Bước ngoặt bỏ room tín dụng

6 giờ trướcBài gốc

“Cởi trói” khỏi hạn mức tín dụng

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) khẩn trương xây dựng có lộ trình và thí điểm việc gỡ bỏ biện pháp giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng (room tín dụng) để thực hiện từ năm 2026.

Room tín dụng được áp dụng tại Việt Nam chính thức từ năm 2011 - thời điểm tín dụng tăng trưởng cao cùng với lạm phát vượt ngưỡng. NHNN áp dụng room tín dụng như một công cụ để kiểm soát tốc độ tăng trưởng tín dụng, chất lượng cho vay cũng như phục vụ các mục tiêu kinh tế vĩ mô khác như lãi suất, cung tiền và lạm phát.

Trong những năm 2000, tốc độ tăng trưởng tín dụng trung bình hơn 30%/năm, đặc biệt năm 2007 lên đến 50%. Điều này kéo theo lãi suất lên cao, tín dụng chảy vào thị trường tài sản nhiều như bất động sản có thể dẫn đến tình trạng định giá cao và tín dụng tăng trưởng cao khiến cho lạm phát tăng cao, lên tới 20% vào năm 2008.

Nhưng hiện công cụ này bị "chê" là tạo cơ chế xin - cho, một số trường hợp khiến người vay không thể tiếp cận tín dụng nếu nhà băng không còn "quota".

Khách hàng giao dịch tại Chi nhánh HDBank Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng

Trong bối cảnh kinh tế đang phục hồi và nhu cầu vốn vay tăng cao, room tín dụng đang trở thành yếu tố cản trở sự phát triển của các ngân hàng. Nhiều ngân hàng thương mại (NHTM) phản ánh rằng, room tín dụng “cứng nhắc” khiến họ khó mở rộng cho vay, ngay cả khi nhu cầu tín dụng hợp lý và tiềm năng. Lấy ví dụ, một ngân hàng trong quý III đã gần chạm ngưỡng room tín dụng được cấp, dẫn đến phải từ chối các khoản vay mới, dù các dự án vay vốn thuộc lĩnh vực sản xuất, chế biến và có tỷ lệ rủi ro thấp.

Theo các chuyên gia, bỏ room tín dụng sẽ tạo sức ép cạnh tranh lành mạnh. Bản chất cơ chế room tín dụng hiện tại là phân chia thị phần tín dụng cho mỗi ngân hàng theo mức nhất định hằng năm. Các ngân hàng thường hướng đến cân đối cho vay trong hạn mức được cấp, sự cạnh tranh giữa các ngân hàng gần như bị triệt tiêu. Nếu cơ chế này được dỡ bỏ, các ngân hàng sẽ được phép cạnh tranh tự do. Đương nhiên, khi đó việc xây dựng chất lượng tín dụng, năng lực phục vụ, khả năng tài chính sẽ là những điểm đột phá mà các tổ chức tin dụng đều hướng tới.

Ở góc độ ngân hàng, theo ông Trần Hoài Phương, Giám đốc Khối Khách hàng DN, thành viên Ban điều hành HDBank, việc bỏ room tín dụng ít nhất sẽ có tác động tâm lý tích cực, tạo cảm giác lạc quan. Ông cũng cho rằng, trong những tháng cuối năm, dự báo tín dụng sẽ tăng trưởng mạnh khi bước vào mùa cao điểm và mặt bằng lãi suất ổn định ở mức phù hợp. Do đó, việc bỏ room tín dụng là phù hợp.

Ông Lê Thanh Tùng, thành viên HĐQT VietinBank cho rằng, việc bỏ room tín dụng là xu thế tất yếu. Hiện, NHNN đã có quy định khá đồng bộ về quản trị rủi ro và đang sửa đổi một số quy định để các ngân hàng tiệm cận tiêu chuẩn quản trị rủi ro quốc tế (như Basel III). Đây là các công cụ mà NHNN có thể áp dụng, buộc các NHTM phải tăng vốn tương ứng, nếu muốn tăng cung ứng vốn cho nền kinh tế.

Sân chơi bình đẳng, tạo sức ép cạnh tranh lành mạnh

Trên thực tế, NHNN đang thực hiện lộ trình giảm dần và tiến tới xóa bỏ phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho từng ngân hàng. Năm 2024, NHNN đã lần đầu tiên thực hiện giao toàn bộ chỉ tiêu tín dụng ngay từ đầu năm, thay vì điều chỉnh linh hoạt theo từng quý như trước, ngoài ra cơ quan điều hành đã bỏ "room" tín dụng với nhóm chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Với các tổ chức tín dụng còn lại, NHNN rà soát để từng bước dỡ bỏ hạn mức này.

