Bước ngoặt chiến lược cho không gian đô thị Thủ đô

3 giờ trướcBài gốc

Trao đổi với phóng viên Báo Hànôịmới, KTS Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội đã phân tích những ý nghĩa chiến lược, điều kiện tiên quyết để dự án thành công và các nguyên tắc cần đặt lên hàng đầu trong quá trình triển khai.

KTS Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường vụ Hội Kiến trúc sư Hà Nội. Ảnh: Quang Thái

- Ngày 15-12, HĐND thành phố Hà Nội đã phê duyệt chủ trương đầu tư dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng. Theo ông, dự án này có ý nghĩa như thế nào trong việc tạo lập không gian đô thị hiện đại, đồng bộ hai bên sông Hồng cũng như không gian đô thị Thủ đô?

- Có thể nói, việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng mang ý nghĩa của một bước ngoặt chiến lược. Lần đầu tiên Hà Nội có điều kiện hiện thực hóa một cách bài bản khát vọng phát triển Thủ đô “quay mặt ra sông”, coi sông Hồng không chỉ là tuyến phòng lũ mà là trục không gian - cảnh quan - sinh thái trung tâm của đô thị.

Nếu nhìn rộng ra, dự án này hướng tới mục tiêu lớn hơn là kiến tạo một “kỳ tích sông Hồng”, nơi phát triển đô thị gắn với bảo vệ môi trường, tôn trọng quy luật tự nhiên và bảo đảm an toàn lâu dài cho cả lưu vực. Đó cũng chính là tinh thần xuyên suốt trong các chỉ đạo của Bộ Chính trị về phát triển Thủ đô Hà Nội trong giai đoạn mới.

Nhìn ra thế giới, chúng ta có thể thấy nhiều bài học. Cách đây hơn 40 năm, sông Hàn của thành phố Seoul (Hàn Quốc) từng là một dòng sông ô nhiễm nặng. Từ năm 1983, Chính phủ Hàn Quốc đã xây dựng chiến lược phục hưng sông Hàn. Đến năm 2003, dự án phục hưng sông Hàn 1.0 chính thức triển khai và cơ bản hoàn thành vào năm 2023, tạo nên hình ảnh mang tính biểu tượng cho Seoul và cho một quốc gia phát triển. Đáng chú ý, từ năm 2024, Hàn Quốc tiếp tục bước sang giai đoạn phục hưng sông Hàn 2.0, tháo dỡ dần các kết cấu bê tông hóa, kè cứng để trả lại cho dòng sông sự gần gũi với thiên nhiên.

Cùng đặt trong bối cảnh đó, nếu sông Hồng được quy hoạch và phát triển hài hòa với tầm nhìn 100 năm, dự án này sẽ không chỉ có ý nghĩa với Hà Nội mà còn thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc xây dựng một Thủ đô phát triển bền vững, lấy môi trường và sự cân bằng giữa con người - thiên nhiên làm ưu tiên hàng đầu.

- Dự án trục đại lộ cảnh quan sông Hồng có quy mô rất lớn, phạm vi rộng, thời gian thực hiện kéo dài. Theo ông, những điều kiện nào mang tính quyết định để dự án có thể triển khai thành công? Việc giám sát và minh bạch thông tin cần được đặt ra ra sao?

- Dự án được cấu trúc thành nhiều hợp phần độc lập nhưng gắn kết chặt chẽ với nhau. Trong đó có việc hình thành trục đại lộ giao thông dài khoảng 80km dọc theo cả tả ngạn và hữu ngạn sông Hồng; xây dựng hệ thống công viên cảnh quan, không gian vui chơi, giải trí với diện tích khoảng 3.300ha; đồng thời giải phóng mặt bằng, tái thiết đô thị trên diện tích khoảng 2.100ha.

Với tổng mức đầu tư sơ bộ lên tới khoảng 855.000 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành vào năm 2030, đây là dự án tái thiết đô thị quy mô rất lớn, tác động trực tiếp tới khoảng 200.000 người dân sinh sống trong hành lang thoát lũ. Nhiều hộ dân trong số đó đã sinh sống ổn định suốt 60–70 năm qua, hình thành từ giai đoạn quản lý còn nhiều hạn chế, dẫn đến tình trạng lấn chiếm lòng sông.

