Búp bê mang hồn dân tộc

6 giờ trướcBài gốc

Nghệ sĩ Nguyễn Hoàng Anh trong quá trình chế tạo búp bê. (Ảnh: Kiều Trang)

Sinh ra tại Làng cổ Đường Lâm, tuổi thơ của Nguyễn Hoàng Anh gắn bó mật thiết với những con phố nhỏ rêu phong của phố cổ Hà Nội - nơi đã thổi bùng ngọn lửa đam mê nghệ thuật trong anh.

Những mái ngói cũ kỹ, con hẻm quanh co và nhịp sống chậm rãi nơi đây đã nuôi dưỡng trong anh một tình yêu đặc biệt dành cho văn hóa dân gian.

Ngay từ khi còn nhỏ, anh đã có cơ hội tiếp xúc với nhiều đoàn khách du lịch, nghe họ kể về các sản phẩm lưu niệm truyền thống. Tuy nhiên, điều khiến anh luôn trăn trở là những con búp bê làm quà lưu niệm vẫn chưa nhận được sự yêu mến như mong đợi.

Ngày qua ngày, anh chứng kiến những con búp bê bằng giấy, bằng len được trưng bày trong các quầy lưu niệm, nhưng lại phủ bụi theo thời gian vì hiếm khi có khách nào hỏi mua, khiến anh không khỏi xót xa.

Chính vì vậy, chàng trai trẻ ấp ủ khát vọng phát triển loại hình nghệ thuật này. Anh không muốn những con búp bê đơn thuần là món trang trí mà phải trở thành sản phẩm nghệ thuật thực thụ, mang theo hơi thở của lịch sử, văn hóa và con người Việt Nam, để khi bất kỳ ai cầm trên tay cũng cảm nhận được một phần tinh hoa dân tộc trong đó.

Tái hiện nét văn hóa dân tộc

Theo Nguyễn Hoàng Anh, vạn vật trên đời đều có nhân duyên và hành trình anh đến với công việc chế tạo trang phục dân tộc cho búp bê cũng vậy.

Trong quá trình đi ký họa, Nguyễn Hoàng Anh nảy ra ý tưởng mang văn hóa người dân vùng cao vào những cô búp bê.

Để bảo đảm tính chân thực và chính xác trong từng sản phẩm, anh dành nhiều thời gian đến các bản làng, tìm hiểu kỹ lưỡng đời sống, trang phục và phong tục tập quán của từng dân tộc.

Mỗi búp bê không chỉ được chăm chút tỉ mỉ về hình dáng, đường nét khuôn mặt mà còn được anh đầu tư vào từng chi tiết trang phục, từ màu sắc, hoa văn đến những phụ kiện nhỏ như khăn, vòng cổ, dép, gùi, chiêng...

Anh tâm sự: “Hành trình tôi đến với búp bê mặc trang phục truyền thống không phải là lựa chọn ban đầu.

Lý do để tôi dấn thân vào hành trình này có lẽ bắt nguồn từ chính sự đẹp đẽ của bộ trang phục ấy. Khi tìm hiểu sâu hơn, tôi càng thấy yêu văn hóa bản sắc của đồng bào hơn, trở thành nguồn động lực để tôi bước tiếp”.

Những sản phẩm búp bê đậm nét văn hóa dân tộc của Nguyễn Hoàng Anh. (Ảnh: Kiều Trang)

Nguyễn Hoàng Anh xem việc tạo ra búp bê mặc trang phục dân tộc là sự giao thoa giữa hội họa và thời trang. Đam mê cái đẹp, anh bắt đầu mỗi mẫu búp bê bằng quá trình nghiên cứu trang phục truyền thống. Dù không phải nhà thiết kế chuyên nghiệp và chưa qua đào tạo bài bản về thêu may, anh vẫn chế tác trang phục thu nhỏ với góc nhìn nghệ sĩ và sự trải nghiệm cá nhân.

Mọi chi tiết, đường kim mũi chỉ trên trang phục búp bê đều do Nguyễn Hoàng Anh tự tay thực hiện, tỉ mỉ và sáng tạo. Anh tận dụng kiến thức hội họa để phối màu trang phục sao cho hài hòa và ấn tượng nhất. Sau khi hoàn thiện trang phục, anh tiến hành tạo phôi búp bê bằng chất liệu composite – loại vật liệu bền, đẹp, dễ tạo dáng, giúp tái hiện làn da chân thực hơn so với sáp.

