Bước lùi của Mỹ khiến Ukraine lao đao
Theo các quan chức Ukraine và phương Tây, Ukraine đối mặt với nguy cơ thiếu vũ khí phòng không khi quá trình xem xét viện trợ của Bộ Quốc phòng Mỹ khiến các đợt chuyển giao chậm lại, đúng lúc Nga tăng cường các cuộc không kích. Áp lực nguồn cung trở nên nghiêm trọng hơn sau nhiều tháng giao hàng thất thường và ít hơn dự kiến kể từ khi Lầu Năm Góc ban hành chỉ thị vào tháng 6. Các quan chức và các nhà phân tích cảnh báo nếu Moscow tiếp tục leo thang hoặc duy trì nhịp độ tấn công tên lửa và UAV như hiện nay, các đơn vị phòng không của Ukraine sẽ đối mặt với tình trạng thiếu đạn dược.
Xung đột ở Ukraine. Ảnh: Reuters
“Việc đạn dược cạn kiệt chỉ còn là vấn đề thời gian” một nguồn tin về việc Mỹ cung cấp vũ khí phòng không cho Ukraine tiết lộ.
Việc chậm trễ này đặc biệt đáng lo ngại vì những lô tên lửa mua trực tiếp từ các nhà sản xuất theo chương trình Sáng kiến Hỗ trợ An ninh cho Ukraine (USAI) được sản xuất theo lô, tạo ra khoảng trống giữa các đợt giao hàng.
Các quốc gia EU gần đây đã đồng ý cung cấp các hệ thống phòng không và đạn dược từ kho dự trữ của họ, đồng thời mua thêm từ Mỹ để tiếp tục viện trợ cho Ukraine, nhưng đến nay các chuyến hàng mới chỉ được chuyển giao một phần.
Ngày 7/9, lực lượng Nga được cho đã tiến hành đợt không kích lớn nhất nhằm vào Ukraine kể từ khi mở rộng chiến dịch quân sự với 805 UAV Shahed cùng UAV nghi binh, 13 tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo. Những đợt tấn công bằng tên lửa và UAV này diễn ra đồng thời với việc quân Nga tiến công trên bộ, hướng tới các thành phố chiến lược ở miền Đông Ukraine.
Trong khi Ukraine đã nhiều lần cảnh báo về nguy cơ thiếu hụt vũ khí phòng không, kể cả dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden thì các đợt tấn công dồn dập của Moscow khiến lo ngại này trở nên cấp bách hơn. Việc Mỹ chậm tiến độ viện trợ diễn ra sau một bản ghi nhớ hồi đầu tháng 6 do quan chức phụ trách chính sách hàng đầu của Lầu Năm Góc Elbridge Colby gửi Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth.
Trong bản ghi nhớ, ông Colby - người từng tuyên bố muốn tái định hướng quân đội Mỹ để đối phó mối đe dọa ngày càng lớn từ Trung Quốc, lập luận rằng yêu cầu của Ukraine về vũ khí có thể khiến kho dự trữ vốn đã suy giảm của Lầu Năm Góc bị kéo căng.
Một quan chức Nhà Trắng nói: “Thông tin cho rằng chúng tôi "tước đi của Kiev những vũ khí phòng không quan trọng" là hoàn toàn sai. Bộ Chiến tranh đang làm việc một cách thận trọng để đáp ứng yêu cầu của Ukraine, bao gồm cả về phòng không".
Theo quan chức này, Tổng thống Donald Trump muốn “chấm dứt tình trạng giết chóc” hiện nay và đã chỉ đạo Mỹ “bán vũ khí cho các đồng minh NATO để họ bù đắp số lượng vũ khí đang gửi cho Ukraine”. Ông cũng kêu gọi các quốc gia châu Âu “tăng cường nỗ lực, chấm dứt mua dầu của Nga và gây sức ép kinh tế với những nước tài trợ" cho chiến dịch quân sự của Moscow.
Sau khi tiến hành rà soát khả năng sẵn sàng của 10 hệ thống quan trọng, Lầu Năm Góc đã tạm dừng, song sau đó cung cấp nhỏ giọt cho Ukraine các tên lửa đánh chặn PAC-3 của hệ thống Patriot, tên lửa phòng không vác vai Stinger, đạn pháo dẫn đường chính xác, tên lửa Hellfire và tên lửa AIM dùng cho hệ thống phòng không NASAMS cùng tiêm kích F-16, các quan chức cấp cao của Mỹ và Ukraine cho hay.
Các quan chức Ukraine cho biết, kể từ mùa hè, lực lượng nước này đã tiêu hao số lượng lớn đạn dược để đối phó với các đợt không kích dữ dội của Nga nhằm vào các cơ sở hạ tầng.
Thách thức phòng thủ của Ukraine
Khi Nga mở rộng các đợt không kích nhằm vào các cơ sở năng lượng trước mùa thu và mùa đông lạnh giá, với mục tiêu làm suy yếu Ukraine và gia tăng lợi thế của mình trên chiến trường, Kiev sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức phòng thủ hơn.
Các cuộc tấn công bằng UAV của Nga đã tăng mạnh trong năm nay, trung bình hơn 5.200 lượt phóng mỗi tháng vào mùa hè - xu hướng được các quan chức và chuyên gia Ukraine cảnh báo sẽ còn tiếp diễn.
Theo số liệu của Không quân Ukraine, số lượng tên lửa Nga phóng đi có giảm nhẹ so với năm ngoái nhưng mỗi tháng vẫn ở mức hàng trăm quả. Mỗi đợt tấn công ồ ạt buộc Ukraine phải tiêu tốn số lượng lớn tên lửa đánh chặn và đạn dược với tốc độ nhanh hơn khả năng Mỹ viện trợ bổ sung.
Tuần trước, Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết ông đã giao cho Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng Rustem Umerov điều phối các quan chức, chính quyền địa phương và doanh nghiệp năng lượng mua thêm các hệ thống phòng không tầm ngắn và tầm trung. Ưu tiên hàng đầu là đánh chặn UAV Shahed, Tổng thống Ukraine nói, đồng thời cho biết ông đã làm việc với các chỉ huy không quân để “tăng tốc cung cấp thêm hệ thống phòng không”.
Một số tín hiệu tích cực đã xuất hiện. Các đồng minh châu Âu của Ukraine bắt đầu mua vũ khí Mỹ cho Kiev sau thỏa thuận đạt được với ông Trump tại Nhà Trắng hồi tháng 8, cho phép bán gián tiếp chúng cho Ukraine. Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine - ông Andriy Yermak đã gọi đây là “bước ngoặt đột phá”.
Sáng kiến do các nước NATO dẫn dắt này cho phép các quốc gia tham gia mua thiết bị quân sự và đạn dược từ kho dự trữ của Mỹ để chuyển cho Kiev Theo phía Ukraine, các đối tác châu Âu đã mua 2 tỷ USD vũ khí trong tháng 8, bao gồm cả hệ thống phòng không. Mục tiêu của Kiev là đảm bảo nhận được ít nhất 1 tỷ USD viện trợ như vậy mỗi tháng.
Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: Financial Times