Hội thảo Chuyên đề du lịch do Tổ chức Du lịch Liên Hợp Quốc phối hợp với Bộ Du lịch Brazil tổ chức trong khuôn khổ COP30
Du lịch khẳng định vị thế là một giải pháp khí hậu
Những thảo luận, sáng kiến và cam kết tại đây cho thấy du lịch không còn đứng bên lề câu chuyện khí hậu, mà đang dịch chuyển mạnh mẽ trở thành một trong những ngành tiên phong đặt nền móng cho chuyển đổi xanh, dựa trên khoa học - công nghệ, quản trị khí hậu và mô hình kinh tế tái tạo.
COP30 đánh dấu một năm tiếp nối đà hội nhập sâu hơn của du lịch vào chính sách khí hậu toàn cầu.
Hai ngày Hội thảo Chuyên đề do Tổ chức Du lịch Liên Hợp Quốc (UN Tourism) phối hợp với Bộ Du lịch Brazil tổ chức đã quy tụ mạng lưới các chính phủ, chuyên gia và doanh nghiệp để bàn thảo những bước đi cấp bách nhằm giảm phát thải carbon trong toàn chuỗi giá trị du lịch, đồng thời nâng cao khả năng chống chịu của điểm đến.
Từ COP29 đến COP30, du lịch liên tục xuất hiện như một chủ đề chính của hành động khí hậu, một sự thay đổi mang tính cấu trúc.
Việc củng cố vai trò của Nhóm Công tác Liên ngành về Du lịch và Hành động Khí hậu của Liên Hợp Quốc, cùng tiến độ triển khai Tuyên bố Glasgow cho thấy cộng đồng quốc tế đang nhìn nhận du lịch như một ngành có tiềm lực thúc đẩy phát thải thấp và phục hồi hệ sinh thái nếu được định hướng đúng.
Phát biểu của bà Zoritsa Urosevic, Giám đốc Điều hành UN Tourism, đã nêu rất rõ xu thế này: Tương lai du lịch phụ thuộc trực tiếp vào khả năng khử carbon, thích ứng với rủi ro khí hậu và thúc đẩy mô hình tái tạo.
Thông điệp này phù hợp với nhận định khoa học tại COP30: Ngành nào chậm chuyển đổi sẽ đánh mất sức cạnh tranh trong thập kỷ tới.
Điểm nhấn quan trọng nhất của COP30 lần này là việc đưa Kế hoạch Giải pháp Tăng tốc (PAS) vào Chương trình Khí hậu Cấp cao của UNFCCC.
Đây là công cụ tạo ra một cách tiếp cận thống nhất trong đo lường, giảm thiểu, thích ứng, đồng thời bổ sung trọng tâm mới về bảo vệ rừng, đại dương và đa dạng sinh học, những nền tảng sinh thái của du lịch bền vững.
Các phiên thảo luận chỉ ra rằng việc đưa dữ liệu rủi ro khí hậu vào quy hoạch du lịch là điều kiện bắt buộc
Thích ứng trở thành ưu tiên chiến lược của du lịch thế giới
Trước tốc độ nóng lên toàn cầu nhanh hơn dự báo, COP30 chuyển trọng tâm mạnh mẽ sang thích ứng - một mảng mà ngành Du lịch đặc biệt dễ bị tổn thương.
Các phiên thảo luận chỉ ra rằng việc đưa dữ liệu rủi ro khí hậu vào quy hoạch du lịch là điều kiện bắt buộc, chứ không còn là khuyến nghị. Những phác thảo kỹ thuật tại COP30 cho thấy: Các quốc gia cần tích hợp du lịch vào Kế hoạch thích ứng quốc gia (NAP).
Các điểm đến phải có mô hình thích ứng dựa vào cộng đồng, tận dụng tri thức bản địa và các giải pháp dựa vào thiên nhiên. Chuỗi cung ứng du lịch, nước, năng lượng, thực phẩm… phải chuyển sang hướng tuần hoàn để giảm áp lực lên môi trường.
Không dừng ở lý thuyết, COP30 mở ra các hướng hành động cụ thể như: Sử dụng nhiên liệu thay thế cho vận tải du lịch; mở rộng tái trồng rừng và phục hồi san hô để bảo vệ các điểm đến ven biển; thí điểm dự án carbon xanh.
Đặc biệt là cơ chế tài chính hỗn hợp nhằm thu hút đầu tư tư nhân vào các dự án du lịch phát thải thấp. Đây là bước tiến quan trọng, bởi khả năng huy động vốn luôn là điểm nghẽn của các quốc gia đang phát triển.
Cũng trong kỳ họp, UN Tourism và Bộ Du lịch Brazil đã đưa ra lời kêu gọi xây dựng các mô hình du lịch tái tạo, nhấn mạnh sự phục hồi hệ sinh thái song song với cải thiện phúc lợi cộng đồng - hướng đi ngày càng được nhiều nền kinh tế du lịch ủng hộ.
Du lịch toàn cầu đang đứng trước cơ hội tái cấu trúc mô hình phát triển
Tăng cường cam kết toàn cầu và các liên minh hành động khí hậu trong du lịch
Không khí “Mutirão” - tinh thần cộng lực của Brazil đã bao trùm lên các hoạt động song song tại COP30. Những phiên họp do Travalyst và The Travel Foundation phối hợp với UN Tourism tổ chức mở rộng phạm vi thảo luận ra toàn cầu, từ châu Âu, châu Mỹ đến châu Á - Thái Bình Dương, tạo ra một diễn đàn nơi các giải pháp được chia sẻ và nhân rộng.
Đáng chú ý, Tuyên bố Glasgow về Hành động vì Khí hậu trong Du lịch tiếp tục đón nhận nhiều bên ký kết mới, trong đó có Tượng Chúa cứu thế - biểu tượng văn hóa của Brazil.
Điều này khẳng định du lịch trong tương lai không chỉ là câu chuyện của doanh nghiệp hay điểm đến, mà là một phong trào quốc gia - liên quốc gia, nơi mỗi biểu tượng văn hóa cũng có thể trở thành tác nhân thay đổi.
COP30 đã gửi đi một thông điệp rõ ràng: du lịch toàn cầu đang đứng trước cơ hội tái cấu trúc mô hình phát triển, chuyển từ tăng trưởng dựa trên số lượng sang tăng trưởng dựa trên sức chống chịu, phát thải thấp và lợi ích sinh thái cộng đồng.
Những nội dung được thống nhất tại Brazil là cam kết và là định hướng chiến lược sẽ quyết định cách ngành Du lịch vận hành trong thập kỷ tới, cách các chính phủ tích hợp du lịch vào chính sách khí hậu và cách cộng đồng du lịch toàn cầu xây dựng một tương lai an toàn hơn trước rủi ro khí hậu cực đoan.
Với việc PAS được đưa vào chương trình khí hậu của Liên Hợp Quốc và mạng lưới các đối tác hành động ngày càng mở rộng, du lịch đã chính thức bước vào giai đoạn hành động khí hậu có hệ thống, có công cụ và có liên minh toàn cầu – điều mà suốt nhiều năm qua ngành luôn theo đuổi.
CẨM TÚ; ảnh: UN Tourism