Bắt đầu từ năm 2021, Chương trình 1719 đặt mục tiêu tổng thể về giảm nghèo bền vững, nâng cao thu nhập, cải thiện hạ tầng và dịch vụ xã hội, phát huy giá trị văn hóa truyền thống và đào tạo nghề cho đồng bào vùng DTTS. Sau gần 5 năm thực hiện, chương trình đã huy động nguồn vốn hơn 137.000 tỷ đồng, tập trung vào 10 dự án lớn, 14 tiểu dự án và 36 nội dung thành phần, đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội vùng sâu, vùng xa, những nơi có đông đồng bào DTTS sinh sống.
Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng tỉnh Cao Bằng giám sát việc thực hiện nhiều công trình xây dựng cơ sở hạ tầng trong Chương trình 1719. Ảnh: Thúy Hồng
Trong đó, thành tựu nổi bật trước hết là tỷ lệ giảm nghèo bình quân đạt 3,4% mỗi năm, vượt kế hoạch đề ra, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển với các vùng khác. Thu nhập bình quân đầu người vùng DTTS đến nay đã tăng gấp hơn 3 lần so với năm 2020, đạt trên 43 triệu đồng mỗi năm và dự kiến sẽ còn tiếp tục tăng trong những năm tới.
Song song đó, tỷ lệ lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề cũng vượt mục tiêu, đạt gần 55%, tạo tiền đề vững chắc cho người dân có việc làm và cải thiện điều kiện sống. Chương trình còn tập trung đầu tư kết cấu hạ tầng thiết yếu như đường giao thông, điện, nước sinh hoạt, nhà ở giúp hàng trăm nghìn hộ đồng bào DTTS tiếp cận thuận lợi hơn với các dịch vụ xã hội. Cùng với đó là các dự án phát triển sản xuất, tập trung vào các mô hình nông nghiệp có giá trị kinh tế cao như trồng rau, hoa, cà phê, chè, và chăn nuôi đã giúp nhiều hộ vươn lên thoát nghèo và ổn định cuộc sống.
Về lĩnh vực văn hóa và y tế, chương trình cũng tạo điểm nhấn với việc bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của đồng bào DTTS, đồng thời tăng cường khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế hiện đại, góp phần nâng cao sức khỏe cộng đồng. Các chính sách hướng tới hỗ trợ phụ nữ và trẻ em gái trong phát triển kinh tế - xã hội cũng được quan tâm, thúc đẩy bình đẳng giới và tăng cường vai trò của phụ nữ trong các lĩnh vực. Cụ thể tại các địa phương như Cao Bằng và Lâm Đồng, Chương trình 1719 đã đạt nhiều kết quả thực tiễn nổi bật. Ở Cao Bằng, tỷ lệ giảm nghèo trong vùng đồng bào DTTS đạt trên 4,6%; ngân sách Trung ương giải ngân đạt trên 75% kế hoạch. Hạ tầng giao thông nông thôn được đầu tư đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển sản xuất và lưu thông hàng hóa.
Còn tại Lâm Đồng, 100% xã đã có đường giao thông kiên cố nối trung tâm xã, điện và nước sinh hoạt đạt tỷ lệ rất cao, tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân 2-3% mỗi năm. Người dân được hỗ trợ đa dạng hóa sản xuất nông nghiệp, phát triển các vùng chuyên canh cây công nghiệp và cây ăn quả mang lại giá trị kinh tế cao. Những thay đổi này đã nâng cao thu nhập cũng như tạo lập cuộc sống ổn định, bền vững cho đồng bào DTTS.
Tuy nhiên, bên cạnh những thành quả, vẫn còn một số hạn chế như nguy cơ tái nghèo còn tồn tại, dịch vụ xã hội phát triển chưa đồng đều, và việc thực thi chương trình đôi khi còn manh mún, thiếu tập trung. Hiện các cấp ngành đã và đang tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, tăng cường phối hợp để phát huy tối đa hiệu quả của chương trình trong giai đoạn tiếp theo từ 2026-2030.
Theo ông Bon Yô Soan - Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Lâm Đồng, với tiềm năng và quyết tâm cao của tỉnh về thực hiện có hiệu quả các dự án đầu tư vùng đồng bào DTTS, tỉnh Lâm Đồng đã và đang lấy người dân làm trung tâm, hướng các nguồn lực đầu tư của Nhà nước thực sự đến từng thôn buôn, mang lại sự thay đổi rõ rệt, toàn diện cho vùng đồng bào DTTS.
Nhìn lại gần 5 năm qua, Chương trình 1719 không chỉ là nguồn lực quan trọng mà còn là động lực thúc đẩy đồng bào DTTS và miền núi tự tin vươn lên, từng bước bứt phá trong phát triển kinh tế - xã hội và cải thiện đời sống. Đây là nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững vùng đồng bào DTTS.
Tấn Minh