Vì vậy, khó khăn đầu tiên và quan trọng nhất chính là dữ liệu hiện trạng liên quan đến người dân bị ảnh hưởng. Đáng chú ý là Hà Nội vừa triển khai chiến dịch “90 ngày đêm làm giàu, làm sạch dữ liệu đất đai” (từ ngày 1-9 đến 30-11-2025), qua đó chuẩn hóa và đồng bộ dữ liệu đất đai với dữ liệu dân cư. Kết quả này không chỉ giúp hiện đại hóa quản lý đất đai mà còn tạo nền tảng dữ liệu minh bạch, khả thi cho việc triển khai dự án, góp phần tạo sự đồng thuận trong nhân dân.

Về tiến độ, theo yêu cầu của Thường trực Chính phủ, thành phố đặt mục tiêu khởi công dự án vào ngày 19-12 tới. Tuy nhiên, theo tôi, mốc thời gian này mang nhiều ý nghĩa “kích hoạt” về mặt xã hội hơn là một giới hạn kỹ thuật. Việc khởi công sẽ thu hút sự quan tâm của dư luận, tạo động lực chính trị và xã hội cho dự án, nhưng không thể coi đó là mốc quyết định toàn bộ chất lượng và tiến độ triển khai.

Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng được kỳ vọng sẽ mở ra không gian phát triển cho Thủ đô. Ảnh: Trung Nguyên

Thực tiễn cho thấy, các dự án chỉnh trị sông và quản lý lưu vực luôn đòi hỏi thời gian nghiên cứu rất dài, dựa trên dữ liệu đầy đủ và sự tham gia của nhiều ngành, nhiều cấp. Trường hợp sông Hàn của Hàn Quốc, quá trình nghiên cứu kéo dài gần 20 năm và quá trình triển khai cũng mất thêm khoảng 20 năm nữa. Đây là bài học quan trọng để Hà Nội tiếp cận dự án sông Hồng một cách thận trọng, khoa học và dài hạn.

- Phạm vi nghiên cứu của dự án lên tới khoảng 11.000ha, đi qua địa giới hành chính của 19 xã, phường. Theo ông, nguyên tắc nào cần được đặt lên hàng đầu trong quá trình tái định cư cho người dân?

- Nguyên tắc quan trọng nhất trong tái định cư là bảo đảm an toàn. Người dân đang sinh sống trong khu vực có nguy cơ ngập lụt cao thì nơi ở mới chắc chắn phải an toàn hơn, ổn định hơn và có điều kiện sống tốt hơn.

Hiện nay, sự phát triển của các khu đô thị mới mở ra một cơ hội rất lớn. Thành phố có thể bố trí tái định cư cho người dân hai bên sông Hồng tại những khu vực an toàn, hạ tầng đồng bộ, tiện ích đầy đủ. Đồng thời, việc tái định cư này cũng giúp “kích hoạt” nhiều dự án đô thị đang dang dở do thiếu dân cư, tạo động lực phát triển tổng thể cho toàn vùng Thủ đô.

Một ví dụ điển hình là chủ trương triển khai dự án đầu tư xây dựng Khu đô thị thể thao Olympic ở phía Nam Hà Nội. Theo thông tin từ UBND thành phố, dự án có quy mô dân số dự kiến khoảng 751.000 người, với tổng mức đầu tư sơ bộ lên tới hơn 925.000 tỷ đồng. Như vậy, riêng dự án này đã có khả năng tiếp nhận số dân gấp khoảng ba lần lượng dân cần di chuyển khỏi hành lang sông Hồng.

Có thể coi đây là một cơ hội “hai trong một”: Vừa đưa người dân ra khỏi khu vực nguy hiểm, vừa tạo điều kiện để họ được tiếp cận môi trường sống an toàn, hiện đại và bền vững hơn, đồng thời thúc đẩy quá trình tái cấu trúc không gian đô thị của Hà Nội theo hướng văn minh, dài hạn.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Bảo Hân (thực hiện)

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/buoc-ngoat-chien-luoc-cho-khong-gian-do-thi-thu-do-726850.html