VASTI đóng góp hiệu quả vào "mái nhà chung" của Liên hiệp hội
Phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Thông tin khoa học và công nghệ Việt Nam lần thứ 5 (nhiệm kỳ 2025-2030) ngày 18.3, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA - Liên hiệp hội) Phan Xuân Dũng nhìn nhận Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển mới được coi là "Kỷ nguyên phát triển mới - Kỷ nguyên vươn mình" với những đột phá chiến lược nhằm hiện thực hóa khát vọng về một quốc gia phát triển nhanh, bền vững và hội nhập sâu rộng với thế giới.
Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (VUSTA - Liên hiệp hội) Phan Xuân Dũng phát biểu tại Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Thông tin khoa học và công nghệ Việt Nam lần thứ 5 (nhiệm kỳ 2025-2030) ngày 18.3
Quá trình này được thể hiện rõ nét thông qua chủ trương đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, gắn liền với phát triển mạnh mẽ kinh tế số và chuyển đổi số toàn diện, thể hiện rõ trong các văn kiện quan trọng như: Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (22.12.2024), Chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đến năm 2030, Quyết định phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số đến năm 2030, Chương trình Chuyển đổi số quốc gia và nhiều chiến lược quan trọng khác.
Trong bối cảnh này, Đảng và Nhà nước đặc biệt nhấn mạnh việc cải thiện môi trường đầu tư cho khoa học công nghệ, khuyến khích mạnh mẽ hoạt động đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, cùng với việc xây dựng một nền kinh tế số năng động và hội nhập quốc tế mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Những định hướng phát triển kinh tế số đã và đang thúc đẩy nhu cầu ngày càng tăng về thông tin khoa học và công nghệ nhằm phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, hỗ trợ hiệu quả các quyết sách lớn, cung cấp cơ sở dữ liệu quan trọng phục vụ hoạch định chính sách, nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ và thúc đẩy đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.
Trước thực tế đó, nhu cầu về thông tin khoa học và công nghệ chất lượng cao, kịp thời, chính xác ngày càng trở nên cấp thiết, đòi hỏi sự thay đổi mạnh mẽ trong cách thức quản lý, tổ chức và khai thác thông tin. Vai trò của Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam vì thế càng trở nên cấp bách hơn bao giờ hết trong việc đáp ứng các yêu cầu mới, vừa nâng cao hiệu quả hoạt động thông tin, vừa hỗ trợ đắc lực cho sự phát triển của các ngành kinh tế, xã hội cũng như cộng đồng khoa học trong nước.
Để đáp ứng hiệu quả với các yêu cầu này, Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VASTI) cần xác định rõ trách nhiệm, chủ động chuyển đổi mạnh mẽ, sâu sắc về nhận thức và cách thức hoạt động, hướng tới việc xây dựng một hệ sinh thái thông tin khoa học công nghệ đáp ứng nhu cầu ngày càng cao trong thời kỳ mới. Đây là nhiệm vụ cấp thiết không chỉ góp phần vào sự phát triển của bản thân Hội mà còn góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển đất nước, thúc đẩy công cuộc hội nhập quốc tế và hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền kinh tế số tại Việt Nam trong tương lai gần.
Chủ tịch Phan Xuân Dũng đánh giá trong thời gian qua Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã hoạt động tích cực, hiệu quả dưới "mái nhà chung" của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, đã làm tốt công tác thông tin khoa học và công nghệ, cụ thể là tư vấn, phản biện, nghiên cứu khoa học và truyền bá các kiến thức khoa học công nghệ tới doanh nghiệp, tới cộng đồng và luôn chấp hành tốt các chủ trương của Đảng và Nhà nước. Chủ tịch Phan Xuân Dũng ghi nhận và biểu dương những kết quả mà Hội đã đạt được và phấn đấu thời gian qua.
"Tôi cho rằng những kết quả mà Hội đã đạt được thời gian qua là đáng tự hào và trân trọng, qua đó có thể thấy các hội viên trong Hội là những thành viên tích cực, hoạt động có hiệu quả dưới mái nhà chung của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam. Tôi ghi nhận những đóng góp mà Hội đã có trong suốt thời gian qua trong Liên hiệp hội", ông Dũng nhấn mạnh.
Bước vào thời kỳ mới, Đảng ta đặt ra là kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, vai trò và vị trí của khoa học công nghệ là vô cùng quan trọng. Đảng ta đã xác định hoàn thiện và phát triển đất nước dựa vào khoa học công nghệ. Vì vậy, để bước vào kỷ nguyên mới, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết 57, trong đó Tổng Bí thư Tô Lâm làm trưởng ban. Sau đó, Tổng Bí thư đã có cuộc gặp mặt đội ngũ tri thức khoa học công nghệ để quán triệt, chỉ đạo.
Bộ Khoa học và Công nghệ trước đó cũng đã xây dựng, hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số chính sách mới để tháo gỡ ngay các vướng mắc, khó khăn trong hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp bất thường thứ 9 Quốc hội khóa XV tới đây.