Với anh, những bộ trang phục dân tộc của 54 vùng miền không đơn thuần là sản phẩm thủ công, mà đằng sau đó là cả một kho tàng văn hóa đồ sộ, càng khám phá càng thấy thú vị. Chính cảnh đẹp từ núi rừng nơi đồng bào sinh sống đã kết tinh trong trang phục dân tộc đặc sắc của họ.

Hành trình không dễ dàng

Trong hành trình tìm kiếm chất liệu nghệ thuật trước khi bắt tay vào làm trang phục búp bê, Nguyễn Hoàng Anh có cơ hội lắng nghe những câu chuyện thú vị của người vùng cao và khám phá nét độc đáo trong cách họ may mặc.

Mỗi dân tộc đều có họa tiết, màu sắc, chất liệu trang phục riêng biệt, thậm chí ngay trong cùng một dân tộc cũng có sự khác biệt giữa các nhóm người.

Chẳng hạn, trang phục người Mường thường là áo cóm, mở cúc ngực khoe mảnh thổ cẩm trong áo yếm, còn người Dao đa phần là áo vạt dài, thêu đính cầu kỳ hơn. Riêng với phụ nữ dân tộc Pà Thẻn, bộ nữ phục bao gồm cả khăn, áo, thắt lưng, váy, yếm…

Anh chia sẻ: “Điều quan trọng khi làm trang phục các dân tộc là phải chọn họa tiết tiêu biểu trên hoa văn thêu của họ để có sự phân biệt rõ nét nhất”.

Để tái hiện chính xác nhất bản sắc của từng nhóm dân tộc, Nguyễn Hoàng Anh phải nghiên cứu kỹ lưỡng, tìm hiểu tận nơi, thu thập tài liệu và học hỏi trực tiếp từ đồng bào.

Quá trình hoàn thiện một búp bê cũng không thể đo đếm bằng thời gian cụ thể. Là người theo đuổi sự cầu toàn, anh không chạy theo số lượng mà đặt tâm huyết vào từng chi tiết nhỏ nhất.

Trong quá trình sáng tạo, Nguyễn Hoàng Anh không ít lần thất bại, thậm chí phải bỏ đi sản phẩm vì chưa thể tái hiện đúng tinh thần của đồng bào qua từng đường nét gương mặt búp bê.

“Đến tận bây giờ, tôi chưa bao giờ đo lường thời gian để hoàn thiện một sản phẩm”, anh bộc bạch.

Những sản phẩm búp bê đậm nét văn hóa dân tộc của Nguyễn Hoàng Anh. (Ảnh: Kiều Trang)

Cầu nối văn hóa Việt ra thế giới

Nhờ sự tỉ mỉ và sáng tạo, những búp bê của Nguyễn Hoàng Anh thu hút sự quan tâm không chỉ của người dân trong nước mà còn được du khách quốc tế đặc biệt yêu thích.

Bộ sưu tập búp bê 54 dân tộc đã được Quốc hội lựa chọn làm quà tặng ngoại giao, giúp quảng bá văn hóa Việt Nam đến bạn bè quốc tế.

Hiện nay, những sản phẩm này đang được trưng bày và bán tại nhiều địa điểm du lịch, các sân bay lớn, trở thành món quà lưu niệm cao cấp có giá trị văn hóa và độc đáo với du khách đến Việt Nam.

Đặc biệt, khi nhìn thấy những mẫu búp bê khoác bộ phục trang đồng bào dân tộc trên những kệ trưng bày ở các nhà ga bay quốc tế và một số cửa hàng lưu niệm trên phố cổ Hà Nội, Nguyễn Hoàng Anh cảm nhận được niềm hạnh phúc.

Anh tin tưởng, những món quà nhỏ này sẽ theo chân du khách đi khắp năm châu, chứng minh sản phẩm búp bê của người Việt đặc sắc không kém búp bê của người Hàn Quốc, Nhật Bản…

Trong hành trình tìm kiếm những điều mới mẻ, Nguyễn Hoàng Anh hy vọng có cơ hội khám phá thêm nhiều vùng đất mới, gặp gỡ nhiều đồng bào thuộc các dân tộc khác nhau để có thể hoàn chỉnh bộ búp bê 54 dân tộc Việt Nam. Ngoài ra, anh còn ấp ủ ý tưởng làm thêm búp bê nam mặc trang phụ dân tộc để ghép đôi với búp bê nữ, thích hợp làm quà tặng đám cưới.

Với những sáng tạo ý nghĩa, nghệ sĩ Nguyễn Hoàng Anh đang góp phần gìn giữ, lan tỏa văn hóa 54 dân tộc Việt Nam đến gần hơn với thế giới.

KIỀU TRANG

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/bup-be-mang-hon-dan-toc-307562.html