tới thời điểm này, đội ngũ 19.392 cộng tác viên dân số đã bao gồm cả Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu trước đó. Đảm bảo mỗi cộng tác viên quản lý 150 – 250 hộ gia đình.
Ông Trung cũng cho hay, từ nay tới cuối năm 2025, cũng như những năm tiếp theo, Chi cục Dân số TPHCM tập trung tham mưu cấp thẩm quyền để triển khai, thực hiện bốn giải pháp chính. "Chúng tôi tin rằng, những giải pháp này sẽ giúp chính sách dân số đi vào từng phường, xã hiệu quả hơn" – lãnh đạo Chi cục Dân số TPHCM chia sẻ.
Trước hết, toàn hệ thống thực hiện công tác dân số TPHCM sẽ tăng cường các hoạt động truyền thông dân số tại cơ sở; thống nhất các nội dung truyền thông trọng điểm (nâng cao chất lượng dân số, mức sinh thấp, già hóa dân số; phát triển nguồn lực dân số).
Triển khai công tác dân số rất cần đội ngũ cộng tác viên.
"Để cộng đồng dân cư trên địa bàn tiếp cận nhanh, dễ dàng các nội dung ấy, chúng tôi sẽ đa dạng các hình thức truyền thông, lựa chọn các hình thức truyền thông phù hợp để tiếp cận người dân với các đặc thù khác nhau theo từng khu vực", ông Phạm Chánh Trung chia sẻ thêm.
Chi cục Dân số TPHCM sẽ củng cố, phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ dân số cơ sở, mà nòng cốt là đội ngũ cộng tác viên dân số gần dân nhất. Đội ngũ này sẽ thường xuyên được đào tạo, tập huấn, cập nhật kiến thức thông tin về dân số, để chuyển tải thông tin đến người dân một các nhanh nhất, chính xác, đầy đủ và hiệu quả nhất.
Cùng với đó là ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý dân số. Thực hiện số hóa trong quản lý, điều hành các hoạt động của đội ngũ công tác viên dân số ở cơ sở. Cuối cùng là thực hiện cơ chế kiểm tra, giám sát, đánh giá đội ngũ cán bộ làm công tác dân số ở cơ sở một cách thường xuyên, liên tục.
Đỗ Bá