Qua đó có thể thấy, bước vào kỷ nguyên mới là phải bằng khoa học công nghệ. Điều này cần phải được chỉ đạo rất sát sao trong từng hành động. Song, Chủ tịch Phan Xuân Dũng cho rằng muốn phát triển khoa học công nghệ lại không thể thiếu được thông tin khoa học công nghệ. Do đó, vai trò, vị trí và trách nhiệm đối với những người làm khoa học công nghệ, hoạt động khoa học công nghệ là vô cùng nặng nề.
"Các đồng chí cần nhận thức được vai trò, trách nhiệm của mình trong thời kỳ mới, thời kỳ vươn mình của dân tộc. Tôi thấy rằng những giải pháp, kiến nghị của các nhà khoa học tại Đại hội là rất xác đáng. Những kết quả của đội ngũ tri thức khoa học công nghệ của Hội cũng như Liên hiệp hội luôn được lãnh đạo Đảng và Nhà nước đánh giá cao. Có tự hào là có tiềm lực để phát triển, tôi tin rằng với khát vọng mới, Đại hội sẽ đạt được nhiều kết quả tốt đẹp hơn nữa bởi vì Đảng và Nhà nước đã tạo ra những cơ chế rất đặc biệt cho khoa học công nghệ", ông Dũng nhấn mạnh.
Vai trò của thông tin khoa học công nghệ trong kỷ nguyên mới
Theo ông Dũng, thông tin khoa học và công nghệ ngày càng được khẳng định là nguồn lực chiến lược đặc biệt quan trọng, quyết định tốc độ phát triển kinh tế - xã hội và khả năng cạnh tranh quốc gia. Khác với các nguồn lực truyền thống (đất đai, lao động, vốn), thông tin khoa học và công nghệ là loại tài nguyên đặc biệt bởi tính vô hình, khả năng tái tạo, chia sẻ không giới hạn, đồng thời có sức mạnh tác động sâu rộng đến tất cả các lĩnh vực đời sống kinh tế, xã hội. Vai trò của thông tin khoa học và công nghệ trong bối cảnh mới có thể nhìn nhận trên các phương diện chính sau đây:
Thông tin khoa học và công nghệ là yếu tố quyết định trong quá trình chuyển đổi số và xây dựng nền kinh tế số. Việc tiếp cận kịp thời, chính xác và đầy đủ các nguồn thông tin, tri thức mới nhất về khoa học và công nghệ sẽ tạo cơ sở vững chắc cho các tổ chức, doanh nghiệp, và cá nhân đưa ra quyết định sáng suốt, đổi mới phương thức quản trị và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, dịch vụ và nghiên cứu khoa học.
Thông tin khoa học và công nghệ trở thành cơ sở quan trọng để hoạch định chính sách và chiến lược phát triển quốc gia. Việc cung cấp thông tin chính xác, kịp thời sẽ hỗ trợ các cơ quan quản lý nhà nước đưa ra các quyết sách đúng đắn, sát thực tiễn, phù hợp với xu thế quốc tế và trong nước, đồng thời giảm thiểu rủi ro trong các quyết định kinh tế, khoa học và xã hội.
Trong thời kỳ hội nhập quốc tế, ông Dũng cho rằng thông tin khoa học và công nghệ sẽ giúp các tổ chức, doanh nghiệp và đội ngũ trí thức Việt Nam nhanh chóng cập nhật, làm chủ các tri thức và công nghệ mới nhất trên thế giới, từ đó thúc đẩy mạnh mẽ khả năng sáng tạo, phát triển các giải pháp và sản phẩm mới, nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế.
Thông tin khoa học và công nghệ chính là nguồn lực thúc đẩy hoạt động đổi mới sáng tạo. Trong thời đại của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và nền tảng số, việc xây dựng, quản trị và khai thác hiệu quả thông tin tri thức số không chỉ giúp tăng cường hiệu quả hoạt động nghiên cứu khoa học, mà còn tạo điều kiện thúc đẩy mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động và bền vững.
"Như vậy, trước những thay đổi nhanh chóng của bối cảnh quốc tế và nhu cầu phát triển mạnh mẽ của đất nước, Hội Thông tin Khoa học và Công nghệ Việt Nam cần phải nhận thức rõ hơn bao giờ hết về vai trò, vị thế và trách nhiệm của mình là một hội nghề nghiệp, có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy, định hướng và hỗ trợ các tổ chức, cá nhân xây dựng, quản lý và cung cấp và khai thác thông tin khoa học công nghệ một cách hiệu quả. Hội cần tích cực đổi mới, nâng cao năng lực hoạt động, phát huy hiệu quả vai trò dẫn dắt của một hội nghề nghiệp, thúc đẩy mục tiêu xây dựng và cung cấp nguồn lực thông tin chất lượng cao để hỗ trợ kịp thời và hiệu quả cho sự nghiệp phát triển đất nước trong thời kỳ mới", Chủ tịch Phan Xuân Dũng cho hay.
Bài và Ảnh: Tuyết Nhung