Bức tranh kinh tế Đông Nam Á năm 2025

2 giờ trướcBài gốc

Năm 2025, kinh tế Đông Nam Á bước qua một chu kỳ nhiều biến động nhưng vẫn giữ được quỹ đạo tăng trưởng tương đối tích cực - một nghịch lý thú vị trong bối cảnh thương mại toàn cầu đầy bất ổn. Khu vực chứng kiến sự đan xen của hai dòng chảy: Vốn nhà nước mở rộng vai trò điều phối chiến lược, trong khi đầu tư tư nhân quốc tế tái định vị ưu tiên sang hạ tầng cốt lõi.

Bức tranh kinh tế 2025 phác họa một Đông Nam Á năng động, thực dụng hơn, nhưng cũng đối mặt nhiều phép thử mới. Ảnh: Nikkei Asia

Những câu chuyện nâng hạng thị trường, quỹ thịnh vượng mới, chuyển dịch năng lượng và đặc biệt là tác động từ thuế quan Mỹ đã phác họa một Đông Nam Á năng động hơn, thực dụng hơn, nhưng cũng đối mặt nhiều phép thử mới về sức chống chịu và khả năng tự cân bằng lợi ích quốc gia với hội nhập kinh tế.

Đà tăng trưởng khu vực: Việt Nam dẫn đầu

Theo các tổ chức theo dõi khu vực, Đông Nam Á tiếp tục duy trì mức tăng trưởng cao so với mặt bằng chung của kinh tế toàn cầu trong năm 2025. Việt Nam nổi lên là điểm sáng, với mô hình phát triển dựa trên xuất khẩu chứng tỏ sức sống bền bỉ, nhất là trong bối cảnh chuỗi cung ứng khu vực ngày càng gắn kết với thị trường Trung Quốc.

Việt Nam nổi lên là điểm sáng trong bức tranh tăng trưởng kinh tế khu vực năm 2025. Ảnh: International Finance

Dù thị trường bất động sản trong nước có thời điểm bộc lộ những nghịch lý về cung - cầu và giá trị tài sản, nền tảng vĩ mô của Việt Nam vẫn giữ được sự ổn định tương đối. Việc FTSE Russell nâng hạng Việt Nam lên nhóm thị trường mới nổi trong năm qua là một chỉ báo quan trọng, được kỳ vọng tạo lực đẩy cho dòng vốn ngoại và cải thiện thanh khoản thị trường tài chính trong trung - dài hạn.

Ở chiều ngược lại, Thái Lan là nền kinh tế lớn hiếm hoi trong khu vực chưa thoát khỏi trạng thái tăng trưởng thấp. Mô hình xuất khẩu - vốn là trụ cột của kinh tế nước này - đang đối mặt dấu hiệu suy mòn do sự suy yếu của cầu toàn cầu, căng thẳng địa chính trị và những bất ổn chính trị nội tại. Việc thiếu một Chính phủ ổn định trong nhiều giai đoạn của năm 2025 khiến quá trình hoạch định và triển khai chính sách vĩ mô thiếu tính liền mạch, trong bối cảnh kinh tế cần các quyết sách nhanh và nhất quán hơn.

Xu hướng mở rộng vai trò điều phối vốn công

Một trong những điểm nhấn mới của kinh tế Đông Nam Á năm 2025 là sự ra đời của hàng loạt quỹ đầu tư quốc gia do nhà nước sở hữu, như Danantara tại Indonesia hay Quỹ Thịnh vượng Maharlika của Philippines. Các quỹ này phản ánh xu hướng tăng cường can thiệp của nhà nước vào điều phối dòng vốn chiến lược, trong bối cảnh cạnh tranh thu hút đầu tư ngày càng khốc liệt.

Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto bắt tay cựu Tổng thống Joko Widodo trong lễ ra mắt Quỹ đầu tư quốc gia Danantara ngày 24/2. Ảnh: SCMP

Dù cơ chế vận hành hay mức độ tác động của các quỹ này còn cần thời gian để kiểm chứng, việc các quốc gia khu vực gia tăng vai trò dẫn dắt vốn đầu tư công cho thấy một bước dịch chuyển quan trọng trong quá trình hình thành mô hình tư bản nhà nước tại Đông Nam Á.

