Bụi mịn trong không khí và mối nguy âm thầm giữa nhịp sống đô thị

3 giờ trướcBài gốc

Hình ảnh ô nhiễm không khí ở Việt Nam

Trong cảm nhận quen thuộc, nhiều người cho rằng lớp mờ buổi sớm là sương mùa lạnh. Tuy nhiên, các số liệu quan trắc cho thấy đó thường là hỗn hợp của bụi mịn PM2.5, khí thải giao thông và các hạt ô nhiễm tích tụ do thời tiết ít gió, nghịch nhiệt.

Đặc điểm đô thị với mật độ phương tiện cao, công trình xây dựng liên tục và mật độ dân cư cao khiến không khí bị ô nhiễm nghiêm trọng, nhất là vào cuối năm và đầu xuân.

Hệ lụy đối với sức khỏe

Bụi mịn PM2.5 có kích thước rất nhỏ, có khả năng vượt qua hàng rào bảo vệ tự nhiên của mũi và họng để xâm nhập sâu vào phế nang. Khi tích tụ, các hạt bụi này gây kích ứng niêm mạc, kích hoạt phản ứng viêm và làm suy giảm khả năng trao đổi oxy của phổi.

Việc tiếp xúc lâu dài với không khí chứa bụi mịn làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh hô hấp ở nhiều nhóm đối tượng, từ viêm phế quản, hen suyễn ở trẻ em đến giảm chức năng phổi, ho kéo dài, khó thở khi gắng sức ở người trưởng thành, đồng thời làm nặng thêm các bệnh hô hấp mạn tính ở người cao tuổi.

Đáng chú ý, nhiều nghiên cứu cho thấy nguy cơ ung thư phổi có thể gia tăng ngay cả ở những người không hút thuốc nhưng thường xuyên phơi nhiễm với nồng độ PM2.5 cao.

Không chỉ dừng lại ở hệ hô hấp, bụi mịn còn tác động tiêu cực đến hệ tim mạch. Khi xâm nhập vào máu qua phế nang, các hạt bụi kích hoạt phản ứng viêm mạch máu, làm rối loạn chức năng nội mô và thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch.

Nhiều nghiên cứu dịch tễ học cho thấy phơi nhiễm PM2.5 kéo dài có mối liên hệ rõ rệt với nguy cơ tăng huyết áp, bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim, đột quỵ và rối loạn nhịp tim, đặc biệt nguy hiểm đối với những người đã có bệnh tim mạch nền.

Bụi mịn không chỉ ảnh hưởng đến những người đang sống trong thành phố, mà còn để lại hệ lụy lâu dài cho thế hệ tương lai. Phụ nữ mang thai nếu thường xuyên tiếp xúc với PM2.5 có nguy cơ sinh non, trẻ nhẹ cân, đồng thời làm tăng khả năng chậm phát triển phổi và suy yếu hệ miễn dịch của trẻ ngay từ những năm đầu đời.

Trẻ nhỏ, với hệ hô hấp và miễn dịch chưa hoàn thiện, là nhóm dễ tổn thương nhất trước ô nhiễm không khí đô thị.

Người dân tự bảo vệ mình như thế nào?

Trong bối cảnh chất lượng không khí chưa thể cải thiện trong thời gian ngắn, người dân đô thị cần chủ động áp dụng các biện pháp bảo vệ sức khỏe như theo dõi chỉ số chất lượng không khí (AQI) để điều chỉnh hoạt động ngoài trời khi mức ô nhiễm cao; sử dụng khẩu trang có khả năng lọc bụi mịn khi di chuyển; trang bị thiết bị lọc không khí trong không gian sinh hoạt, đặc biệt đối với các gia đình có trẻ nhỏ và người cao tuổi; đồng thời tăng cường cây xanh và hạn chế các nguồn phát thải trong sinh hoạt hằng ngày.

Trong điều kiện đô thị hóa nhanh và mật độ dân cư cao, ô nhiễm không khí đang đặt ra những thách thức ngày càng lớn đối với sức khỏe cộng đồng. Việc nhận diện đúng mức độ rủi ro và chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa là giải pháp thiết thực nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của ô nhiễm không khí trong đời sống hiện nay.

NHI KHANH

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/doi-song/bui-min-trong-khong-khi-va-moi-nguy-am-tham-giua-nhip-song-do-thi-192610.html