Thông điệp chung trong vài năm qua từ phía NHNN là linh hoạt trong phân bổ room tín dụng. Tuy nhiên, trước tín hiệu rõ ràng về một lộ trình xóa bỏ room tín dụng, một lần nữa được đặt ra với kỳ vọng tạo sự cạnh tranh lành mạnh trong cả hệ thống ngân hàng. Việc tự do hóa tín dụng theo cơ chế thị trường, đặc biệt là bỏ hạn mức tín dụng cho từng tổ chức, đây được xem là một bước đi mang tính đột phá và phù hợp với bối cảnh hiện nay.

TS Nguyễn Đức Độ - Học viện Tài chín

Năm 2025, điều này tiếp tục được duy trì, cho thấy định hướng điều hành rõ ràng hơn. Thay vì đặt vấn đề “bỏ hay không bỏ room tín dụng”, cách làm mới cho thấy NHNN đang chuyển sang tư duy “khi nào là thời điểm phù hợp để bỏ”, và từng bước chuẩn bị cho lộ trình thoát khỏi công cụ quản lý hành chính này.

Ông Phạm Chí Quang - Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ cho biết, NHNN cũng nhận thấy đây là một trong những giải pháp hành chính có tính thời điểm, và NHNN đã có lộ trình hướng tới việc gỡ bỏ công cụ hành chính này. NHNN sẽ có giải pháp sao cho phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam, đồng thời ổn định vĩ mô, kiểm soát được lạm phát, và sẽ có báo cáo cụ thể với Thủ tướng Chính phủ về lộ trình triển khai việc bãi bỏ công cụ này.

Liên quan tới chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc gỡ bỏ công cụ hành chính “room tín dụng”, ông Đỗ Bảo Ngọc - Phó Tổng Giám đốc Công ty Chứng khoán Kiến Thiết cho rằng, việc bỏ room tín dụng giúp Việt Nam tiệm cận chuẩn quốc tế, phù hợp mục tiêu nâng hạng thị trường tài chính. Đối với NHTM, việc bỏ room tín dụng sẽ giúp họ chủ động hơn khi lập kế hoạch tín dụng, tối ưu hóa lợi nhuận, đặc biệt trong mùa cao điểm nhu cầu vốn cuối năm.

“Quan trọng hơn, bỏ room tín dụng buộc các NHTM phải tăng trách nhiệm và năng lực tự chủ. Theo đó, thay vì "xin room', NHTM phải tự quyết việc tăng tín dụng dựa trên sức khỏe tài chính và khả năng quản trị rủi ro” - ông Đỗ Bảo Ngọc nhận định.

Phó Tổng Giám đốc Agribank Phùng Thị Bình cho hay, với một ngân hàng thương mại, cũng như các DN nói chung, việc xây dựng kế hoạch kinh doanh hằng năm là yêu cầu bắt buộc. Đối với ngân hàng vốn là trung gian tài chính, vừa thực hiện huy động vốn, vừa cho vay thì việc xây dựng kế hoạch tăng trưởng tín dụng cần dựa trên năng lực tài chính của chính mình.

"Ngay cả khi NHNN bỏ trần hạn mức tín dụng, điều đó không có nghĩa là ngân hàng có thể muốn tăng bao nhiêu cũng được. Mức tăng trưởng tín dụng vẫn cần bảo đảm phù hợp với khả năng hấp thụ của nền kinh tế"- bà Bình nhấn mạnh.

Chuyên gia phân tích SSI Research đánh giá, khi khả năng bỏ room tín dụng xảy ra, bức tranh thị phần tín dụng của các ngân hàng sẽ có sự thay đổi. “Gỡ bỏ cơ chế hạn mức tín dụng sẽ có lợi cho các ngân hàng có bộ đệm vốn mạnh, do họ có khả năng mở rộng cho vay tốt hơn” - SSI nhấn mạnh.

Khi room tín dụng được dỡ bỏ, các ngân hàng sẽ có thể linh hoạt hơn trong việc phát triển các sản phẩm tín dụng và tiếp cận nhanh chóng hơn với các cơ hội kinh doanh… không chỉ có vậy, việc này cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các DN, đặc biệt là DN nhỏ và vừa trong việc tiếp cận nguồn vốn tín dụng.

TS Nguyễn Tú Anh - chuyên gia kinh tế - tài chính

Trâm Anh

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/buoc-ngoat-bo-room-tin-dung.807789.html