Xu hướng này không chỉ dừng ở các quỹ đầu tư, mà còn được thể hiện qua chính sách công nghiệp chiến lược. Tại Indonesia, chiến lược “hạ nguồn hóa” ngành nickel, nhằm kiểm soát khâu tinh luyện, chế biến sâu thay vì chỉ xuất khẩu nguyên liệu thô tiếp tục được duy trì bất chấp những thách thức về hạ tầng, môi trường và chi phí vốn. Đây là một trong những ví dụ tiêu biểu cho cách nhà nước chủ động định hình vị trí quốc gia trong chuỗi giá trị toàn cầu, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào các động lực thị trường.

Vốn tư nhân dịch chuyển trọng tâm

Song hành với sự mở rộng của vốn nhà nước, dòng vốn tư nhân từ các quỹ đầu tư lớn của Mỹ cũng gia tăng hiện diện trong khu vực. Global Infrastructure Partners - quỹ thuộc BlackRock, quản lý danh mục hơn 100 tỷ USD đã hợp tác với hai quỹ đầu tư quốc doanh để thâu tóm và hủy niêm yết nhà vận hành sân bay quốc gia Malaysia khỏi sàn chứng khoán.

Động thái này cho thấy sự dịch chuyển mối quan tâm của giới đầu tư tư nhân: Từ các lĩnh vực kinh tế số, ứng dụng tiêu dùng và ngân hàng số - vốn từng “nở rộ” nhưng nhiều thương vụ gặp khó trong thoái vốn sang các lĩnh vực hạ tầng truyền thống như năng lượng, giao thông, trung tâm dữ liệu, nơi nhu cầu vốn đầu tư ổn định và có tài sản bảo đảm rõ ràng hơn.

Nhu cầu hiện đại hóa hệ thống logistics, mở rộng sân bay, cảng biển trong khu vực... đang mở ra những cơ hội mới cho các nhà đầu tư có tiềm lực.

Hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông và năng lượng, tiếp tục là “điểm nghẽn” nhưng đồng thời cũng là “điểm đến” của vốn đầu tư. Nhu cầu hiện đại hóa hệ thống logistics, mở rộng sân bay, cảng biển, đường cao tốc, cùng với đầu tư cho các dự án trung tâm dữ liệu phục vụ chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo, đang mở ra những mặt trận mới cho các nhà đầu tư có tiềm lực tài chính lớn.

Trong lĩnh vực năng lượng sạch, tiến trình chuyển dịch tại Đông Nam Á diễn ra không đồng đều. Ở Indonesia, các dự án năng lượng sạch quy mô lớn như Thỏa thuận Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Công bằng (JETP), chưa đạt tiến triển đáng kể, cho thấy thách thức trong hài hòa mục tiêu tăng trưởng – an ninh năng lượng và nguồn lực tài chính.

Thuế quan: Cách tiếp cận khác biệt giữa các nền kinh tế

Tác động lớn nhất đối với khu vực trong năm 2025, cũng là câu chuyện có ảnh hưởng toàn cầu, là chính sách thuế quan của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump.

Các quốc gia trong khu vực đã triển khai chiến lược điều chỉnh linh hoạt nhằm giảm thiểu tác động từ các chính sách thuế quan mới của Mỹ. Ảnh: Ignatiev

Một số quốc gia như Indonesia và Philippines đã nhanh chóng tiến hành các thỏa thuận song phương nhằm tránh các mức thuế cao, trong bối cảnh chính sách thương mại Mỹ thiếu tính dự đoán và có thể thay đổi nhanh. Trong khi đó, các nền kinh tế phụ thuộc thương mại nhiều hơn giữ thái độ thận trọng hơn trong đàm phán.

Bài toán của năm 2026

Từ diễn biến năm 2025, có thể nhận thấy tín hiệu rõ ràng: Môi trường thương mại - đầu tư toàn cầu đang chuyển dịch sang trạng thái giao dịch hóa, thực dụng và tiềm ẩn nhiều rủi ro hơn. Điều này thúc đẩy các quốc gia Đông Nam Á gia tăng các “bộ đệm” chính sách, trong đó chủ nghĩa dân tộc kinh tế, bảo hộ chiến lược và can thiệp vốn nhà nước sẽ tiếp tục là xu hướng quan trọng trong năm 2026.

Cách các quốc gia khu vực điều chỉnh để thích ứng với một nước Mỹ khó dự đoán, đồng thời cân bằng giữa thu hút vốn tư nhân và mở rộng vốn nhà nước trong các lĩnh vực chiến lược, sẽ là những động lực đáng chú ý định hình kinh tế Đông Nam Á trong năm mới.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/buc-tranh-kinh-te-dong-nam-a-nam-2025-10401898.html